ანალიტიკამთავარი

კუხო-ს რეაქცია გადამწყვეტია. დაველოდოთ თუ გავთავისუფლდეთ უმოქმედო რეალობებისგან?

სომხეთი კუხო-სგან მკაფიო პოლიტიკურ პასუხს ელის და სტრუქტურის მიმართ სამომავლო პოზიცია ამაზე იქნება დამოკიდებული. პრემიერის ამ თეზისს, ისევე როგორც თეზისს, რომ სომხეთს არ სურს კუხო-აზერბაიჯანის ომის პროვოცირება, საექსპერტო სფეროში განსხვავებული შეფასებები აქვს. ზოგიერთი ანალიტიკოსი ამ მიდგომას რეალისტურად მიიჩნევს, ზოგს კი აინტერესებს, საკმარისია თუ არა დაგვიანებული პოლიტიკური რეაქცია.

გუშინ, პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა ეროვნულ ასამბლეაში განაცხადა, რომ სომხური მხარე ელოდება კუხო-ს მკაფიო პოლიტიკურ პოზიციას. იგი იმედოვნებს, რომ ეს დაფიქსირებული იქნება 23 ნოემბერს ერევანში დაგეგმილ კუხოს-ს კოლექტიური უსაფრთხოების საბჭოს სხდომაზე.

პრემიერის თქმით, საერთაშორისო თანამეგობრობა, ფაქტობრივად, მხარს უჭერს სომხურ პოზიციას და სომხეთი ასეთ მხარდაჭერას კუხო-სგანაც ელის. საუბარია სომხეთის რესპუბლიკის სუვერენულ ტერიტორიაზე აზერბაიჯანის შემოჭრის დაგმობას და მისთვის პოლიტიკური შეფასების მიცემას.

„სომხეთს არ სურს კუხო-აზერბაიჯანის ომის პროვოცირება. არა, ჩვენ ვამბობთ: როგორია კუხო-ს აღქმა ამ სიტუაციის შესახებ და რა პოლიტიკურ პოზიციას იკავებს კუხო, ეს ჩვენთვის უაღრესად მნიშვნელოვანია. და ვფიქრობ, რომ ამ საკითხთან დაკავშირებით ჩამოყალიბდება სრ მოქალაქეების დამოკიდებულება CSTO-ს და ჩვენი მომავლის მიმართ“.

პოლიტოლოგი სტეფან დანიელიანი მიიჩნევს, რომ ამ საკითხში მთავარია არა საზოგადოების პოზიცია, არამედ პოლიტიკური ხელმძღვანელობის პოზიცია. პოლიტოლოგი ასევე აღნიშნავს, რომ კუხო, როგორც ორგანიზაცია არ არის შემდგარი. მან ერთხელ გადადგა პრაქტიკული ნაბიჯები, ყაზახეთში დავების დროს და სხვა სახელმწიფოთაშორისი კონფლიქტების დროს, მათ შორის კუხო-ს ქვეყნებს შორის, აქტიური მონაწილეობა ვერ მიიღო. ექსპერტი იხსენებს, რომ სომხეთი ასე მოიქცა, როდესაც გაეროში რუსეთის წინააღმდეგ რეზოლუცია მიიღეს: ერევანი არ იცავდა მოკავშირის ინტერესებს.

„ვფიქრობ, რომ კუხო-სთვის მიმართვა იყო სომხეთის ყველაზე დიდი შეცდომა და ბელორუსის ლიდერმა ლუკაშენკომ ძალიან პრიმიტიულად ასწავლა სომხეთს გაკვეთილი, რომელმაც თქვა, ეს რა საკითხია, რომ მოიტანეთ კუხო-ში, ჩვენ არ დავიწყებთ ომს აზერბაიჯანის წინააღმდეგ, მით უმეტეს, რომ არსებობს ყაზახეთი, ყირგიზეთი, თურქეთის სახელმწიფოების კონფედერაციის წევრები, ანუ არის სხვა პარალელური სტრუქტურა. ანუ მიიტანოს კუხოში და ასეთი სამარცხვინო მარცხი განიცადო არ შეიძლება, რადგან თავიდანვე ცხადი იყო, რომ საკითხი კუხო-მდე არ უნდა მიეტანა“.

ანალიტიკოსი უკრაინულ მოვლენებზე მიუთითებს და დასკვნების გამოტანისკენ მოუწოდებს. მიუხედავად იმისა, რომ უკრაინა გარშემორტყმულია ნატოს წევრი ქვეყნებით და სურს ალიანსში გაწევრიანება, ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის კარი კიევისთვის ადვილად არ იხსნება, ნატო იკავებს თავს რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტში უშუალო ჩართვისგან.

დიამეტრალურად საპირისპირო პოზიცია აქვს პოლიტოლოგ გურგენ სიმონიანს. სომხეთი კუხო-ს წევრია და ორგანიზაციისგან პრაქტიკულ მხარდაჭერას უნდა ელოდეს. ანალიტიკოსი ასევე სწორად მიიჩნევს სრ პრემიერ-მინისტრის პოზიციას, რომ კუხო-მ პოლიტიკური პოზიცია უნდა გამოხატოს სომხეთის სუვერენულ ტერიტორიაზე აზერბაიჯანის შეჭრასთან დაკავშირებით და მოსთხოვოს ბაქოს ჯარების გაყვანა სომხეთის ტერიტორიიდან. წინააღმდეგ შემთხვევაში:

„არის უხეში მაგალითი: თუ კბილი გტკივა და იმპლანტის ჩადგმა არ შეგიძლია, ეს არ ნიშნავს, რომ მტკივნეული კბილით უნდა გააგრძელო ცხოვრება. აუცილებელია მტკივნეული კბილის ამოღება, რომელიც ზიანს აყენებს ჯანმრთელობას. ეს აქსიომური ჭეშმარიტებაა. სხვა საკითხია, ვიპოვით თუ არა სამომავლოდ სამხედრო-პოლიტიკურ ალიანსებს, მაგრამ ჩვენ უნდა გავთავისუფლდეთ უმოქმედო რეალობებისგან. უპირველეს ყოვლისა, აუცილებელია მომავალში სამოკავშირეო ურთიერთობების ჩამოყალიბების შესაძლებლობა, თუნდაც არ შეიქმნას, ეს არ ნიშნავს, რომ ჩვენ უნდა დავრჩეთ უმოქმედო რეალობის მძევლად“.

დაახლოებით ერთ კვირაში ერევანი უმასპინძლებს კუხო-ს კოლექტიური უშიშროების საბჭოს წევრებს და სწორედ აქ ველით სტრუქტურის მკაფიო პოზიციას, რომელიც ფუნდამენტური იქნება სომხეთ-კუხო-ს ურთიერთობებისთვის.

ნახეთ მეტი
Back to top button