ლემკინის გენოციდის პრევენციის ინსტიტუტმა გამოაცხადა წითელი განგაში, უმაღლესი დონე აზერბაიჯანისთვის, რადგან ხედავს ამ ქვეყნის მიერ სომხეთში შეჭრის შემაშფოთებელ შესაძლებლობას უახლოეს დღეებში ან კვირებში. „აზერბაიჯანს დიდი ხანია სწყურია სომხეთის სამხრეთ სიუნიქის ოლქი, რომელიც არც ისე დიდი ხნის წინ განიხილებოდა, როგორც ნახიჩევანში მიმავალი და აზერბაიჯანის მიერ კონტროლირებადი „ზანგეზურის დერეფნის“ გადასასვლელი. რეგიონში ბოლოდროინდელი პოლიტიკური მოვლენების, მათ შორის 2023 წლის 19 სექტემბერს აზერბაიჯანის არცახში შეჭრის და შემდგომი ტერიტორიის მიტაცების, ისევე როგორც თურქეთსა და აზერბაიჯანში ენდემური გენოციდური სომხური სიძულვილს გათვალისწინებით, აზერბაიჯანის შემოჭრა შესაძლოა გენოციდად გადაიზარდოს. ჩვენ ვახსენებთ მსოფლიოს, რომ გენოციდი არ არის გამოხატული მხოლოდ მასობრივი მკვლელობებით. როგორც ეს იყო 2023 წლის სექტემბერში არცახის/მთიანი ყარაბაღის ბოლო ოკუპაციის დროს, გენოციდი ასევე შეიძლება გამოიხატოს ხოცვა-ჟლეტით, სისასტიკითა და ადგილობრივი ტერიტორიებიდან იძულებით გადაადგილებით, როდესაც ამ ქმედებების საფუძველში არსებული იდეოლოგია მიზნად ისახავს იდენტობის სრულ ან ნაწილობრივ განადგურებას“,- ნათქვამია ინსტიტუტის განცხადებაში. აღნიშნულია, რომ მიუხედავად იმისა, რომ აზერბაიჯანის ოფიციალური პირები ბოლო დროს სიუნიქის დერეფნის გავლის გეგმაზე არ საუბრობენ, შეშფოთების რამდენიმე მიზეზი მაინც არსებობს. „აზერბაიჯანის აგრესიული ომის შემდეგ არცახის სომხური ტერიტორიის წინააღმდეგ, რასაც მოჰყვა სომეხი მშვიდობიანი მოსახლეობის სასტიკი მკვლელობა და თითქმის მთელი სომეხი მოსახლეობის იძულებით გადაადგილება, აზერბაიჯანმა თავისი მზერა საჯაროდ მიმართა სომხეთის ყველაზე სამხრეთ სიუნიქის რეგიონს, რომელსაც ის საკუთარ ტერიტორიად თვლის, მას “დასავლეთ აზერბაიჯანს” უწოდებს. 6 ოქტომბერს, ევროკავშირში სომხეთის ელჩის კანდიდატმა ტიგრან ბალაიანმა გააფრთხილა, რომ სომხეთი თვლიდა, რომ აზერბაიჯანის შეჭრა შეიძლება მოხდეს “კვირებში”. აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა ენტონი ბლინკენმა 5 ოქტომბერს გააფრთხილა ამერიკელი კანონმდებლების ჯგუფი მსგავსი საფრთხეების შესახებ“, – ნათქვამია ლემკინის გენოციდის პრევენციის ინსტიტუტის განცხადებაში.
