მთიანი ყარაბაღი შიმშილის რეალური საფრთხის წინაშე დგას, არის ჰუმანიტარული კრიზისი. ამის შესახებ ტელეკომპანია Euronews-ისთვის მიცემულ ინტერვიუში მთიან ყარაბაღში არსებულ ვითარებაზე ისაუბრა სრ პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა.
„პირველ რიგში, თქვენს მიერ ჩამოთვლილი სხვა ფაქტორებისგან მინდა გამოვყო მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლოს გადაწყვეტილება, რადგან მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლოს გადაწყვეტილებას აქვს სავალდებულო იურიდიული ძალა, ანუ ეს არის უმაღლესი საერთაშორისო სასამართლო, რომლის გადაწყვეტილებებსაც აქვს უმაღლესი იურიდიული ძალა და ამ სასამართლომ სომხეთის განცხადების საფუძველზე მიმდინარე წლის 22 თებერვალს მიიღო გადაწყვეტილება, რომ აზერბაიჯანმა უნდა გადადგას ყველა ნაბიჯი, რათა უზრუნველყოს მანქანების, საქონლისა და მოქალაქეების ორმხრივი მოძრაობა ლაჩინის დერეფნის გავლით და 6 ივლისს კიდევ ერთხელ დაადასტურა ეს გადაწყვეტილება.
ეს ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია საერთაშორისო სამართლებრივი სისტემის ლოგიკის თვალსაზრისით, რადგან არ სრულდება საერთაშორისო სამართლის უმაღლესი სასამართლოს გადაწყვეტილება. ზოგადად, კანონისა და კანონიერების თვალსაზრისით, ვფიქრობ, რომ ეს არის ცუდი გზავნილი გლობალურად და საფიქრალია საერთაშორისო თანამეგობრობისთვის, ყოველ შემთხვევაში, ჩვენ ვიმუშავებთ ამ საკითხის საერთაშორისო სასამართლოებში დაყენებაზე.
რა ხდება მთიან ყარაბაღში? მთიან ყარაბაღში ჰუმანიტარული კრიზისია. რას ნიშნავს ჰუმანიტარული კრიზისი? მთიან ყარაბაღს საერთოდ არ მიეწოდება საკვები, არ არის უცხოური საკვების მიწოდება, არ არის პირველადი მოხმარების ნივთები, არ არის ბავშვის საკვები, არ არის მედიკამენტები, არ არის ჰიგიენური საშუალებები, არ არის სხვა აუცილებელი ნივთები, ბუნებრივი აირის მიწოდება მთიან ყარაბაღს შეუჩერა აზერბაიჯანმა, მთიან ყარაბაღს ელექტროენერგიის მიწოდება შეუწყვიტა აზერბაიჯანმა, საწვავის მიწოდება შეწყვიტა აზერბაიჯანმა. და ამ თვალსაზრისით, იქ შიმშილის რეალური საშიშროების წინაშე ვდგავართ, ჯანმრთელობის პრობლემები და ა.შ და ა.შ.“ – განაცხადა მან.
შეეწინააღმდეგა რა ჟურნალისტის დაკვირვებას, რომ აზერბაიჯანი ამბობს, რომ აღდამის გზა ხელმისაწვდომია, ფაშინიანმა აღნიშნა, რომ ეს გზა სამმხრივ შეთანხმებაში არ არის ნახსენები, მაგრამ საუბარია ლაჩინის დერეფანზე.
„აი, არ ვიცი, რაზე საუბრობთ, რადგან მე ვსაუბრობ იმ დოკუმენტზე, რომელსაც ხელი მოვაწერე და რომელსაც საერთაშორისო დოკუმენტის სტატუსი აქვს. იქ ძალიან გარკვევით წერია, რომ ლაჩინის დერეფანი, რომელიც რუსი სამშვიდობოების კონტროლს ექვემდებარება და რომელიც არის არა მხოლოდ გზა, არამედ 5 კმ სიგანის ტერიტორია, უნდა იყოს აზერბაიჯანის კონტროლის მიღმა და უნდა უზრუნველყოფდეს კავშირს მთიან ყარაბაღსა და სომხეთს შორის. პრინციპში, იცით, ბოდიში ცოტა აბსურდულს რომ ვამბობ, მაგრამ მთვარიდან ყარაბაღისკენ მიმავალი გზა ღიაა, საგუშაგო არ არის, მაგრამ ჩემთვის უცნობ ინსტიტუტებზე ვერ ვისაუბრებ, როგორია გზა მარსიდან, მთვარიდან. მე ვსაუბრობ იმაზე, რაც არის დოკუმენტირებული კონცეფცია. ახლა ეს გზა დაკეტილია, თუ ვინმეს ეჭვი ეპარება, შეგიძლიათ ახლავე სცადოთ მთიან ყარაბაღში წასვლა. სხვათა შორის, გუშინ წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტმა უკვე განაცხადა, რომ ლაჩინის დერეფნის დახურვის გამო, მას არ აქვს შესაძლებლობა ჰუმანიტარული დახმარება მთიან ყარაბაღში მიიტანოს. რას ნიშნავს ეს, ეს ნიშნავს: ჯერ ერთი, წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტი ოფიციალურად აცხადებს მთიანი ყარაბაღისთვის ჰუმანიტარული დახმარების მიწოდების აუცილებლობას, თორემ არ იტყოდა, რომ მე არ შემიძლია დახმარების მიწოდება და მეორეც, აფიქსირებს, რომ მას ამის გააკეთება არ შეუძლია, და მესამე ვერ ახერხებს ამას ლაჩინის დერეფნის დაკეტვის გამო. ამას მოჰყვა, თუ არ ვცდები, საერთაშორისო ორგანიზაციის «Freedom house»-ს პასუხი მოწოდებით, უზრუნველყოს ჰუმანიტარული საქონლის მიწოდება მთიან ყარაბაღში“, – განაცხადა მან.
ფაშინიანის თქმით, სომხეთის მთავრობამ მთიან ყარაბაღში 400 ტონა ჰუმანიტარული ტვირთი გაგზავნა. „ვნახოთ, შევა ეს დახმარება მთიან ყარაბაღში თუ არა. ანუ, სამმხრივი განცხადების და საერთაშორისო სასამართლოს გადაწყვეტილებით, რომ ჰუმანიტარული დახმარება უნდა მიეწოდოს. ახლა ვნახოთ, მოხდება თუ არა ეს“.
მან ასევე განაცხადა, რომ ამ სეზონზე მთიან ყარაბაღში გარკვეული სასოფლო-სამეურნეო სამუშაოები მიმდინარეობს, მაგრამ აზერბაიჯანელი სამხედროები სასოფლო-სამეურნეო სამუშაოებში დასაქმებულებს და სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკას ესვრიან.
„2020 წლიდან გვაქვს შემთხვევები, როდესაც სასოფლო-სამეურნეო სამუშაოების შესრულებისას აზერბაიჯანელი სნაიპერის მიერ ტრაქტორისტი დაიღუპა. მაგრამ ახლა ტრაქტორიც კი არ მუშაობს, რადგან საწვავი არ არის. და საწვავის უქონლობის გამო ხალხი ვერ იღებენ მოსავალს, თუ რაიმე სასწაულით კრეფს, ვთქვათ, მარცვლეულს, საწვავის უქონლობის გამო ამ მოსავლის წისქვილში მოხვედრა შეუძლებელია, თუ რაიმე სასწაულით იღებენ ფქვილს, ისევ საწვავის უქონლობის გამო ვერ ხერხდება ფქვილის მიწოდება საცხობებში, თუ რაიმე სასწაულით მიაწოდებენ ფქვილს, ელექტროენერგიის, გაზის უქონლობის გამო, ამ მოცულობით პურის წარმოება შეუძლებელია.
თუ როგორმე შესაძლებელია პურის წარმოება, ისევ ტრანსპორტის უქონლობის გამო, ძნელი ან შეუძლებელია ამ პურის მაღაზიაში მოტანა. თუ მაღაზიაში მიტანა შესაძლებელია, საწვავის უქონლობის გამო ისევ არ მუშაობს საზოგადოებრივი და კერძო ტრანსპორტი, რომ ხალხი წავიდეს და ეს პური მაღაზიიდან აიღოს. თუ როგორმე მოახერხეს მაღაზიამდე მისვლა, ამ ბლოკადის გამო ყველა ბიზნესი დაიხურა, ყველამ სამსახური დაკარგა და ხალხს არ აქვს შემოსავალი მაღაზიიდან პურის საყიდლად. თუ რაიმე სასწაულით მათ ხელი მიუწვდებათ პურის საყიდლად, რიგები იმდენად დიდია და პროდუქტი იმდენად ცოტაა, რომ შეიძლება უბრალოდ ვერ შეხვდეთ.
ასე რომ, მოდით შევხედოთ იმავე ლოგიკას: ბავშვის კვება. წარმოიდგინეთ, რომ ახალგაზრდა დედებს არ აქვთ შესაძლებლობა შვილები ბავშვის საკვებით გამოკვებონ. მეტიც, ბევრი მათგანი, ალბათ, თავიდანვე ბუნებრივი კვებით არ ზრდიდა შვილებს და ერთ დღეს კი ბავშვის საკვები უბრალოდ გაქრა“, – ამბობს ის.
