თურქეთში ე.წ „ზანგეზურის დერეფნის“ საკითხი ერდოღანსა და კილიჩდაროღლუს შორის წინასაარჩევნო ბრძოლის მთავარ თემად იქცა. თურქეთის პრეზიდენტობის ოპოზიციის კანდიდატმა განაცხადა, რომ თურანის დერეფანს, მისი აზრით, კავშირი არ ექნება არც აზერბაიჯანთან და არც სიუნიქთან. ამას უპასუხა საგარეო საქმეთა მინისტრმა ჩავუშოღლუმ: თურანის რომელი გზა არ გადის ზანგეზურსა და ყარაბაღში? ამ განცხადებებმა ცხარე დისკუსიები გამოიწვია ბაქოშიც, სადაც კილიჩდაროღლუს ბრალი ედება დასავლეთის დახმარებით „ერთი ერის, ორი სახელმწიფოს“ იდეის განადგურებაში.
თურქეთის საპრეზიდენტო არჩევნებში ოპოზიციის ერთობლივი კანდიდატი კილიჩდაროღლუ ახალ იდეას აყენებს მიმოქცევაში და მას თავის ყველაზე მნიშვნელოვან პროგრამად მიიჩნევს. ის ჰპირდება, რომ ხელისუფლებაში მოსვლის შემთხვევაში, თურქულ-აზერბაიჯანული ტანდემის „თურანის დერეფანი“ „თურქული გზა“ გახდება, აზერბაიჯანი კი პროექტს მიღმა დარჩება. ამ განცხადებამ შოკში ჩააგდო არა მხოლოდ ერდოღანის მომხრეები, დაძაბულობაშია ოფიციალური ბაქოც.
აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა განაცხადა, რომ პროექტს, რომელიც არ მოიცავს აზერბაიჯანს და ზანგეზურის დერეფანს, არ აქვს სიცოცხლის უფლება. თურქული გზა აზერბაიჯანის გარეშე არ შეიძლება. თურქულ სამყაროს ზანგეზურის დერეფანი გააერთიანებს და არა რაიმე პროექტი, განაცხადა ბაირამოვმა. ბაქოში თურქეთის პრეზიდენტობის ოპოზიციურ კანდიდატს ადანაშაულებდნენ ანტიაზერბაიჯანულ ქმედებებში, „ერთი ერის, ორი სახელმწიფოს“ იდეის განადგურებაში და სამხრეთ კავკასიაში ბაქოსა და ანკარას მიერ აშენებული უსაფრთხოების არქიტექტურის დანგრევაში.
თურქეთის საპრეზიდენტო არჩევნებში ოპოზიციის ერთობლივმა კანდიდატმა ქემალ კილიჩდაროღლუმ თავის წინასაარჩევნო პროგრამაზე Twitter-ზე ისაუბრა.
გამოქვეყნებულ ვიდეოში ის აცხადებდა, რომ თურქეთის ჩინეთთან დამაკავშირებელი სატრანსპორტო დერეფანი აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე არ გაივლის, ის სიუნიქს, ან როგორც თურქები ეძახიან, „ზანგეზურის დერეფანს“ შემოუვლის.
„არც დასავლეთი და არც აღმოსავლეთი. ეს არის თურქული გზა და ჩემი ცხოვრების პროექტი“, – განაცხადა კილიჩდაროღლუმ. მისივე თქმით, გზა ირანზე გადის, იქიდან ცენტრალურ აზიაში, შემდეგ კი ჩინეთისაკენ გადაიჭიმება. პროექტში შედის ირანული თავრიზი და თეირანი.
ერდოღანს კილიჩდაროღლუს ამ განცხადებაზე ჯერ პასუხი არ გაუცია. სამაგიეროდ, საგარეო საქმეთა მინისტრმა მევლუთ ჩავუშოღლუმ უპასუხა. ის ირწმუნება, რომ „ზანგეზურის დერეფანი“ იქნება.
„პოლიტიკა, რომელსაც დღეს თურქეთი მიჰყვება, არის გონიერების გზა, საღი აზრის გზა, მშვიდობის გზა, ყირიმელი თათრების და თურქ-მესხების დაცვის გზა. ანუ თურქული გზაა. თურქულ გზაზე საუბრისას, განვმარტავთ, რომ ის გადის თურქულ სახელმწიფოთა ორგანიზაციაზე. თურქული გზა გადის შუა დერეფანში. თურქეთის გზა ყარაბაღზე, ზანგეზურზე გადის.
ბაქოში მაღალი თანამდებობის პირები და პროპაგანდისტები ცდილობენ დაარწმუნონ თურქი ხალხი, რომ თუ ერდოღანს არ ირჩევენ, ქვეყნის ბედს ნაცარს გადააყრიან თავზე, რასაც ქვეყანაში ძვრები მოჰყვება. ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ ალიევისა და ერდოღანის დასარწმუნებლად ისინი ყველანაირ მაქინაციებს იყენებენ.
კილიჩდაროღლუს მიერ წამოყენებული გეგმა ლოგიკურად ბევრად უფრო შესაფერისია, – ამის შესახებ “რადიოლურთან” საუბარში აზრი გამოთქვა თურქოლოგმა ტირან ლოქმაგიოზიანმა.
„ეს არის ახალი პროგრამა. Ეს საინტერესოა. და ამან, რა თქმა უნდა, შეიძლება თავიდან აგვაცილოს აგრესია სომხეთისა და არცახის წინააღმდეგ, ასე ჩანს.”
ბაქოში რწმენაც კი გამოთქვეს, რომ დასავლეთმა ეს პროექტი კილიჩდაროღლუს გადასცა თურქეთ-აზერბაიჯანული ტანდემის განადგურების მიზნით. ექსპერტები ამჩნევენ, რომ კილიჩდაროღლუსადმი დასავლეთის მხარდაჭერა ჩანს, ამიტომ ცდილობენ ზუსტად დაინახონ მისი ნებისმიერი იდეისა და განცხადების უკან ის გარემოება. ამასთან დაკავშირებით, თურქოლოგ ტირან ლოქმაგიოზიანს საეჭვოდ მიაჩნია, რომ პროდასავლური კილიჩდაროღლუ თურქულ გზას გვთავაზობს, რომელშიც ირანია ჩართული, ხოლო ამ ქვეყნის მიმართ დასავლეთის არამეგობრული დამოკიდებულება საიდუმლო არ არის.
„დასავლეთს არ აქვს კარგი ურთიერთობა ირანთან და ძალიან საეჭვოა, რომ დასავლეთს ირანის გავლით გზის გეგმა აქვს“.
ერდოღანისტები ცდილობენ გამოიყენონ კილიჩდაროღლუს პროდასავლურობა ერდოღანის პოპულარობის ასამაღლებლად, აშინებენ თურქ ხალხს, რომ ერდოღანის წასვლის შემთხვევაში, თურქეთი კვლავ გახდება დასავლეთის ხელქვეითი. ტირან ლოქმაგიოზიანს სავარაუდოდ მიაჩნია, რომ ეს გეგმა არ ეკუთვნის თვით კილიჩდაროღლუს.
