ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ გამოაცხადა გადაწყვეტილება სახელმწიფოთაშორისი საჩივრის შესახებ “საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ”. ეს ეხებოდა 2008 წელს. აგვისტოში სამხრეთ ოსეთში მომხდარ მოვლენებს და მათ შედეგებს.
რუსულმა პრესამ დააჩქარა რუსეთის იუსტიციის სამინისტროს პრესსამსახურის გზავნილი, რომლის თანახმად, ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ საქართველოს საჩივარი უსაფუძვლოდ ცნო. განცხადებაში ნათქვამია, რომ ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ დაასკვნა, რომ ადამიანის უფლებათა და ფუნდამენტურ თავისუფლებათა დაცვის კონვენციის შესაბამისად, რუსეთი ვერ აგებს პასუხს იმ მოვლენებზე, რომლებსაც ადგილი ჰქონდათ 2008 წლის 8-12 აგვისტოს რუსული ჯარების მიერ სამშვიდობოებზე და ადგილობრივ მშვიდობიან მოსახლეობაზე საქართველოს არმიის შეტევის მოგერიებისას. რუსული პრესის თანახმად, ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ მხარი არ დაუჭირა საქართველოს ხელისუფლების განცხადებებს, რომ თავდასხმის დაწყებამდე რუსული ჯარები შეიჭრნენ სამხრეთ ოსეთში.
საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა გიორგი გახარიამ თავის განცხადებაში ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილება გამოაცხადა საქართველოს გამარჯვებად. მეზობელი ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის განცხადებით, სასამართლომ გაიზიარა საქართველოს პოზიცია და მიიღო რუსეთის პასუხისმგებლობა მშვიდობიანი მოსახლეობის უსაფრთხოების დარღვევაში და ომის დროს საქართველოს მოქალაქეების მკვლელობის გამოძიების ჩაუტარებლობაზე.
აღსანიშნავია, რომ 2008 წ ოსეთში განვითარებული მოვლენების წინაპირობები 2004 წელს შეიქმნა, როდესაც დე ფაქტო დამოუკიდებელი აჭარის რესპუბლიკა გადაეცა სააკაშვილის ახალ მთავრობას რუსეთის შუამავლობით. იგორ ივანოვმა, რუსეთის უსაფრთხოების საბჭოს მდივანმა, რომელიც ბათუმში გაემგზავრა, დაარწმუნა აჭარის ლიდერი ასლან აბაშიძე, დაეტოვებინა რესპუბლიკა, სისხლიანი შეტაკებების თავიდან ასაცილებლად. ეს უკანასკნელი შვილთან, გიორგისთან ერთად, ივანოვის თანხლებით გაფრინდა მოსკოვში. აჭარის დაბრუნებამ მიხეილ სააკაშვილს საფუძველი მისცა ეფიქრა, რომ მას შეეძლო დე ფაქტო დამოუკიდებლად მიჩნეული სამხრეთ ოსეთისა და აფხაზეთის დაბრუნება სამხედრო გზით. ამან გამოიწვია ოთხდღიანი ომი აგვისტოში.
მაგრამ, აბაშიძის აჭარიდან ჩამოცილებას კიდევ ერთი შედეგი მოჰყვა, რომელიც უგულებელყოფილ იქნა და რომლის გამოვლინებები დღეს უფრო მეტად იგრძნობა, განსაკუთრებით სომხეთისა და სომხებით დასახლებული ჯავახეთისთვის. 2004 წლის შემდეგ თურქეთი ფაქტიურად შევიდა აჭარაში და საქართველოში. ასლან აბაშიძე თავს ანტითურქულ ლიდერად თვლიდა და ყოველთვის ლაპარაკობდა ამაზე. როდესაც 1998 წელს ამ სტრიქონების ავტორი შეხვდა ასლან აბაშიძეს ბათუმში სომეხი, ქართველი და აზერბაიჯანელი ჟურნალისტების ჯგუფთან. ამის შესახებ აბაშიძემ განაცხადა ღია ტექსტში, იმის მიუხედავად, რომ შეხვედრაზე იმყოფებოდა აზერბაიჯანელი ჟურნალისტების დიდი დელეგაციაც.
იმ წლებში აბაშიძის ბაბუის ძეგლი, რომელიც სამხედრო მეთაურად იბრძოდა თურქეთის წინააღმდეგ რუსეთ-თურქეთის ომის დროს, დაიდგა ბათუმის ერთ-ერთ მოედანზე. აბაშიძის მმართველობის პერიოდში აჭარის მესაზღვრეები და საბაჟო პუნქტები უფრო ძლიერი იყვნენ, ვიდრე საქართველოს სხვა სასაზღვრო საგუშაგოები.
მისი წასვლის შემდეგ ამ რესპუბლიკის ტერიტორიაზე თურქეთის ექსპანსია დაიწყო. ამჟამად, ქალაქ ბათუმში მთავარი ინვესტორები თურქები არიან, რომლებიც სასტუმროს უმეტესი ნაწილისა და ახალი გასართობი ობიექტების მფლობელები არიან. ბათუმის აეროპორტის ექსპლოატაციას, ფაქტობრივად, თურქული კომპანია ახორციელებს თურქეთის მოქალაქეებისთვის, რომლებიც თავიანთი სასაზღვრო ტერიტორიებიდან უვიზოდ მოდიან აქ სხვა ქვეყნებში ფრენისთვის. დღეს აჭარის დედაქალაქში მაღაზიებსა და კვების ობიექტებს ძირითადად თურქული სახელები აქვთ. ადგილობრივი მუსლიმური მოსახლეობა მკვეთრად გაიზარდა. აჭარის მოსახლეობის ნაწილი მუდამ ისლამს მისდევდა, მაგრამ ასლან აბაშიძის მმართველობის პერიოდში იქ ქრისტიანობის მიღებამ იმპულსი მიიღო, აშენდა ახალი ეკლესიები. ამ რესპუბლიკის ლიდერის წასვლის შემდეგ, პროცესმა დიამეტრალურად საწინააღმდეგო კურსი მიიღო და ბათუმში ჩასახლებული თურქები უკვე აცხადებენ, რომ ის ყოველთვის იყო თურქული ქალაქი.
თურქეთი ცვლის არა მხოლოდ თავად აჭარის რელიგიურ და ეთნიკურ შემადგენლობას, არამედ მის მიმდებარე რეგიონებსაც. ამ უკანასკნელის ეგიდით აშენებენ მეჩეთებს საქართველოს სოფლებში, სადაც მაჰმადიანთა სულ მცირე რაოდენობაა და ხდება ისლამის რელიგიის წახალისება. შედეგად, მოხდა შეტაკებები ქრისტიან და მუსლიმ თანასოფლელებს შორის.
რამდენიმე დღის წინ სოფელ ბუკნარში შეტაკება მოხდა ქრისტიანულ და მუსულმანურ თემებს შორის, ამ უკანასკნელის სურვილის გამო იქ მეჩეთი აეშენებინათ. მორწმუნეები მეზობელი რეგიონებიდან მუსლიმებს დაეხმარნენ. შეტაკების შედეგად რამდენიმე ადამიანი დაშავდა და მისი აღკვეთა მხოლოდ სამართალდამცველებმა შეძლეს. მუსლიმები აცხადებდნენ, რომ მათ სურთ საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე ჰქონდეთ მეჩეთები სალოცავად.
2013 წელს მსგავსი შემთხვევა დაფიქსირდა სამცხე-ჯავახეთის ადიგენის რაიონის ქართულ სოფელ ჭელაში. ადგილობრივმა მუსლიმებმა გააპროტესტეს სოფელში 24-მეტრიანი ახალაშენებული მინარეთის დანგრევა. საქართველოს ხელისუფლებამ განაცხადა, რომ ეს უკანონო იყო და აშენდა ნებართვის გარეშე და რომ ყველა ლითონის კონსტრუქციას, რომელიც თურქეთიდან ჩამოიტანეს, არ ჰქონდა გავლილი სათანადო საბაჟო შემოწმება. მსგავსი ინციდენტები მოხდა სოფელ ნიგვზიანში, წინწყაროსა და სამთაწყაროში. შემდეგ საქართველოს ეკლესიამ მიმართა ქართველ მუსლიმ რელიგიურ ლიდერს, რომ მხარი არ დაეჭირა და ებრძოლა ამგვარი პროვოკაციული ქმედებების წინააღმდეგ, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ თხოვნამ ადგილზე არ მიაღწია.
ამრიგად, თურქეთი ეკონომიკური შეჭრის გარდა, აქტიურ ნაბიჯებს დგამს საქართველოში მუსლიმური რწმენის გავრცელებისა და პოპულარიზაციისთვის, რომლის ერთ-ერთი შედეგია სომხეთისა და სომხებით დასახლებული ჯავახეთის ბლოკადა.
არმენ ვარდანიანი
