როგორც „armenpress.am“-ი წერს, რამდენიმე დღის წინ აშშ-ს პრეზიდენტმა ჯო ბაიდენმა გადაწყვიტა შეაჩეროს თავისუფლების მხარდაჭერის შესახებ 109-ე რეზოლუცია და მომდევნო საბიუჯეტო წელს აზერბაიჯანს პირდაპირი სამხედრო დახმარება გაუწიოს. 907-ე რეზოლუცია მიიღო აშშ-ს კონგრესმა 1992 წელს აზერბაიჯანის მიერ სომხეთის ბლოკადის გამო, რომელიც უკრძალავს აშშ-ს მთავრობას დახმარების აღმოჩენას აზერბაიჯანის სახელმწიფო ინსტიტუტებისადმი, სანამ ქვეყანა “აშკარად არ შეაჩერებს სომხეთის წინააღმდეგ ყველანაირი ბლოკადის გამოყენებას”.
სამხედრო დახმარება აზერბაიჯანს გადაეცა შემდეგი ძირითადი პროგრამების ფარგლებში:
ყოფილი საბჭოთა კავშირის მასობრივი განადგურების იარაღისა და მასთან დაკავშირებული ინფრასტრუქტურის განადგურება;
პარტნიორების შესაძლებლობების გაძლიერება, განსაკუთრებით ანტიტერორისტული ოპერაციების, ნარკომანიის პრევენციის, ორგანიზებული დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლის, წყლის და სახმელეთო საზღვრის უსაფრთხოების, სამხედრო დაზვერვის ოპერაციების;
აშშ-ს სამხედრო მომსახურების ან საქონლის შესყიდის, ანტიტერორისტული, განაღმვითი და მასთან დაკავშირებული პროგრამები.
აღსანიშნავია, რომ ბოლო 20 წლის განმავლობაში შეერთებული შტატების მიერ სომხეთსა და აზერბაიჯანში გაწეული სამხედრო დახმარების ბალანსი დაირღვა. 2000-2020 წწ შეერთებულმა შტატებმა სომხეთს $ 212 მილიონი, ხოლო აზერბაიჯანს $ 419 მილიონი დახმარება გამოუყო. ამავდროულად, გაწეული დახმარების ოდენობაში სხვაობა მნიშვნელოვნად გაიზარდა აშშ-ს ყოფილი პრეზიდენტის დონალდ ტრამპის დროს (2017-2021), სომხეთმა მიიღო 16,1 მილიონი დოლარი, ხოლო აზერბაიჯანმა 105 მილიონი დოლარი.
44 დღიანი ომი, რომელიც მრავალმხრივ უპრეცედენტო იყო, მნიშვნელოვნად შეცვალა ჩვენი რეგიონისა და რეგიონული გამოწვევების აღქმა მთელ მსოფლიოში. ამ გარემოების გათვალისწინებით, საკმაოდ პრობლემატურია, რომ აშშ-ს პრეზიდენტმა ჯ. ბაიდენი აგრძელებს მისი წინამორბედების მუშაობის სტილს და წყვეტს სამხედრო დახმარების გაცემას ღია აგრესორისთვის. უფრო მეტიც, ეს გადაწყვეტილება საკმაოდ წინააღმდეგობრივია ბაიდენის ადრინდელი განცხადებების ფონზე. ომის დროს, 2020 წელს. ოქტომბერში პრეზიდენტობის კანდიდატმა ჯ. ბაიდენი ტრამპის ადმინისტრაციას მოუწოდა არ შეაჩერონ 90-ე რეზოლუცია და უზრუნველყონ მისი სრული განხორციელება.
ბაიდენის გადაწყვეტილება არ ჯდება მისი ადმინისტრაციის საგარეო პოლიტიკის პრიორიტეტებში, კერძოდ, ადამიანის უნივერსალური უფლებების პრინციპში. გადაწყვეტილება აზერბაიჯანისთვის სამხედრო დახმარების შესახებ მიიღო მაშინ, როდესაც ბაქო აშკარად არღვევს თავის ვალდებულებებს სომეხი სამხედრო ტყვეების და სხვა პატიმრების დაუბრუნებლობით, წამებით, ზოგიერთის მოკვლით, ომის დროს სამხედრო დანაშაულების ჩამდენ ჯარისკაცთა წახალისებით, “სამხედრო ნადავლის პარკის” გახსნით. მნიშვნელოვანია, რომ ადამიანის უფლებათა ასეთი უხეში დარღვევები არ გამორჩეს საერთაშორისო საზოგადოებას, მათ შორის შეერთებული შტატების ყურადღებას, რადგან ეს შეიძლება გახდეს ცუდი პრეცედენტი, მაგალითად სხვა ქვეყნებისათვის.
უნდა აღინიშნოს, რომ ამერიკული მხარე წარმოდგენილ დახმარებას წარმოადგენს არა როგორც “სამხედრო”, არამედ როგორც “ანტიტერორისტული” დახმარება. ამგვარი შეფუთვა ასევე კითხვებს წარმოშობს, რადგან აშკარაა, რომ ომის დროს აზერბაიჯანი და თურქეთი ღიად აფინანსებდნენ ტერორიზმს, არმიაში დიდი რაოდენობით სირიელი დაქირავებულების ტრანსპორტირებას. ეს ყველაფერი რამდენჯერმე საჯაროდ განაცხადეს სხვადასხვა საერთაშორისო მოქმედმა წარმომადგენელმა, მათ შორის აშშ-ს მაღალჩინოსნებმა და გასაკვირი მაინც ისაა, რომ ტერორისტების მომსახურებით მოსარგებლე ქვეყანას შეუძლია დახმარება გაუწიოს “ტერორიზმთან ბრძოლაში”.
