სომხური ატომური ელექტროსადგურის რეაქტორს გამოწრთობითი სამუშაოების შემდეგ 2039 წლამდე შეუძლია მუშაობა. ამის შესახებ ატომური ელექტროსადგურის მთავარმა ინჟინერმა არტურ გრიგორიანმა ჟურნალისტებთან საუბარში განაცხადა.
მან შეახსენა, რომ რეაქტორის გამოწრთობა 2021 წელს განხორციელდა (სადგურის კაპიტალური რემონტის ფარგლებში), თუმცა ამის შემდეგ გამძლეობა რამდენიმე თვის განმავლობაში გამოცდას გადიოდა.
რეაქტორის სხეულის გარშემო ლითონი შთანთქავს ნეიტრონების ნაკადს (რაც ხდება ბირთვული რეაქციის დროს). დროთა განმავლობაში სუსტდება, თუმცა გამოწრთობის მეშვეობით ხდება მისი ნაწილობრივი აღდგენა.
გარდა მყიფე აბრაზიული წინააღმდეგობის გაანგარიშებისა, აუცილებელია რეაქტორის სხვა კომპონენტების შემოწმება, როგორებიცაა წნევის კომპენსატორი (რომელიც უზრუნველყოფს წყლის ულტრა მაღალ წნევას რეაქტორში) და ორთქლის გენერატორი.
„აქედან გამომდინარე, თუ გავითვალისწინებთ ნელი დაშლის წინააღმდეგობას, ის გაგრძელდება 2039 წლამდე. თუმცა, უნდა შეფასდეს რიგი სხვა დანაყოფების შესაძლებლობებიც“, – განმარტავს ატომური ელექტროსადგურის მთავარი ინჟინერი.
როგორც მან აღნიშნა, რეაქტორის ქარხნის ზოგიერთი ბლოკი შეიცვალა (ავარიული გაგრილების სისტემა, კონტროლი და დაცვის სისტემა და ა.შ.). აღჭურვილობა, რომლის გამოცვლა შეუძლებელი ან რთული იქნება, შეფასდება მათი შრომითი რესურსით.
ეს ყველაფერი 2024-25 წლებში იგეგმება, რათა 2026 წლისთვის ზედამხედველ ორგანიზაციას ჰქონდეს საკმარისი დრო, რომ შეისწავლოს და მიიღოს გადაწყვეტილება ქარხნის მუშაობის გახანგრძლივების შესახებ.
კაპიტალური რემონტის ფარგლებში ატომურ ელექტროსადგურში კიდევ ორი პროექტი მიმდინარეობს. შენდება ახალი ღია ცის ქვეშ გამანაწილებელი მოწყობილობები, ასევე ხდება გამაგრილებელი ანძების შეკეთება, სადაც ამძრავი სისტემების ორთქლი გაგრილდება.
ღია სადისტრიბუციო მოწყობილობებზე ტენდერის შედეგები უახლოეს დღეებში უნდა შეჯამდეს და მშენებლობას დაახლოებით ორი წელი დასჭირდება. ორი გამაგრილებელი ანძის განახლება უკვე მიმდინარეობს, პირველი ივნისის ბოლოს უნდა დასრულდეს, მეორე წლის ბოლომდე.
ანძების შეკეთების შემდეგ ორთქლით გაგრილება უფრო ეფექტური იქნება, რაც ნიშნავს, რომ ქარხანა შეძლებს მუშაობას უფრო მაღალი სიმძლავრით გადახურების რისკის გარეშე.
2015 წლიდან განხორციელებული სარემონტო სამუშაოების ფარგლებში სადგურზე შეიცვალა სხვა აღჭურვილობა, მათ შორის ორი ტურბოგენერატორი, რომლებიც პირდაპირ გამოიმუშავებენ ელექტროენერგიას. ამ სამუშაოების შედეგად ქარხანა საწვავის იგივე მოცულობის შემთხვევაში 10%-ით მეტი ელექტროენერგიის გამომუშავებას შეძლებს. სამუშაოების უმეტესი ნაწილი რუსეთის მთავრობისგან მიღებული შეღავათიანი სესხის ფარგლებში განხორციელდა, დანარჩენი სომხეთის სახელმწიფო ბიუჯეტის ხარჯზე.
