ყოველთვის სასიამოვნოა უცხო ქვეყანაში რაიმე ნაცნობის ნახვა. ეს ორმაგად სასიამოვნოა, როდესაც მთელი მემკვიდრეობაა, განსაკუთრებით ისეთ ქვეყანაში, რომელსაც სომხეთთან საერთო არაფერი აქვს.
Sputnik სომხეთი
სომხური კვალი შემორჩენილია მსოფლიოს ზოგიერთ ყველაზე დაუჯერებელ ადგილას. Sputnik სომხეთის მიერ წარმოდგენილ “წარმოუდგენელი ქვეყნების” ხუთეულში სომეხთა დიდი სათვისტომოები არ ჰყავდა, მაგრამ მათ მიერ დატოვებული ისტორიული და კულტურული მემკვიდრეობის გამო, მათ სახელი დატოვეს შორეულ ადგილებში.
სინგაპური
სინგაპური ყველაზე თანამედროვე ქალაქი-სახელმწიფოა, რომელიც ცნობილია თავისი ეკონომიკური სასწაულით და მკაცრი დისციპლინური კანონებით.
ბევრ სომეხს წარმოდგენაც კი არ აქვს, თუ რა მნიშვნელოვანი მემკვიდრეობა დატოვეს მათმა წინაპრებმა ამ ქვეყანაში. სომეხი ვაჭრები აქ მე-18 საუკუნეში აღმოჩნდნენ, მაგრამ მცირერიცხოვანმა სომხურმა სათვისტომომ თავისი როლის შესრულება დაიწყო სინგაპურის კოლონიზაციის შემდეგ.
მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სასტუმრო Raffles Hotel დაფუძნდა ძმები სარგისების მიერ. დღეს ყველაზე გავლენიანმა გაზეთმა, Straits Times– მა ხაჩიკ მოზესმა გამოაქვეყნა.
ძმები სარგისები
სინგაპურის ნაციონალური ყვავილიც კი, ორქიდეა ,,ვანდა მისს ჯოაკიმი”, გაშენებულია აშხენ ჰოვაკიმიანის მიერ. და ეს ყველაფერი არაა.
სასტუმრო რაფსი
ნუ გაგიკვირდებათ, თუ ,,ლომების ქალაქში” გასეირნებისას აღმოჩნდეთ სომხურ ქუჩაზე ან სომხური ეკლესია იხილოთ. სხვათა შორის, წმინდა გრიგორ განმანათლებელი, რომელიც ქვეყნის უძველესი ქრისტიანული ეკლესიაა, ეროვნულ ძეგლად არის მიჩნეული.
სომხეთის ქუჩის მაჩვენებელი
კოლუმბია:
პლანეტის თითქმის მეორე ბოლოში არის ქალაქი, რომელსაც ეწოდება არმენია. და არა მხოლოდ ქალაქი. განსაკუთრებული ტიპის ყავას ასევე უწოდებენ ჩვენი ქვეყნის პატივსაცემად. ეს არის ლათინური ამერიკის ქვეყანაში, სადაც ყავის წარმოება ეკონომიკის წამყვანი სექტორია.
კოლუმბიაში ყავის პირველი სერიოზული პლანტაციის დამფუძნებელი და წარმოების დამწყები ოჯახი ანტიოქიიდან იყო. მე-19 საუკუნის ბოლოს დაარსებულ ქალაქს არმენია “სომხეთი” დაერქვა სომეხთა გენოციდის მსხვერპლთა ხსოვნის საპატივცემლოდ.
დღესდღეობით, ქალაქი არის კინდიოს შტატის ადმინისტრაციული ცენტრი, რომელსაც სწრაფი განვითარების გამო ეწოდება “საოცრებათა ქალაქი”. ეს, რა თქმა უნდა, დაკავშირებულია ყავის ბუმთან. რეგიონის კლიმატი ხელს უწყობს ყავის მაღალხარისხოვანი ჯიშების გაშენებას, რის გამოც არმენია ასევე არის კოლუმბიის “ყავის დედაქალაქი”.
ქვეყანაში დაახლოებით 300 ჯიშის ყავა იზრდება და იწარმოება. ერთ-ერთ მათგანს ასევე ჰქვია ,,არმენია” და ის ძალზე უნიკალურია, იწარმოება შეზღუდული რაოდენობით, და იგი 2012 წელს შევიდა პრეზიდენტის ოფიციალური მიღებების მენიუში.
პორტუგალია
პორტუგალიაში, სხვა მრავალი ქვეყნისგან განსხვავებით, ბევრმა იცის სომხეთის შესახებ. როგორც წესი, ადგილობრივებმა კარგად იციან, თუ ვინ არიან სომხები. გადაჭარბების გარეშე შეიძლება ითქვას, რომ ეს ერთი ადამიანის, გალუსტ გულბენკიანის წყალობითაა.
გალუსტ გიულბენკიანი
ქველმოქმედებებმა ის ცნობილი პორტუგალიის საზღვრებს გარეთაც გახადა. ნავთობის მეფის მიერ დატოვებული მემკვიდრეობის დოლარში გამოხატვა ზოგჯერ შეუძლებელია.
აღსანიშნავია, რომ გულბენკიანი მცირე ხნით გაემგზავრა პორტუგალიაში, მაგრამ იქ სიცოცხლის ბოლომდე დარჩა (იქ 13 წელი გაატარა). ლისაბონის მუზეუმი დაარსდა მისი ხელოვნების ნიმუშების კოლექციის საფუძველზე. მან შეადგინა ანდერძი, რის საფუძველზეც შეიქმნა მისი ძალზე ღირებული კოლექციის ფონდი.
გალუსტ გიულბენკიანის მუზეუმი
გულბენკიანმა, რომელიც კულტურისა და ხელოვნების თაყვანისმცემელი იყო, ფონდს ორნახევარ მილიარდ დოლარზე მეტი დაუტოვა და ყოველწლიურად უზრუნველყო 102 მილიონი დოლარის ბიუჯეტი.
გულბენკიანის ძალისხმევით პორტუგალიის ქალაქ ოერიასში შეიქმნა სამეცნიერო ინსტიტუტი, რომელიც ატარებს კვლევებს მიკრობიოლოგიის, ბიოტექნოლოგიისა და გენეტიკის სფეროებში. ინსტიტუტს მოგვიანებით ქველმოქმედის სახელი მიენიჭა.
ბანგლადეში
შორეულ და ცხელ ბანგლადეშში სომხური სათვისტომო უკვე კარგა ხანია გაქრა, მაგრამ დედაქალაქ დაკას ცენტრში მდებარე წმინდა ჰარუთიუნის სომხური ეკლესია განაგრძობს მრავალი ტურისტის მოზიდვას.
ადგილობრივები ეკლესიას უწოდებენ “ისტორიის შეხებას”, რადგან ეს შენობა მოწმობს აყვავებული სათვისტომოს შესახებ, რომელიც ოდესღაც არსებობდა აქ, რამაც მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა არა მხოლოდ ქალაქის კომერციულ, არამედ პოლიტიკურ და საგანმანათლებლო ცხოვრებაში. ამის გარდა, ეკლესია, რომელიც 1781 წელს აშენდა, ერთ–ერთი უძველესი ნაგებობაა ქალაქში. ეკლესიის ეზოში არის სასაფლაო, სადაც 350 საფლავია, თეთრი და შავი მარმარილოთი.
წმიდა ჰარუთიუნის ეკლესია
1848 წელს ნიკოლას პოღოსმა აქ დააარსა პირველი კერძო სკოლა, რომელიც დღემდე ძველი ქალაქის ერთ-ერთ ყველაზე პრესტიჟულ განათლების კერად ითვლება.
წმინდა ჰარუთიუნის ეკლესიის ეზო
როგორც ეკლესია, ასევე სკოლა და სომხური ქუჩა არმანიტოლას რაიონშია, რომელიც ბენგალურიდან თარგმნით ნიშნავს “სომხურ ქალაქს”. პირველი სომეხები დაკაში მოვიდნენ მე-18 საუკუნეში. ისინი ცოტანი იყვნენ, მაგრამ შეუდარებელი იყვნენ ქსოვილების, ოპიუმის, მარილის და სხვა პროდუქტების გაყიდვის საკითხში. ითვლება, რომ სომეხმა ვაჭრებმა შემოიტანეს აქ ინდური ჩაი და მოახდინეს ადგილობრივების ადაპტირება ,,ლონდონის” ტაქსის კულტურასთან.
ეთიოპია
შეიძლება წარმოუდგენელი ჩანდეს, მაგრამ ეთიოპიის ეროვნული ჰიმნი, რომელიც 1992 წლამდე ჟღერდა, სომეხის მიერ იყო დაწერილი. ავტორი არის კომპოზიტორი და დირიჟორი გევორგ ნალბანდიანი, რომელსაც დაუკვეთა იმპერატორმა ჰაილ სელასემ.
1924 წელს გევორგ ნალბანდიანი გაემგზავრა იერუსალიმში და სომხეთის საპატრიარქოს ბავშვთა სახლის აღსაზრდელებისგან ჩამოაყალიბა სასულიერო ორკესტრი. იმავე წელს, ეთიოპიის მომავალი იმპერატორი ჰაილე სელასიე I ეწვია იერუსალიმს.
საეკლესიო დღესასწაულის დროს მან აღფრთოვანებით მოისმინა სომეხთა გენოციდიდან გადარჩენილ სომეხ ობოლთა გამოსვლა.
სომეხი ობლებისგან შექმნილი ორკესტრი
შემდეგ მან პატრიარქს სთხოვა ეზრუნა ორკესტრზე. პატრიარქმა უარი ვერ უთხრა, იმპერატორმა იშვილა 40 ახალგაზრდა მუსიკოსი და თან წაიყვანა ადის აბაბაში. იქ მათ შექმნეს საიმპერატორო ორკესტრი ნალბანდიანის ხელმძღვანელობით.
ამ ქვეყნის ისტორიაში დატოვებულ სომხურ კვალზე საუბრისას, უნდა აღინიშნოს, რომ ეთიოპიიდან ევროპაში გამგზავრებული პირველი ელჩი იყო მატთევოს სახელის მქონე სომეხი სასულიერო პირი.
მან მოლაპარაკება გამართა პორტუგალიასა და რომასთან, ეთიოპიის საიმპერატორო სახლის სახელით, და დახმარება სთხოვა ევროპის სახელმწიფოებს მე -16 საუკუნეში მუსლიმთა შემოსევების წინააღმდეგ ბრძოლის ორგანიზებაში.
ზოგადად, სომხებსა და ეთიოპიას შორის კავშირი ორ ათასზე მეტი წლის ისტორიას ითვლის. ჩვენი წინაპრები აფრიკის შორეული ქვეყნის მკვიდრებთან ვაჭრობდნენ ჩვ.წ. აღ. I საუკუნიდან.
