როგორ აკონტროლებს ერდოღანი თურქეთის მედიასფეროს: Reuters-ის სკანდალური სტატია
თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ თაიფ ერდოღანი და მისი მხარდამჭერები აკონტროლებენ თურქულ მედიას სხვადასხვა ინსტრუმენტების გამოყენებით, მათ შორის მარეგულირებელი ინსტიტუტების, რეკლამის აკრძალვის, ოპოზიციური მედიის ხელში ჩაგდებისა და პატიმრობის მუქარით. ამის შესახებ ნათქვამია Reuters-ის სპეციალურ ანგარიშში, რომელმაც შეისწავლა თურქეთის ხელისუფლების გავლენა ქვეყნის მედიაზე, იუწყება Turkish Minute. კერძოდ, სააგენტო 4 ჟურნალისტზე დაყრდნობით აღნიშნავს, რომ 2020 წელს ფინანსთა მინისტრის პოსტიდან ერდოღანის სიძის, ბერატ ალბაირაქის მოხსნის შემდეგ, მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებს პრეზიდენტის კომუნიკაციების დეპარტამენტმა დაავალა, არ გამოექვეყნებინათ არავითარი მასალა. 24 საათზე მეტი ხნის განმავლობაში, პრო-სამთავრობო მაუწყებლები და გაზეთები თითქმის არაფერს წერდნენ ერდოღანის წრეში განხეთქილების შესახებ. Reuters-ის ცნობით, ეს ყველაფერი გვიჩვენებს, რომ თურქეთის მთავარი მედია, რომელიც დინამიურად აზრთა ბრძოლას აწარმოებდა, ახლა მთავრობის სურვილების შემსრულებელ ჯაჭვად გადაიქცა. სააგენტოს ათზე მეტი ინსაიდერის თქმით, თურქეთის პრეზიდენტის კომუნიკაციების დეპარტამენტი აკონტროლებს საინფორმაციო განყოფილებებს. ყოფილი პროფესორი ფაჰრეთინ ალტუნი ასევე ხელმძღვანელობს 1500-კაციან პერსონალს. 45 წლის ალტუნი ადრე მუშაობდა პრო-სამთავრობო ანალიტიკურ ცენტრში, რომელიც ნაკლებად იყო ცნობილი მედიაში, როდესაც ერდოღანმა ის 2018 წელს შექმნილი დეპარტამენტის უფროსად დანიშნა. დირექცია, რომლის წლიური ბიუჯეტი 38 მილიონი დოლარია, კოორდინაციას უწევს სამთავრობო კომუნიკაციებს. მის მოვალეობებში შედის თურქეთის წინააღმდეგ „სისტემური დეზინფორმაციული თავდასხმების“ წინააღმდეგ ბრძოლა. ინსაიდერებმა განაცხადეს, რომ როდესაც მნიშვნელოვანი ამბები ჩნდება, რამაც შეიძლება ზიანი მიაყენოს ერდოღანს ან მის მთავრობას, ალტუნი კონტაქტს რედაქტორებთან და წამყვან ჟურნალისტებთან ამყარებს გაშუქების მოსამზადებლად. ოთხმა წყარომ Reuter-ს განუცხადა, რომ ალტუნმა მედიას დაავალა, გაჩუმებულიყვნენ, სანამ ერდოღანი არ დაეთანხმებოდა ალბაირაქის გადადგომას მომდევნო საღამოს. შემდეგ თურქულმა ტელევიზიებმა და გაზეთებმა გაავრცელეს ინფორმაცია ალბაირაქის გადადგომის შესახებ. Reuters-ის მიერ მოპოვებული სკრინშოტები აჩვენებს, რომ ალტუნის ადმინისტრაცია WhatsApp-ზე უგზავნის შეტყობინებებს მედიის რედაქტორებს, რათა ხაზი გაუსვას ან თავიდან აიცილოს გარკვეული კომენტარები მთავრობის ან მმართველი პარტიის წევრების მხრიდან. მმართველი პარტია „სამართლიანობისა და განვითარების“ კანონმდებლები რედაქციებს რეკავენ და ითხოვენ, რომ ზოგიერთი გამოსვლები განსხვავებული იყოს. ერთმა რედაქტორმა აღნიშნა, რომ მათ ხშირად ეუბნებიან, რომ პრეზიდენტის კომუნიკაციების დეპარტამენტი მოითხოვს სხვანაირად იქნას მიწოდეებული სტატიების სათაურები ან შინაარსი. ანგარიშში ნათქვამია, რომ ერდოღანის მხარდამჭერებს შეუძლიათ გავლენა მოახდინონ ახალი ამბების ნაკადზე. 2008 წელს დაწყებული შესყიდვების სერიის შემდეგ, ერდოღანი და მისი AKP აკონტროლებენ ძირითად მედიასაშუალებებს. 2008 წელს პროსამთავრობო Turkuvaz Media Group-მა იყიდა Sabah და ATV. ეს მედიები ახლა ხელისუფლების ერთგული მხარდამჭერები არიან. 2016 წლის გადატრიალების მცდელობის შემდეგაც კი, თურქეთის მთავრობამ დახურა 150-ზე მეტი მედიასაშუალება. 2018 წელს ერდოღანის ოპონენტმა აიდინ დოგანმა Hürriyet-ი და სხვა გაზეთები პროსამთავრობო Demirören Group-ს მიჰყიდა. დოგანი წლების განმავლობაში განიცდიდა მთავრობის ზეწოლას, მათ შორის აქტივების იძულებით გაყიდვას და საპროტესტო აქციებს მისი გაზეთის Hürriyet-ის ოფისებთან. Reuters-მა ასევე დაადგინა, რომ სახელმწიფო რეკლამა აფინანსებს პრო-სამთავრობო პერიოდულ გამოცემებს და რომ მთავრობის მიერ დანიშნული მარეგულირებლები თითქმის განსაკუთრებით სჯიან დამოუკიდებელ ან ოპოზიციურ მედიას ქვეყნის მედიაკანონის დარღვევისთვის.
