ოფიციალური ერევანი აცხადებს, რომ დემარკაცია და დელიმიტაცია წინაპირობების გარეშე დაიწყოს. სომხური მხარის პოზიცია უცვლელია, ექსკლუზიურად მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტის მხოლოდ მშვიდობიანი გზით მოგვარების კუთხით და სანამ საკითხი არ მოგვარდება, იქ სამშვიდობოები უნდა განლაგდნენ. ეუთოს სამი თანათავმჯდომარე ქვეყნიდან ორის, რუსეთისა და საფრანგეთის პრეზიდენტების შეხვედრაზე ასევე ხაზი გაესვა რუსი სამშვიდობოების მნიშვნელობას.
დემარკაციისა და დელიმიტაციის დაწყება წინაპირობების გარეშე. სომხეთის პოზიცია უცვლელია. ოფიციალური ერევანი ბაქოს 2021 წლის 26 ნოემბერს სოჭში მიღწეულ სამმხრივი შეთანხმების შესახებ შეახსენებს.
უშიშროების საბჭოს მდივანი არმენ გრიგორიანი:
„განცხადებაში ნათქვამია, რომ გადაიდგას ნაბიჯები უსაფრთხოების ასამაღლებლად, შემდეგ კი დაიწყება დემარკაცია და დელიმიტაცია. სომხეთს სურს, რომ ეს შეთანხმება განხორციელდეს.
აზერბაიჯანი აცხადებს, რომ სომხეთი დემარკაციისა და დელიმიტაციის წინაპირობებს აყენებს. ბოლო მსგავსი განცხადება ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ჯეიჰუნ ბაირამოვმა მოლდოველ კოლეგასთან შეხვედრის შემდეგ გააკეთა. მისი თქმით, აზერბაიჯანი მზადაა სომხეთთან საზღვრის დემარკაციისა და დემარკაციის პროცესი დაიწყოს წინაპირობების გარეშე. ოფიციალური ერევანი შეთანხმების შესახებ შეახსენებს და ამბობს, რომ უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის გაზრდის ერთ-ერთი აუცილებელი ნაბიჯი არის ჯარების სარკისებური გაყვანა. წინადადება პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანს ეკუთვნის.
განმარტავს: “რას ნიშნავს სარკისებური უკან დახევა?” ისინი თანაბარ მანძილზე უნდა მოშორდნენ სომხეთ-აზერბაიჯანის სასაზღვრო ხაზს, რის შემდეგაც საზღვრის დაცვა უნდა გადაეცეს მესაზღვრეების შეზღუდულ რაოდენობას და ამის შემდეგ საერთაშორისო მონიტორინგი განხორციელდეს შეთანხმებების განხორციელების შედეგების შესამოწმებლად“.
სომხეთის უშიშროების საბჭოს მდივანი განმარტავს, რომ როდესაც სომხეთისა და აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალები ძალიან ახლოს არიან, ნებისმიერმა პოლიტიკურმა პროცესმა შეიძლება გავლენა მოახდინოს ამ გარემოზე, შეიძლება სიტუაციის გამწვავება გამოიწვიოს. ამიტომ სომხეთი ჯარების გაყვანას სთავაზობს.
„ეს არ შეიძლება აღქმული იქნას წინაპირობად“.
დემარკაციისა და დელიმიტაციის შემთხვევაში სოფლები დაუცველი არ დარჩებიან, აცხადებს პრემიერი. ის ამ თემაზე დისკუსიას მანიპულირებად მიიჩნევს. ფაშინიანი ასევე აღნიშნავს, რომ „ეს ისე არ არის, რომ სომხური მხარის წინადადება სრულად 100%-ით თანმიმდევრულია, ან სომხეთისთვის 100%-ით კომფორტულია, ან აზერბაიჯანისთვის დისკომფორტულია“.
„არსებობს სასაზღვრო ხაზი და ვფიქრობთ, რომ ამ საზღვრის გასწვრივ უნდა მოხდეს ჯარების უკან დახევა. უფრო მეტიც, ეს არ განსაზღვრავს შემდგომი დემარკაციის შედეგებს, მაგრამ ეს უნდა გახდეს შესაბამისი მოლაპარაკების საგანი“.
ევროკავშირი მზადაა გაუწიოს საექსპერტო დახმარება სადემარკაციო და სადელიმიტაციო სამუშაოებში. ეუთოს მინსკის ჯგუფის თანათავმჯდომარე, საფრანგეთის პრეზიდენტი ემანუელ მაკრონი და ევროსაბჭოს პრეზიდენტი შარლ მიშელი ფაშინიან-ალიევის დისტანციური შეხვედრის დროს ასევე განიხილეს სასაზღვრო ზონის შემცირებისა და დემარკაციისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების მთიან ყარაბაღში შესვლის საკითხებს.
არ შეცვლილა სომხური მხარის პოზიცია ასევე ეუთოს მინსკის ჯგუფის თანათავმჯდომარეების მანდატის ფარგლებში საკითხის მშვიდობიანი მოგვარების კუთხით.
„ჩვენ უნდა ვიპოვოთ პრობლემის მშვიდობიანი გზით გადაწყვეტა. ნებისმიერი პროცესი, რომელმაც შეიძლება შეაფერხოს მშვიდობიანი მოწესრიგება, ჩვენთვის შემაშფოთებელია. ჩვენ გვჯერა, რომ ეუთოს მინსკის ჯგუფის თანათავმჯდომარე ქვეყნებს აქვთ ყველა ბერკეტი და შესაძლებლობა, რათა თავიდან აიცილონ რაიმე სამხედრო ქმედება, თუ ისინი იაქტიურებენ“.
უშიშროების საბჭოს მდივნის თქმით, სანამ მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტი არ მოგვარდება, იქ სამშვიდობოები უნდა იყვნენ, სანამ არ მოიძებნება გრძელვადიანი გადაწყვეტა. მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტის საკითხი ეუთოს სამი თანათავმჯდომარე ქვეყნიდან ორის, რუსეთისა და საფრანგეთის პრეზიდენტებმაც განიხილეს. ხაზი გაესვა ეუთოს მინსკის ჯგუფის მნიშვნელოვან როლს საკითხის მოგვარებაში. მთიანი ყარაბაღის ირგვლივ შექმნილი ვითარების შემხედვარე მათ ხაზი გაუსვეს რუსი სამშვიდობოების პოზიტიურ როლს. მათ ასევე დაადასტურეს ეუთოს მინსკის ჯგუფის თანათავმჯდომარეების საქმიანობის მნიშვნელობა რეგიონში გადაუდებელი ჰუმანიტარული, სოციალურ-ეკონომიკური საკითხების გადაწყვეტაში.
