თურქულ-აზერბაიჯანული ანტისომხური პროპაგანდის „სერიალური“ ასპექტი  – როცა ყალბი სცენარის ავტორი სახელმწიფოა

აზერბაიჯანის კულტურის სამინისტროს 8-ნაწილიანი მხატვრული ფილმის სახელწოდებით „ყარაბაღის სამამულო ომი“ გადაღების კონკურსში გამარჯვებული თურქული კომპანიაა. ფილმის შექმნაზე დაახლოებით 1 მილიონი დოლარი დაიხარჯება.

თურქულ-აზერბაიჯანული ტანდემი ასევე ცდილობს მსოფლიოს საკუთარი „გამარჯვების“ ისტორია გააცნოს  კინოწარმოების საშუალებით, ბოლო მოვლენების შესახებ ერთობლივი სერიალების გადაღებით, ამბობს თურქოლოგი,  ესუ-ს აღმოსავლეთმცოდნეობის ფაკულტეტის ასისტენტი, ფილოლოგიის მეცნიერებათა კანდიდატი ნაირა პოღოსიანი.

ამ ფილმებში არ არის აზერბაიჯანელი ჯარისკაცის განდიდება, სომხური ტერიტორიების აღება, სასტიკი მკვლელობების სცენები და ანტისომხური პროპაგანდა. მეტიც, მათი მთავარი „სცენარისტ-რეჟისორები“ თურქეთისა და აზერბაიჯანის მმართველი ელიტაა.

2018 წელს გადაღებულ ერთ-ერთ თურქულ სერიალში, სადაც თურქული კინოწარმოება მე-19 საუკუნეში მომხდარი მოვლენების საკუთარ დამახინჯებულ ვერსიას წარმოაჩენს, არის თურქ-აზერბაიჯანული სპეცრაზმის მიერ ლაჩინის ტერიტორიის დაპყრობის  სცენა. 44-დღიანი არცახის ომის დროს თურქული სერიალების სცენარებიც კი ძალიან სწრაფად იწერებოდა, რითაც კადრში  აზერბაიჯანელ დამპყრობლებს ადიდებდნენ, ამბობს “რადიოლურის” თანამოსაუბრე.

ნაირა პოღოსიანის თქმით, თურქულ-აზერბაიჯანული ტანდემი ბოლო მოვლენებზე ერთობლივი სერიალების გადაღებით ცდილობს კინოპროდუცირების გზით მსოფლიოსთვის საკუთარი „გამარჯვების“ ისტორიის დამკვიდრებას. „ორი სახელმწიფოს ლიდერები ხელმძღვანელობენ რა სლოგანით „ერთი ერი, ორი სახელმწიფო“, რამდენიმე ასეული მილიონიანი აუდიტორიის წინაშე სისხლიანი ხელების დასაბანად ემზადებიან. რეჟისორული მიდგომით და სახელმწიფო მხარდაჭერით გადაღებული თურქული სერიალები მმართველი ელიტის მხრიდან უმკაცრეს ცენზურას ექვემდებარება. თუ თურქეთის პრეზიდენტი ერდოღანი პირადად არ იქნება კმაყოფილი, შესაძლოა ამა თუ იმ კინორომანის გადაღებები შეწყდეს. პრეზიდენტი რეჯეფ თაიფ ერდოღანი ოჯახის წევრებთან ერთად ზოგჯერ სტუმრობს ისტორიული სერიალის გადასაღებ ჯიხურს, ურთიერთობს მსახიობებთან, ეცნობა სიტუაციას. ერდოღანმა წინასაარჩევნო კამპანიის დროს ერთ-ერთ სერიალში გაშვებული მუსიკაც კი გამოიყენა“, – ამბობს თურქოლოგი და ფილოლოგი.

ჩატარებული სოციოლოგიური გამოკითხვები ადასტურებს, რომ თურქული სერიალების აქტიური ჩვენების შემდეგ მკვეთრად იცვლება საზოგადოების ფართო ფენების დამოკიდებულება სხვადასხვა კონტინენტზე, ისინი დიდ გავლენას ახდენენ თურქეთის  დამპყრობლური პოლიტიკის წინააღმდეგ მებრძოლი ქვეყნების საზოგადოებაზეც კი. ისეთ ქვეყანაში, როგორიც საბერძნეთია, საზოგადოების ნაწილის დამოკიდებულება ხშირად ეწინააღმდეგება ისტორიულ სინამდვილეს.

აშშ-ის შემდეგ თურქეთი მეორე ადგილზეა სერიალების ექსპორტით  მსოფლიოში. 650 მილიონზე მეტი აუდიტორიით 140 ქვეყანაში, თურქული სერიალური პროპაგანდისტული მანქანა ასახავს ცხოვრების „თურქულ ფუფუნებას“. ანკარას მიერ გამოყენებული „რბილი ძალა“ მალე ბაქოშიც განმეორდება, უახლოეს მომავალში 44-დღიანი ომი და თურქეთ-აზერბაიჯანული ტანდემის დაპყრობითი თამაში რეგიონში სერიალების  სცენარების სამიზნედ გადაიქცევა.