აპრილში მის სოფელთან სასაზღვრო შეტაკების შემდეგ გეღამი მინდორში წავიდა სამუშაოდ, სადაც მის ოჯახს ათწლეულების საფუტკრე ჰქონდა, მიუახლოვდა თუ არა, გასროლის ხმა გაიგონა. აზერბაიჯანელებმა ახალი პოზიციებიდან ესროლეს მიმდებარე ბორცვების თავიდან. ის თავისი მანქანისკენ გაიქცა, მაგრამ ვეღარ მოასწრო და დაიღუპა, – წერს The Observer.
კიდევ ერთმა ადგილობრივმა მცხოვრებმა, სამველ ხიუსნუნცმა, დაკარგა დაახლოებით 70 ჰექტარი მიწა, სადაც მის ოჯახს ათწლეულების განმავლობაში ხორბალი მოჰყავდა. „მათ ყველაფერი მიაქვთ, რაც შესაძლებელია“, ამბობს ის და მტვრიან კოსტიუმში დგას გზის პირას, რომლითაც ათასობით ლტოლვილი გადაიყვანეს ყარაბაღიდან სომხეთში.
ომამდე მომხდარი აპრილის ინციდენტი ცხადყოფს, რომ სასაზღვრო შეტაკებებისა და შემოსევების სერიას შეიძლება მოჰყვეს დიდი კრიზისი. მთიან ყარაბაღში გამარჯვებით გათამამებული რევანშისტური აზერბაიჯანი ახლა ათვალიერებს სახმელეთო დერეფანს თურქეთისკენ ან თუნდაც ანექსირებს მთელ რეგიონებს, რომლებსაც ბაქოს ქორებმა „დასავლეთ აზერბაიჯანი“ დაარქვეს. ფაქტობრივად, ეს მიწა სომხეთს ეკუთვნის, – წერს მიმომხილველ იენდრიუ როტი.
„თავიდან ყველაფერი ყარაბაღთან იყო დაკავშირებული, მოლაპარაკებებში მათი პოზიციების გაუმჯობესებასთან და სომხების ტერიტორიული მთლიანობის საფრთხესთან, რათა შეეზღუდათ მათი მხარდაჭერა ყარაბაღელი სომხებისადმი“, – ამბობს წესრიგის ცენტრის ხელმძღვანელი და ბერლინში მოქმედი გერმანიის საერთაშორისო ურთიერთობების საბჭოსთან არსებული აღმოსავლეთ ევროპის, რუსეთისა და ცენტრალური აზიის მმართველი შტეფან მაისტერი. „ყარაბაღის კონფლიქტის მოგვარების პროცესი 1915 წელს დაიწყო. ახლა, ვინაიდან ყარაბაღი მათ კონტროლს ექვემდებარება, მათ არ სჭირდებათ არანაირი შეთანხმება სომხეთის მთავრობასთან. მათ შეუძლიათ უბრალოდ თქვან: „ჩვენ გვაქვს გარკვეული ტერიტორია და ცოტა უფრო მეტს ავიღებთ, ან უბრალოდ ავიღებთ სიუნიქს“.
„2020 წელს ომში წაგების შემდეგ, სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა ხელი მოაწერა ხელშეკრულებას აზერბაიჯანთან ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ რუსეთის შუამავლობით, რომელიც უზრუნველყოფს სახმელეთო დერეფანს სომხეთის ტერიტორიის გავლით ნახიჩევანამდე, აზერბაიჯანის ექსკლავამდე, შემდეგ კი აზერბაიჯანის უახლოეს მოკავშირე თურქეთამდე. ეს დერეფანი უნდა დაეცვა რუსეთის სასაზღვრო სამსახურს.
თუმცა, ცოტა ხნის წინ აზერბაიჯანის პარლამენტმა ჩაატარა მოსმენები და გამოიყენა ირიდენტისტული ტერმინი „დასავლეთი აზერბაიჯანი“, რომლის საჯაროდ გამოყენებაც ილჰამ ალიევმა დაიწყო და რომელიც კონკრეტულად სიუნიქის რეგიონს ეხება“, – აღნიშნავს როტი.
