სომხეთმა და აზერბაიჯანმა პირველ რიგში უნდა გადადგას ნაბიჯები სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის ასამაღლებლად, საქმე საზღვრის დემარკაციის კომისიაში გადაიტანოს. ამის შესახებ სომხეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა ეროვნულ ასამბლეაში მთავრობის წევრების კითხვა-პასუხის დროს განაცხადა.
„იცით, რომ 2021 წლის 26 ნოემბერს სოჭში მიღებულ სამმხრივ წერილობით განცხადებაში, რომელსაც ხელი მოაწერეს რუსეთის პრეზიდენტმა და აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა, ნათქვამია, რომ მხარეები შეთანხმდნენ, გადადგან ნაბიჯები სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის ამაღლების მიზნით. ამავე დროს უნდა შეიქმნას დემარკაციისა და დელიმიტაციის კომისია. ჩვენ შევთავაზეთ ჯარების სარკისებურად გაყვანის იდეა.
პრემიერმა ახსნა თუ რა არის ჯარების სარკისებური გაყვანის იდეა.
„ეს ნიშნავს, რომ ისინი თანაბარ მანძილზე უნდა გაიყვანონ სომხეთ-აზერბაიჯანის სასაზღვრო ხაზიდან, რის შემდეგაც საზღვრის დაცვა შეზღუდული რაოდენობის მესაზღვრეებს უნდა გადაეცეს. განხორციელების შემდეგ უნდა ჩატარდეს შეთანხმების შესრულების მონიტორინგი.
შემდეგი ფუნდამენტური კითხვა, რომელიც ჩნდება, არის თუ არა სახელმწიფო საზღვარი სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის. ჩვენს კითხვაზე პასუხი ნამდვილად დადებითია. რატომ, რადგან საბჭოთა პერიოდში სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის არსებობდა საზღვარი, რომელიც შემოიფარგლებოდა და დსთ-ს შექმნის შესახებ 1991 წლის შეთანხმებით, რომელიც რატიფიცირებული იყო როგორც სომხეთის, ისე აზერბაიჯანის პარლამენტების მიერ, ეს საზღვრები იქნა აღიარებული. ამიტომ, ვფიქრობთ, რომ ეს შეთანხმებები ამ ლოგიკით უნდა განხორციელდეს. მეტიც, ჩვენ მზად ვართ მოვუსმინოთ სხვა წინადადებებსა და იდეებს“, – განაცხადა პრემიერმა.
პრემიერის თქმით, ამ თემაზე ბევრი უსაფუძვლო სპეკულაციაა, რომ სოფლები დაუცველები დარჩებიან და ა.შ.
„ასეთი რამ არ არსებობს, წინადადებების პაკეტში ყველაფერი გათვალისწინებულია. ისიც უნდა ვაღიაროთ, რომ წინადადება, რომელსაც ჩვენ ვაკეთებთ, არ არის 100%-ით კომფორტული სომხეთისთვის და დისკომფორტი აზერბაიჯანისთვის. არის სასაზღვრო ხაზი და, ვფიქრობთ, რომ ამ საზღვრის გასწვრივ უნდა მოხდეს გაყვანა, აღვნიშნავთ, რომ ეს არ განსაზღვრავს დემარკაციის შემდგომ შედეგებს, არამედ შესაბამისი მოლაპარაკებების საგანი უნდა იყოს.
ვფიქრობ, რომ ეს წინადადებები ეფუძნება ლეგიტიმურ სამართლებრივ ოქმებს. მიმაჩნია, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ამ წინადადებების არსი სათანადოდ იყოს წარმოდგენილი საერთაშორისო თანამეგობრობის წინაშე ჩვენი საპარლამენტო კოლეგების მიერ, რადგან ვფიქრობ, რომ ამ სიტუაციის არასწორი ინტერპრეტაცია შეიძლება გამოიყენოს ზოგიერთმა ძალამ საზღვარზე ახალი ესკალაციების პროვოცირებისთვის. ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია ლეგიტიმური სამართლებრივი რეალობის დაფიქსირება, რომ არსებობს ისეთი ეფექტური მექანიზმი, რომელსაც შეუძლია შემდგომი ესკალაციის თავიდან აცილება“, – დაასკვნა ფაშინიანმა.
