თურქეთი და აზერბაიჯანი ცდილობენ სომხეთის წინააღმდეგ გააერთიანონ მთელი თურქული სამყაროს საინფორმაციო პოტენციალი
ოფიციალური ბაქო ან ანკარა აგრძელებენ თანამშრომლობის გაღრმავებას ინფორმაციისა და პროპაგანდის სფეროში, მათთვის არამეგობრულ ქვეყნებზე, განსაკუთრებით სომხეთზე დომინირების მიღწევის მიზნით. ამჯერად უკვე მიმდინარეობს მთელი თურქული სამყაროს პოტენციალის გამოყენების ორმხრივი მცდელობები ვიწრო თურქეთ-აზერბაიჯანის პოლიტიკური და პროპაგანდისტული მიზნებისთვის.
ამ დღეებში, ბაქოში შედგა თურქული Albayrak მედიაჰოლდინგის და აზერბაიჯანული Trend საინფორმაციო სააგენტოს პირველი ერთობლივი ციფრული პროექტის TURKIC.World- ის (თურქული სამყაროს) პრეზენტაცია. პრეზენტაციაში მონაწილეობდნენ არა მხოლოდ აზერბაიჯანულ-თურქული მედიის ხელმძღვანელები, აზერბაიჯანში თურქეთის ელჩი, არამედ ამ ქვეყანაში სხვა თურქულენოვანი ქვეყნების დიპლომატიური წარმომადგენლები. გამოცხადდა, რომ პროექტის მიზანია შეიქმნას საერთო საკომუნიკაციო პლატფორმა მთელი თურქული სამყაროს სოლიდარობისთვის. ხაზგასმით აღინიშნა, რომ საინფორმაციო პლატფორმა, რომელშიც ამჟამად წარმოდგენილია Trend– ისა და მედია ჰოლდინგის Albayrak– ის მოწინავე საინფორმაციო საიტები Yeni Shafak– ი, გათვალისწინებულია გაფართოვდეს და მასში მოიცვას ისეთი თურქულენოვანი ქვეყნების მედია კომპანიები, როგორიცაა ყაზახეთი, უზბეკეთი, ყირგიზეთი, თურქმენეთი და ა.შ. და ის გადააქციოს თურქული სამყაროს ერთობლივ მრავალენოვან ახალი ამბების ქსელად.
ახალი ამბების ქსელის შექმნა თურქეთისა და აზერბაიჯანის აქტიური ინიციატივით, რაც ერთი შეხედვით შეიძლება უვნებელი ჩანდეს, სინამდვილეში მიზნად ისახავს თურქეთის და აზერბაიჯანის მიზნების მიღწევას სომხეთსა და სომეხ ხალხზე დომინირების მიმართულებით საინფორმაციო სფეროში. ამის დასტურია, სულ მცირე, თურქი და აზერბაიჯანელი სპიკერების ფუნდამენტური აქცენტი პლატფორმაზე, რომ თურქულ-აზერბაიჯანულმა თანამშრომლობამ ინფორმაციის სფეროში მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა 44-დღიანი ომის დროს საერთაშორისო საზოგადოებისთვის ”აზერბაიჯანის სამართლიანი პოზიციის” გაცნობის პროცესში. ამიტომ შემაშფოთებელია, რომ ახლო მომავალში, პრინციპულად მსგავსი აქცენტებით ჩამოყალიბებული მედიის ქსელის ნაწილი შეიძლება გახდნენ კუხოს, ეუთოს წრეებში სომხეთთან მეგობრული და სამოკავშირეო ურთიერთობების მქონე სხვა თურქულენოვანი ქვეყნები, იმის გათვალისწინებით, რომ ისინი ყოველთვის ვერ შეძლებენ არ შეწირონ ინდივიდუალური პოზიცია საერთოს.
უფრო მეტიც, ანკარადან და ბაქოდან მიღებული სიგნალების თანახმად, ეს ჩამოყალიბების პროცესში არსებული პლატფორმა, თურქულენოვან ქვეყნებს შორის ინფორმაციის სფეროში თანამშრომლობის მხოლოდ დასაწყისია. ამის შესახებ მეტყველებს მიმდინარე წლის აპრილში ბაქოში თურქული საბჭოს ინფორმაციისა და მასმედიის საკითხებით პასუხისმგებელი მინისტრების და მაღალი რანგის ოფიციალური პირების მესამე შეხვედრის დროს თურქეთის პრეზიდენტის ადმინისტრაციის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროს ფ.ალთუნის წინადადება თურქული საბჭოს წევრ ქვეყნებთან თურქეთ-აზერბაიჯანის მსგავსი მედია პლატფორმების დაარსების შესახებ.
აღსანიშნავია, რომ 2020 წ სექტემბერში ფ.ალთუნის და აზერბაიჯანის პრეზიდენტის აპარატის საგარეო პოლიტიკის დეპარტამენტის უფროსის ჰ. ჰაჯიევის შეხვედრის შედეგად შექმნილმა თურქულ-აზერბაიჯანულმა მედია პლატფორმამ და მის ფარგლებში შემუშავებულმა ზოგადმა საინფორმაციო სტრატეგიამ, რეალურად საკმაოდ სერიოზული პრობლემები შეუქმნა სომხურ მხარეს ინფორმაციისა და პროპაგანდის სფეროში 44-დღიანი არცახის ომის დროს. ეს იმ შემთხვევაში, როდესაც თანამშრომლობას საფუძველი ჩაეყარა ომის დაწყებამდე რამდენიმე დღით ადრე, და თურქეთის პრეზიდენტ რ. თ. ერდოღანს და აზერბაიჯანის პრეზიდენტ ალიევს მხოლოდ რამდენიმე თვის შემდეგ უნდა მოეწერათ ხელი “ურთიერთგაგების მემორანდუმზე აზერბაიჯანსა და თურქეთს შორის სტრატეგიული თანამშრომლობის შესახებ მედიის სფეროში”, მოეხდინათ მისი რატიფიცირება, რის შემდეგაც უნდა შექმნილიყო ორმხრივი სამუშაო ჯგუფი მიზნობრივი გეგმის განსახორციელებლად.
ამრიგად, არცახის მეორე ომის შემდეგ, მიუხედავად ბაქოს და ანკარის განცხადებებისა თვისობრივად ახალი ურთიერთობების დამყარების შესახებ, სომხეთის მიმართ წინა მტრული პოლიტიკა გრძელდება. თურქეთ-აზერბაიჯანის თანამშრომლობა, რამაც სომხეთსა და სომეხ ხალხს უკვე უამრავი პრობლემა შეუქმნა ინფორმაციის სფეროში, სხვა თურქულენოვანი ქვეყნების მონაწილეობით ფართოვდება ახალი გამოწვევების შექმნის პროგნოზირებადი შესაძლებლობით. ამ გამოწვევების თავიდან ასაცილებლად ან მათი შედეგების განეიტრალების მიზნით, ერევანს სერიოზული პოლიტიკური და დიპლომატიური ძალისხმევა დასჭირდება. ამავდროულად, სომხური მხარისთვის მნიშვნელოვანი პრიორიტეტი გახდება თურქეთ-აზერბაიჯანის საინფორმაციო და პროპაგანდისტული ველის საპირწონე პლატფორმების ჩამოყალიბება.
ელია ჰარუთიუნიანი
