რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე ალექსანდრე გრუშკო და ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრი ჰოსეინ ამირ აბდოლაჰიანი თეირანში შეხვდნენ. მათ განიხილეს ორი ქვეყნის თანამშრომლობა ორმხრივ, რეგიონულ და საერთაშორისო დონეზე. რუსული მედიის ცნობით, ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა მოსკოვს შესთავაზა რუსეთის ფედერაციის, ირანის, თურქეთის და აზერბაიჯანის, სომხეთისა და საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრების შეხვედრა თეირანში „3+3“ ფორმატში.
რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროში დიპლომატების შეხვედრაზე კომენტარს არ აკეთებენ.
„3+3“ არის რეგიონული თანამშრომლობის თურქეთის მიერ ინიცირებული ახალი ფორმატი, რომელსაც არცახის 44-დღიანი ომის შემდეგ რუსეთიც უჭერს მხარს. ეს გულისხმობს სამხრეთ კავკასიის სამი ქვეყნის – საქართველოს, სომხეთისა და აზერბაიჯანის – ასევე რეგიონის სამი სახელმწიფოს – რუსეთის, თურქეთის და ირანის მონაწილეობას.
თუმცა პირველი სესია „3+2“ ფორმატში მოსკოვში 2021 წლის დეკემბერში გაიმართა. საქართველომ უარი თქვა მონაწილეობაზე და განაცხადა, რომ არ უერთდება პლატფორმას რუსეთთან კონფლიქტის გამო.
ერთი წლის განმავლობაში პლატფორმის ნაწილი ქვეყნების წინააღმდეგობები არა თუ მოგვარდა, არამედ გაღრმავდა. ამ გარემოების გათვალისწინებით, ექსპერტებს უფრო უჭირთ ფორმატის ეფექტურობის წარმოდგენა.
ირანი დაინტერესებულია „3+3“ ფორმატის ჩამოყალიბებით, აღნიშნა „რადიოლურთან“ საუბარში ირანოლოგმა ნვერ დავთიანმა. მისი თქმით, ეს არის შესაძლებლობა, რომ თეირანმა მოაგვაროს პრობლემები რეგიონის ქვეყნებთან.
„ირანი ყოველთვის დაჟინებით ითხოვდა ამ ფორმატის გააქტიურებას და აგრძელებს მოთხოვნას დაჟინებით, რაც ასევე მნიშვნელოვანია ირანისთვის სხვა თვალსაზრისითაც, რადგან ის გამორიცხავს რეგიონული კონფლიქტების მოგვარების პროცესში ექსტრარეგიონული ძალების ჩართვას.
მიმდინარე წლის დასაწყისში რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა ეს თემა „განაახლა“ ტელეკომპანია „Russia 24“-ისთვის და სააგენტო „რია ნოვოსტისთვის“ მიცემულ ინტერვიუში განაცხადა, რომ „3+3“ ფორმატის პოპულარიზაცია გამოიწვევს სამხრეთ კავკასიაში ვითარების კონსტრუქციულობას.
„იმისთვის, რომ სამხრეთ კავკასიაში ვითარება იყოს კონსტრუქციული, ჩვენ (რუსეთი) ხელს ვუწყობთ „3+3“ ფორმატს. პირველი მნიშვნელოვანი კონტაქტი უკვე შედგა და გავაგრძელებთ მომავალშიც“.
თუმცა ზოგიერთი ექსპერტის აზრით, ბაქოს ანტიირანული და ანტისომხური პოლიტიკა არის დაბრკოლება ნებისმიერი კონსტრუქციული პლატფორმის ჩამოყალიბებისა და ეფექტური ფუნქციონირებისთვის. ამ მხრივ, ირანოლოგ ვარდან ვოსკანიანს უჭირს 3+3 ფორმატის ეფექტიანი ფუნქციონირების წარმოდგენა, განსაკუთრებით ბაქო-თეირანის ურთიერთობების რეგულარული ესკალაციების ფონზე.
„ირანისა და აზერბაიჯანის ურთიერთობებს უახლოეს მომავალში გაუმჯობესების პერსპექტივა არ აქვს, ბაქოს დიქტატორული რეჟიმის მუშაობის წესისა და არსებითად იდეოლოგიისა და იდენტობის გათვალისწინებით, რომელიც, ერთი მხრივ, ანტისომხურია, მეორე მხრივ კი – ანტიირანული“.
ირანიოლოგ ნვერ დავთიანის თქმით, პლატფორმის სრულ ჩამოყალიბებას ხელს უშლის საქართველოს პოზიციაც.
„რაც შეეხება ქართულ მხარეს, როგორც ვიცით, იქაც არის პრობლემები. 3+3 ფორმატის სრული ამოქმედება აჩენს კითხვებს საქართველოსთვის“.
ნვერ დავთიანი არ გამორიცხავს, რომ სომხეთში ევროკავშირის ახალი სადამკვირვებლო ჯგუფის განთავსება გახდა მიეზი, რომ ირანმა ეს საკითხი კვლავ წინ წამოსწია. თეირანი არაერთხელ გამოთქვამდა თავის პოლიტიკურ მზადყოფნას შუამავლური მისიის განხორციელების მიმართულებით.
