ქვეყნის კანონმდებლობა არ არის ხელმისაწვდომი მშობლიურ ენაზე, სულ მცირე, ორი ძირითადი ეთნიკური თემისთვის. მიუხედავად იმისა, რომ მრავალეროვან საქართველოში დროდადრო ითარგმნება საკანონმდებლო აქტები, ამ დროისთვის მხოლოდ სამი კანონია ხელმისაწვდომი სომხურ ენაზე,რომელიც განტავსებულია ვებ- გვერდზე „საკანონმდებლო ინფორმაცია“.
საქართველოს სახალხო დამცველი აგრძელებს ეროვნული უმცირესობების უფლებების გამოწვევების აღრიცხვას თავის ყოველწლიურ მოხსენებაში. ომბუდსმენის წარმომადგენელი სომხეთში მცხოვრები სამცხე-ჯავახეთში, ანდრანიკ ბაღდასარიანი „რადიოლურთან“ საუბრისას აცხადებს, რომ ერთ-ერთი პრობლემაა “კანონების მიუწვდომლობა”.
„ომბუდსმენი ყოველწლიურად წარუდგენს პარლამენტს მოხსენებას, რომელშიც სპეციალური თავი ეთმობა ეროვნული უმცირესობების უფლებების საკითხებს. აქვე აღნიშნულია კანონებისა და სხვა ოფიციალური განცხადებების მიუწვდომლობა ეროვნული უმცირესობებისათვის ხელმისაწვდომ ენაზე, რომლის მიხედვითაც სახელმწიფო სტრუქტურებს ურჩევენ შესაბამისი ნაბიჯების გადადგმას ამ მიმართულებით. ”
ბაღდასარიანის თქმით, ეს არ ნიშნავს, რომ, მაგალითად, მათ არ იციან რეგიონში ქვეყნის კანონები. სხვადასხვა დროს, მაშინაც კი, თუ კანონები სომხურად სრულად არ არის ნათარგმნი, შესაბამისმა ორგანოებმა, ევროპულმა ინსტიტუტებმა და მედიამ გამოყვეს ეროვნული უმცირესობების ყველაზე მეტად საინტერესო წერტილები. სახალხო დამცველის აპარატმა უკვე გახსნა ვებგვერდის სომხური ვერსია, ხოლო ახალქალაქის რეგიონალური ოფისი აწვდის ინფორმაციას მოქალაქეებს და იღებს განაცხადებს მათ სასურველ ენაზე.
ამრიგად, ათასობით კანონიდან რამდენიმე ითარგმნა სომხურ და აზერბაიჯანულ ენებზე. ამ დროისთვის ნათარგმნია მხოლოდ სამი კანონი (საქართველოს კონსტიტუცია https://bit.ly/2ZQyISe, კანონი დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ) http://bit.ly/3pR3d4T და კანონი “ქალტა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის პრევენციის, ზალადობის მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების შესახებ” (http://bit.ly/3aUa6ON), რომლის საბოლოო, შესწორებული ვერსია ითარგმნა და განთავსებულია საქართველოს” საკანონმდებლო ცნობარის “ვებგვერდზე.
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის იურისტი ანდრანიკ მინასიანი ამბობს, რომ ”საქართველოს არ აქვს პირდაპირი ვალდებულება თარგმნოს კანონმდებლობა უმცირესობებისთვის მისაღებ ენაზე. ეროვნული უმცირესობების დაცვის კონვენციაში ნათქვამია, რომ სახელმწიფომ უნდა უზრუნველყოს, რომ ეროვნულ უმცირესობათა წარმომადგენლები არ განიცდიენ დისკრიმინაციას მედიის ხელმისაწვდომობის თვალსაზრისით“.
მინასიანის თქმით, იმის გათვალისწინებით, რომ განსაკუთრებით მჭიდროდ დასახლებულ ადგილებში, რომლებიც ეროვნული უმცირესობებით არიან დასახლებულნი, ისინი ჯერ კიდევ არ ფლობენ სრულყოფილად სახელმწიფო ენას, აქ უფრო მეტია კანონის არ ცოდნის ალბათობა, რამაც შეიძლება პრობლემები შექმნას. მისი თქმით, რა თქმა უნდა, სასურველია ისეთ მრავალეროვან ქვეყანაში, როგორიც საქართველოა, კანონები ითარგმნოს, მაგრამ მრავალი კანონის თარგმნა, რომლებიც ქვეყანაში ხშირად იცვლება, უზარმაზარ რესურსებს მოითხოვს.
”მნიშვნელოვანია, რომ საქართველოს სისხლის სამართლის და ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი ითარგმნოს უმცირესობების ენაზე, რომლებიც, სამწუხაროდ, ხშირად იცვლება“.
ეპიდემიის წლის განმავლობაში საქართველოს მთავრობამ დაიწყო უმცირესობების ენაზე გარკვეული სერვისების მიწოდება. კორონავირუსის საინფორმაციო ბროშურები ხელმისაწვდომ ენებზე აქტიურად ნაწილდებოდა ეროვნული უმცირესობებით მჭიდროდ დასახლებულ ადგილებში. ამრიგად, დღეს ყველამ იცის, რას ითვალისწინებს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსში ბოლოდროინდელი ცვლილებები, რა ჯარიმებია ნიღბის ტარების, კომენდანტის საათის და სხვა დარღვევების გამო.
ადვოკატი ხაზს უსვამს იმასაც, რომ რამდენიმე მნიშვნელოვანი საკანონმდებლო აქტის თარგმანი ზოგადად ვერ დააზარალებს სახელმწიფო ენის ათვისებას. სახელმწიფომ უფრო აქტიურად უნდა იმუშაოს ამ საკითხზე, რათა ქვეყნის ყველა მოქალაქე იყოს დაინტერესებული ქართული ენის შესწავლით.
ავტორი გიტა ელბაკიანი
