მიწისძვრის შემდგომმა სოლიდარობამ გაათბო თურქეთის ურთიერთობა საბერძნეთთან, სომხეთთან და ისრაელთან. ალ მონიტორი

თურქეთის ძლიერი მიწისძვრების ფონზე დახმარების დიპლომატიის ტალღამ გაანადგურა ანკარას წარმოდგენები მეგობრებისა და მტრების შესახებ, რადგან „მტრებად“ წარმოჩენილი ქვეყნები ჩქარობენ დახმარებას გადარჩენილთა ძებნაში და ჰუმანიტარულ დახმარებას სთავაზობენ, წერს Al Monitor მიმომხილველი ფეჰიმ თაშთექინი. https://factor.am/613519.html? ავტორი აღნიშნავს, რომ თურქეთში ისლამისტები მხარს უჭერდნენ იმ აზრს, რომ მხოლოდ მუსლიმები შეიძლება იყვნენ ერთმანეთის ნამდვილი ძმები, ხოლო ნაციონალისტები ქადაგებდნენ, რომ „თურქებს თურქების გარდა მეგობრები არ ჰყავთ“. ამგვარ განწყობებზე დაყრდნობით, მმართველი ,,სამართლიანობისა და განვითარების“ პარტია და მისი მოკავშირე, ,,ნაციონალისტური მოძრაობის“ პარტია, განაგრძობდნენ თავდასხმას „გარე მტრებზე“, ხშირად გადაჰქონდათ ყურადღება საშინაო საკითხებიდან.

„რა თქმა უნდა, საერთაშორისო მხარდაჭერის ნაკადს ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ახალი ფურცლები მოჰყვეს თურქეთის ყველა პრობლემურ საგარეო ურთიერთობებში, მაგრამ მან აჩვენა, რომ მტრობა სამუდამოდ არ შეიძლება გაგრძელდეს“, – ნათქვამია სტატიაში. „მხარდაჭერის ერთ-ერთი ყველაზე ნათელი ჟესტი გაკეთდა სომხეთისგან, რომელსაც არ აქვს ოფიციალური დიპლომატიური კავშირები თურქეთთან და წააგო ომი სადავო მთიანი ყარაბაღის გამო თურქეთის მიერ მხარდაჭერილ აზერბაიჯანთან 2020 წელს. თურქეთმა სამ ათწლეულზე მეტი ხნის განმავლობაში პირველად გახსნა საზღვარი შაბათს, ჰუმანიტარული დახმარებით სომხური სატვირთო მანქანების და მაშველების შემოსასვლელად. დათბობა ოთხშაბათს გაგრძელდა, როდესაც სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი არარატ მირზოიანი მიწისძვრით დაზარალებულ ქალაქ ადიამანს ეწვია.

თურქეთმა და სომხეთმა მიწისძვრამდე უკვე დაიწყეს მოლაპარაკებები ურთიერთობების ნორმალიზებისთვის, მაგრამ თურქეთის პოლიტიკური კლიმატი ჯერ კიდევ შორს არის სომხეთის მიმართ მეგობრული გრძნობების განვითარებისგან. და მოლაპარაკებები აუცილებლად სტაგნაციას მიიღებს, თუ სადავო საკითხები, როგორიცაა სატრანსპორტო მარშრუტები და მთიანი ყარაბაღის სტატუსი, არ გადაწყდება“, წერს თაშთექინი და აღნიშნავს, რომ მიწისძვრასთან დაკავშირებული სომხეთის დახმარება არის  სახალხო დიპლომატიის შესაძლებლობა, და მირზოიანის ვიზიტი ადიამაში კარგი დასაწყისია. იმავდროულად, აზერბაიჯანმა, რომელიც ეწინააღმდეგება სომხეთ-თურქეთის ურთიერთობების ნორმალიზებას, სტიქიის ზონაში სამაშველო ოპერაციებში დასახმარებლად ყველაზე დიდი უცხოური გუნდი გაგზავნა, დაახლოებით 900 ადამიანი. საბერძნეთი გამოირჩევა, როგორც კიდევ ერთი მეზობელი, რომელიც მის დასახმარებლად გამოეშურა, მიუხედავად თურქეთთან დაძაბულობისა ეგეოსის ზღვაში ტერიტორიული დავების გამო და ერდოღანის განმეორებითი მუქარისა, რომ თურქი სამხედროები “შეიძლება მოულოდნელად მოვიდნენ ღამით”.

საბერძნეთის სამოქალაქო თავდაცვის მინისტრი პირადად ხელმძღვანელობდა თურქეთისთვის ჰუმანიტარული დახმარების მიწოდებას. საბერძნეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი ნიკოს დენდიასი გასულ კვირას თავის თურქ კოლეგასთან მევლუთ ჩავუშოღლუსთან ერთად ეწვია ჰათაის, ერთ-ერთ ყველაზე მეტად დაზარალებულ პროვინციას. გამოცემაში აღნიშნულია, რომ „მიწისძვრის დიპლომატიით“ ისარგებლა ისრაელმაც, რომელმაც ბოლო პერიოდში აღადგინა ურთიერთობა თურქეთთან. ისრაელის პრეზიდენტმა იცხაკ ჰერცოგმა დაურეკა ერდოღანს პირველი მიწისძვრის შემდეგ, საგარეო საქმეთა მინისტრი ელი კოენი კი სამშაბათს თურქეთის პრეზიდენტს შეხვდა ანკარაში, ხოლო ისრაელის 450-კაციანმა მაშველმა ჯგუფმათავისი კვალი დატოვა ნანგრევებიდან გადარჩენილების გამოყვანაში. ნატოს მოკავშირეებმა, როგორებიცაა საფრანგეთი და შეერთებული შტატები, რომლებიც ხშირად არ ეთანხმებოდნენ ერდოღანს, ასევე შესთავაზეს მხარდაჭერა, ისევე როგორც ფინეთმა და შვედეთმა, რომელთა ნატოში წინადადებები დაბლოკილია თურქეთის მიერ. ბარზანი, ერაყის ქურთისტანის რეგიონალური მთავრობის პრეზიდენტი, რომელსაც მჭიდრო კავშირები აქვს ანკარასთან, მაგრამ ხშირად განიცდიდა თურქეთის სამხედრო ოპერაციების მხრივ ზიანს მის ტერიტორიაზე, ასევე გაემგზავრა მიწისძვრის შედეგად დაზარალებულ რეგიონში სოლიდარობის გამოსახატავად. სტიქიამ, თუმცა, ვერანაირი სითბო ვერ გამოიწვია სირიასთან ურთიერთობაში, რომელიც ასევე დაზარალდა მიწისძვრის შედეგად.

ემა ჩობანიანი