სომხეთს უნდა ახსოვდეს მოსკოვისა და ყარსის შეთანხმებები, მაგრამ არ უნდა გაამწვავოს ურთიერთობები რუსეთთან. ამის შესახებ პარლამენტის საათზე განაცხადა “ნათელი სომხეთის” პარტიის წევრმა ანა კოსტანიანმა.
კერძოდ, მან შეახსენა, რომ 16 მარტს აღინიშნება მოსკოვის შეთანხმების ხელმოწერის 100 წლისთავი, რომლის თანახმადაც ყარსი გადაეცა თურქეთს, ხოლო ნახჭევანი და ყარაბაღი აზერბაიჯანს “დროებითი მმართველობის ქვეშ”, 100 წლის განმავლობაში. ხელშეკრულებას ხელი მოაწერა ლენინის მეთაურობით საბჭოთა რუსეთის მთავრობამ თურქეთის მთავრობასთან, ათათურქის მეთაურობით. ამასთან, იმ დროს ეს მთავრობა არ იყო საერთაშორისოდ აღიარებული. ”შესაბამისად, ხელშეკრულებას არ შეიძლება ჰქონდეს იურიდიული ძალა. თუმცა იმის გათვალისწინებით, რომ ნახჭევანის მართვა განსაზღვრული იყო 100 წლის ვადით, რუსეთს ახლა ამ ტერიტორიაზე მოქმედების უფრო მეტი უფლება აქვს, ვიდრე თურქეთს”, – აღნიშნა კოსტანიანმა.
ამასთან, მან აღნიშნა, რომ 16 მარტს ლონდონში, ინგლის-რუსეთის შეთანხმების თანახმად, იმ დროს საბჭოთა სომხეთს უკვე ეკრძალებოდა მეზობლებისთვის რაიმე ტერიტორიული პრეტენზიის წარდგენა. ხოლო 4-5 ივნისს, რკპ- ის ცენტრალური კომიტეტის კავკასიის ბიურომ მიიღო გადაწყვეტილება ყარაბაღის აზერბაიჯანის სსრ-თან მიერთების შესახებ. დეპუტატის აზრით, ეს გადაწყვეტილებაც არ შეიძლება იყოს ძალაში, ვინაიდან პარტიის ორგანოს არ აქვს უფლება მიიღოს სახელმწიფო გადაწყვეტილებები და ვერ შეცვლის აღმასრულებელ ხელისუფლებას. ”აზერბაიჯანელ კომუნისტებს აქ მხარს უჭერდნენ მათი ქართველი მეგობრები. ამის სანაცვლოდ, აზერბაიჯანელმა დელეგატებმა ხმა მისცეს ახალქალაქის (სომხებით დასახლებული) და წალკის (ბერძნებით და სომხებით დასახლებული) რეგიონების საქართველოს სსრ-ში მოცვას.
მაგრამ, ჩვენ გულუბრყვილოდ არ უნდა დავაკისროთ ჩვენი მისწრაფებები ზესახელმწიფოებს და გაუაზრებლად არ უნდა უგულებელვყოთ სომხეთ-რუსეთის სტრატეგიული პარტნიორობის მნიშვნელობა. ამიტომ, უნდა დაფასდეს 102-ე რუსული სამხედრო ბაზის, კუხოს და ევრაზიის ეკონომიკური კავშირის წევრობის მნიშვნელობა, მაგრამ მხოლოდ სომხეთისა და ყარაბაღის უსაფრთხოების უზრუნველყოფის თვალსაზრისით”, – განაცხადა კოსტანიანმა.
ამასთან, პარლამენტარი მიიჩნევს, რომ სომხეთის ხელისუფლებამ უნდა გამოაცხადოს ამ მოღალატეობრივი შეთანხმებების შესახებ, სულ მცირე გაეროს ტრიბუნიდან, ხოლო სახალხო დიპლომატიამ ყველაფერი უნდა გააკეთოს ამ საკითხის სწორად წამოსაყენებლად. ”ეს უნდა გაკეთდეს არა მხოლოდ სომხეთის სომხების, არამედ 10 მილიონზე მეტი სომეხის მიერ მთელს მსოფლიოში”, – აღნიშნა კოსტანიანმა.
