2023 წლის 19 სექტემბერს აზერბაიჯანის მიერ მთიანი ყარაბაღის ეთნიკურ სომხებზე განხორციელებული ფართომასშტაბიანი აგრესიის შედეგად. 28 სექტემბერს სრ საერთაშორისო იურიდიულ საკითხებში წარმომადგენელმა სომხეთის რესპუბლიკის სახელით მიმართა გაეროს მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლოს მოთხოვნით დროებითი ღონისძიების გამოყენების შესახებ საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად
სომხეთი განცხადებაში ითხოვს:
1) აზერბაიჯანმა თავი უნდა შეიკავოს ნებისმიერი ზომებისგან, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს რასობრივი დისკრიმინაციის აღმოფხვრის შესახებ კონვენციით გათვალისწინებული მისი ვალდებულებების დარღვევა;
2) აზერბაიჯანმა თავი შეიკავოს რაიმე ქმედებებისგან, რომლებიც პირდაპირ ან ირიბად მიზნად ისახავს აღკვეთოს მთიან ყარაბაღში დარჩენილი ეთნიკური სომხების გადაადგილებას ან ბოლო სამხედრო შეტევის შედეგად დევნილთა უსაფრთხო და სწრაფი დაბრუნება, მათ შორის სომხეთში ან მესამე ქვეყანაში გადაადგილების მსურველებს.
3) აზერბაიჯანმა 2023 წლის 19 სექტემბერს მისი შეიარაღებული თავდასხმის შედეგად ოკუპირებული მთიანი ყარაბაღის ყველა სამოქალაქო ობიექტიდან უნდა გაიყვანოს ყველა სამხედრო და სამართალდამცავი პერსონალი;
4) აზერბაიჯანმა ხელი უნდა შეუწყოს და თავი შეიკავოს რაიმე დაბრკოლებისგან, რათა უზრუნველყოს მთიანი ყარაბაღში გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის და მისი სპეციალიზებული უწყებების შესვლა და არანაირად არ უნდა ჩაერიოს მათ საქმიანობაში;
5) აზერბაიჯანმა ხელი არ უნდა შეუშალოს და ხელი შეუწყოს წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტის მიერ ჰუმანიტარული დახმარების გაწევას მთიანი ყარაბაღის ეთნიკურად სომხებისთვის და უნდა ითანამშრომლოს წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტთან ბოლო კონფლიქტის სხვა შედეგების აღმოსაფხვრელად;
6) აზერბაიჯანმა დაუყოვნებლივ უნდა შეუწყოს ხელი მთიან ყარაბაღში კომუნალური მომსახურების სრულ აღდგენას, გაზისა და ელექტროენერგიის ჩათვლით, და თავი შეიკავოს მომავალში მათი შეფერხებისგან.
7) აზერბაიჯანმა თავი უნდა შეიკავოს სადამსჯელო ქმედებებისგან მთიანი ყარაბაღის ამჟამინდელი ან ყოფილი პოლიტიკური წარმომადგენლის ან სამხედრო პერსონალის მიმართ.
8) აზერბაიჯანმა არ უნდა შეცვალოს ან გაანადგუროს 1915 წლის სომეხთა გენოციდის აღსანიშნავი ძეგლი ან რომელიმე სხვა ძეგლი ან სომხური კულტურული არტეფაქტი ან ადგილი, რომელიც მდებარეობს მთიან ყარაბაღში.
