რეგიონის ქვეყნებში კორონავირუსის მიერ მიყენებული ზიანი ამჟამად უფრო შესამჩნევია განსაკუთრებით საქართველოში. ”საქართველოს ეკონომიკაში უკვე სერიოზული დაცემა დაფიქსირდა”, – აცხადებენ ეკონომისტები და ცდილობენ გაერკვნენ, თუ რატომ აღმოჩნდა ლარი ყველაზე სუსტი რეგიონის ქვეყნების ვალუტებს შორის.
საქართველოს ეკონომიკის “მამოძრავებელი ძალა” წლების განმავლობაში ტურიზმია, ქვეყანა დიდ იმედს ამყარებდა ამ სექტორის მიმართ, ხოლო ქართველი მიგრანტების მიერ გადარიცხული თანხები ძირითადად მიმართული იყო სექტორის განვითარებაზე, სასტუმროების მშენებლობაზე.
ახლა ტურიზმი მთლიანად გაჩერებულია. ეკონომიკური განვითარების და კვლევების ცენტრის ვიცე-პრეზიდენტის ნიკა შენგელიას პროგნოზით, ვირუსის დასრულებიდან მინიმუმ ორი წელი იგივე დარჩება, რადგან ხალხი დაიწყებს ტურნეს. ამიტომ, მისი თქმით, საქართველომ უკვე უნდა მოახდინოს გადასვლა რეალური ეკონომიკის განვითარებაზე, ისევე, როგორც სომხეთმა.
”სომხური დრამის დევალვაცია მოხდა დაახლოებით ცხრა პროცენტით, რადგან სომხეთის ეკონომიკა ექსპორტზეა მიმართული. სომხური მაღაზიების ვიტრინების 85 პროცენტი სომხური წარმოებისაა, ან დამზადებულია იმპორტირებული ინგრედიენტებით”,- აღნიშნავს შენგელია და შენიშნავს, რომ საქართველოში პირიქითაა: 20 პროცენტი ადგილობრივი წარმოებისაა, დანარჩენი იმპორტირებულია.
საქართველოში, ლარი ძალიან სწრაფად გაუფასურდა მეზობლებთან შედარებით. მარტის დასაწყისში, ქართული ეროვნული ვალუტა დოლარის მიმართ 20% –ით გაუფასურდა.
ეკონომისტის აზრით, ამ ყველაფერმა აჩვენა, რომ საქართველოში ეკონომიკის განვითარება არ მიდიოდა სწორი პრიორიტეტებით. დღეს, თუმცა, მისივე თქმით, ხელისუფლება დაკავებულია კორნავირუსის წინააღმდეგ ბრძოლის ღონისძიებებით.
”ამავე დროს, საქართველოს ხელისუფლებამ პარალელურად უნდა დაგეგმოს და შეიმუშაოს ღონისძიებები, რათა დაეხმაროს წარმოებით დაკავებულ საწარმოებსა და სურსათის წარმოებას. მაგრამ ჩვენ ამას ჯერ ვერ ვხედავთ”.
მომდევნო ხუთი წლის განმავლობაში, სამყარო ნახავს სხვა ეკონომიკას. ამის გარდა, მისი თქმით, სულ ერთია უნდა მოხდეს ფინანსური სისტემის და ეკონომიკის აღდგენაც. თუმცა, ამის შემდეგ, ქვეყნები, ალბათ გაერთიანდებიან სავალუტო ზონებში, შეეცდებიან გაკვეთილი მიიღონ შეცდომებისგან, მაგრამ ისე, როგორც ეს ადრე იყო, აღარ იქნება.
საერთაშორისო სავალუტო ფონდი პროგნოზირებს, რომ კორონავირუსის ეპიდემია მიგვიყვანს უდიდეს გლობალურ ეკონომიკურ კრიზისამდე, რაც უპრეცედენტო იქნება 1929-1933 წლების დიდი კრიზისის შემდეგ.
”კრიზისი ჩვეულებრივ ოთხი ეტაპისგან შედგება: დაცემა, სტაგნაცია, აღდგენა და განვითარება. ფაქტობრივად, კრიზისი ჯერ კიდევ 2007-2009 წლებში დაიწყო. და ჯერჯერობით აღდგენა არ მომხდარა. სინამდვილეში, ჩვენ ვართ ახალ კრიზისში, რომლის დაძლევა რთული იქნება, თუნდაც ყველაზე განვითარებული ქვეყნებისთვის”.
ამასთან, ქართველი ეკონომისტი თვლის, რომ სომხეთის ეკონომიკა საქართველოსთან შედარებით შეიძლება უფრო სწრაფად აღდგეს, რადგან ის უფრო მეტად ორიენტირებულია წარმოებაზე.
