,,Lragir.am“ წერს, რომ აზერბაიჯანის საგარეო პოლიტიკის “რუხი კარდინალი” ჰიქმეთ ჰაჯიევი კონსტანტინოპოლში შეხვდა თურქული მედიის წარმომადგენლებს და განიხილა თანამშრომლობის საკითხები. ბაქო და ანკარა ცდილობენ წინააღმდეგობა გაუწიონ გლობალურ გეოპოლიტიკურ ტენდენციებს, რომლებიც ავიწროებენ წრეს ერდოღანის ნეო-ოსმალური ამბიციების გარშემო.
ბაქო გახდა ანკარას ერთადერთი “უნებლიე მოკავშირე”. ერდოღანი სწრაფად ხდება ყველაზე შხამიანი ლიდერი მსოფლიოში, რომელსაც ზურგი აქციეს მისმა ყოფილმა მოკავშირეებმაც კი. კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას თურქეთის ნატოში გაწევრიანება.
თურქეთი ერთადერთი ქვეყანაა, რომელიც ყველგან ხსნის ომის ფრონტებს და ემუქრება მეზობლებს, თუ მათ სურთ გამოიყენონ თავიანთი კანონიერი უფლებები, – აღნიშნა საბერძნეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ნიკოს დენდიასმა. ”ჩვენ უნდა შევქმნათ Pax Mediterranea (ხმელთაშუაზღვის შერიგება), რადგან ვხედავთ, რომ იმპერიული რეგიონალური ძალა ბრუნდება საკუთარი ისტორიის შესახებ განსაზღვრული ფანტაზიებით და მე ვგულისხმობ თურქეთს”, – თქვა საფრანგეთის პრეზიდენტმა მაკრონმა.
”გერმანია და სხვა პარტნიორები უკვე გვეთანხმებიან, რომ თურქეთის ამჟამინდელი დღის წესრიგი პრობლემურია. ექვსი თვის წინ ზოგი მათგანი ამბობდა, რომ მხოლოდ საფრანგეთი ადანაშაულებს თურქეთს სხვადასხვა საქმეებში, მაგრამ ახლა ყველა ხედავს პრობლემას”, – აღნიშნა მაკრონმა.
თურქეთში სიტუაცია მეტწილად დამოკიდებული იქნება აშშ-ს პოლიტიკაზე. 2019 წლის დეკემბერში აშშ-ს კონგრესმა აღიარა სომეხთა გენოციდი, მაგრამ ამის შემდეგ, როგორც ჩანს, ერდოღანს დაფიქრების დრო მისცა. მან ეს დრო ხმელთაშუაზღვისპირეთში გაფართოებისთვის გამოიყენა, ვაშინგტონი კი თვალყურს ადევნებდა, თუ როგორ ეწინააღმდეგებოდნენ საფრანგეთი და საბერძნეთი ამ გაფართოებას.
უსაფრთხოების საკითხებით ექსპერტი ჰრაჩია არზუმანიანი მიიჩნევს, რომ XXI საუკუნეში დასავლეთი “თურქულ საკითხს” კიდევ ერთხელ აყენებს დიდი თამაშის ნაწილად.
არზუმანიანი აღნიშნავს, რომ სომხეთი ვალდებულია დაიკავოს თავისი ადგილი და მკაფიოდ და ნათლად ჩამოაყალიბოს სომხეთის პასუხი ხმელთაშუა ზღვაში პროცესების გარშემო შექმნილ სახელმწიფოთა კოალიციაში. ჩვენ უნდა დავტოვოთ საბჭოთა ნარატივი და დავუბრუნდეთ საკუთარ, ათასწლეულ სომხურს, გახსოვდეთ, რომ თქვენ ხართ ცივილიზაცია და კიდევ ერთხელ გექნებათ შესაძლებლობა თქვენი ადგილი დაიკავოთ უძველესი ცივილიზაციების მაგიდასთან. XXI საუკუნეში სომხეთი შეიძლება იყოს მხოლოდ ცივილიზებული სახელმწიფო, ფიქრობს იგი.
არზუმანიანის მოსაზრებით, მე -20 საუკუნეში ბოლშევიკური და ქემალისტური პროექტების ალიანსმა საშუალება მისცა არჩევანის გადადება რუსეთის ფასად, რომელმაც არსებობა შეწყვიტა. ექსპერტი დარწმუნებულია, რომ კიდევ ერთხელ იგივე თამაშის თამაში არ გამოვა.
სომხეთის თავდაცვის მინისტრმა დავით ტონოიანმა, მოსკოვში სიტყვით გამოსვლისას, კუხო-ს შთო-ს და დსთ-ს თავდაცვის მინისტრების შეხვედრაზე, პირდაპირ მიუთითა თურქეთის ამბიციებზე, როგორც საერთაშორისო უსაფრთხოების მთავარ საფრთხეზე.
სომხეთი მზადაა სხვადასხვა ფორმატში ითანამშრომლოს ამ საფრთხის თავიდან ასაცილებლად. ეს არის კუხო-ს, შთო-ს, საბერძნეთი-კვიპროსი-სომხეთის ფორმატი და საფრანგეთ-სომხეთის თანამშრომლობა. რაც შეეხება თურქეთის მხრიდან საფრთხეს, სომხეთმა უნდა დაიწყოს დიალოგი საქართველოსთანაც, რომლის მიმართაც თურქეთს აქვს ამბიციები. სომხეთმა არაერთხელ აჩვენა რეგიონის უსაფრთხოების დაცვასა და ახალ მსოფლიო წესრიგში თავისი წვლილის ქონის უნარიანობა. მაგრამ დროა, რომ ერევანი გამოვიდეს “თავდაცვითი” პოზიციიდან და იფიქროს მომავალ წესრიგში მისი ადგილის შესახებ, სადაც თურქეთი და რეგიონი უკვე განსხვავებული იქნება. საზღვრებს შეცვლის უნარი აქვთ.
