44-დღიანი ომის შემდეგ აზერბაიჯანის პოლიტიკურმა მადამ იმატა. შუშის დეკლარაციის ხელმოწერის შემდეგ, აზერბაიჯანისა და თურქეთის პრეზიდენტები ცდილობენ ზანგეზურის დერეფნის საკითხის დღის წესრიგში დაყენებას. პრემიერ-მინისტრის მოვალეობის შემსრულებელმა ნიკოლ ფაშინიანმა აბსურდული უწოდა ალიევისა და ერდოღანის მისწრაფებას. ის წინასაარჩევნო კომპანიის ფარგლებში ხშირად გამოდიოდა ამ თემაზე.
”აზერბაიჯანისა და თურქეთის მიერ გაკეთებული განცხადებები სომხეთის ტერიტორიაზე დერეფნის მიღებასთან დაკავშირებით, აბსურდული და ლოგიკას მოკლებულია. ჩვენ ძალიან მკაფიოდ გამოვხატეთ ჩვენი პოზიცია: რეგიონის ეკონომიკური კომუნიკაციების განბლოკვა უნდა მოხდეს და ამ თვალსაზრისით ქვეყნებს ექნებათ თანაბარი და პროპორციული სატრანზიტო არხები, როგორც ეს აღწერილია 2021 წლის 11 იანვრის მოსკოვის განცხადებაში”, – თქვა ფაშინიანმა:
როგორც ფაშინიანმა თქვა, 2010 წლის 11 იანვარს ხელმოწერილი დოკუმენტი არ შეიცავს გამონათქვამებს: სიუნიქი, ზანგეზური, მეღრის ან დერეფანი. დერეფნის საკითხი განხილული არ არის ან არც განიხილება. იმავდროულად, თურქეთის პრეზიდენტი დარწმუნებულია, რომრუსეთის დამოკიდებულება “ზანგეზურის დერეფნის” შექმნის საკითხთან დაკავშირებით პოზიტიურია. ერდოღანს მიაჩნია, რომ მოსკოვი ხელს არ შეუშლის პროექტს და მალე ის ამ საკითხზე მოლაპარაკებებს გამართავს რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინთან.
თურქეთის გავლენა რეგიონში მხოლოდ რუსეთის გავლენის შესუსტებით შეიძლება განმტკიცდეს. თურქოლოგი რუბენ საფრასტიანი მე -6 პლატფორმის ინიციატივას განიხილავს თურქეთის მიერ რეგულარულად წამოყენებული ინიციატივების ფარგლებში. «3 + 3», «3 + 2», «3 + 1» ეს არის თურქეთის რეგიონული წინადადებების სათაურები. 2003 წელს თურქეთმა ჩამოაყალიბა თურქეთი-აზერბაიჯანი-საქართველოს ღერძის იდეა, რომელიც დღესაც არსებობს. 2008 წელს თურქეთმა შესთავაზა “3 + 3” თანაფარდობა, ანუ სამხრეთ კავკასიის სამი ქვეყანა პლუს რუსეთი, თურქეთი და შეერთებული შტატები. მოგვიანებით “3 + 3” გახდა “3 + 2”, რის გამოც ირანი გამოვიდა ინიციატივით. ამას არავითარი შედეგი არ მოჰყოლია. რუსეთი წინააღმდეგი იყო, რადგან არ სურდა თავისი გავლენა გაეზიარებინა თურქეთთან. ექსპერტების აზრით, შუშის განცხადებთ თურქეთი არა მხოლოდ აზერბაიჯანთან თანამშრომლობას აძლიერებს, არამედ აძლიერებს მის პოზიციებს სამხრეთ კავკასიაში.
