არაფერია შეთანხმებული მანამ, სანამ ყველაფერი არ იქნება შეთანხმებული, ამის მაგალითია 9 ნოემბრის განცხადება – ექსპერტი
გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ანალენა ბერბეოკმა, რომელიც ერევანიდან რეგიონული ვიზიტით ბაქოში გაემგზავრა, აზერბაიჯანელ კოლეგასთან ერთობლივ პრესკონფერენციაზე მთიანი ყარაბაღის დედაქალაქ სტეფანაკერტს და შუშს მათი ნამდვილი სახელები უწოდა, რამაც ბაირამოვის უკმაყოფილება გამოიწვია. აზერბაიჯანელმა ჩინოვნიკმა გერმანელ დიპლომატს სწრაფა შეუსწორა და განაცხადა, რომ ეს სახელები რეგისტრირებული არ არის და მას სურს, რომ მინისტრმა პატივი სცეს აზერბაიჯანის ტერიტორიულ მთლიანობას. ერევანში გერმანიის ელჩმა ისაუბრა თავის მზადყოფნაზე, დაეხმაროს სომხეთსა და აზერბაიჯანს რუკებისა და საზღვრის დემარკაციის საკითხებში, რასაც მოჰყვა მოსკოვის პასუხი, რომ სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის სამშვიდობო შეთანხმების ხელმოწერის ყველა წინაპირობა არსებობს.
პოლიტოლოგი რობერტ ღევონდიანი დარწმუნებულია, რომ ის, რაც სომხურ-აზერბაიჯანული ურთიერთობების მოწესრიგების პროცესის ირგვლივ ხდება, არის კონკურენცია დასავლეთსა და რუსეთს შორის. საქმე ისაა, რომ გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ანალენა ბერბოკმა რეგიონული ვიზიტის დროს ხაზი გაუსვა სომხეთისა და აზერბაიჯანის ტერიტორიული მთლიანობის აღიარებას, ისაუბრა ბრიუსელის პლატფორმაზე „მშვიდობის ხელშეკრულებაზე“ მუშაობის გაგრძელების აუცილებლობაზე და ასევე გააკეთა განცხადებები, რომ ასე ვთქვათ, უფრო მეტად განიხილება რუსულ პლატფორმაზე. საუბარია რუკებზე, დემარკაციაზე და მხარდაჭერაზე დემარკაციის საკითხებში.
ამის პარალელურად, რუსეთის უშიშროების საბჭოს მდივანმა ნიკოლაი პატრუშევმა განაცხადა, რომ სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის სამშვიდობო შეთანხმების ხელმოწერისთვის ყველა წინაპირობა არსებობს. მიღებულია, რომ დასავლეთი უფრო აქტიურად მუშაობს ამ შეთანხმების განხორციელების მიმართულებით. ღევონდიანის თქმით, ეს გარკვეულ იმპულსებს მიანიშნებს, მაგრამ ისიც უნდა ვაღიაროთ, რომ ეს მხოლოდ დისკუსიაა.
„ასე თუ ისე, პროცესი სავსეა გაურკვევლობებით, დადასტურებული არაფერია. მაგალითად, სომხეთი აცხადებს, რომ კვადრატულ კილომეტრში ცნობს აზერბაიჯანის ტერიტორიულ მთლიანობას, აზერბაიჯანი მხოლოდ ტერიტორიის დაზუსტების გარეშე აცხადებს, ანუ აქაც არ არის სიცხადე, არის მხოლოდ განცხადებები. პროცესის ხასიათი ისეთია, რომ არაფერია შეთანხმებული, რადგან ყველაფერი არ არის შეთანხმებული. თამაში ასეთია. ნებისმიერ დროს შესაძლებელია ყველაფრისგან თავის დაღწევა, როგორც ეს იყო 9 ნოემბრის განცხადებაში“.
პოლიტოლოგი ჰაიკ აივაზიანის აზრით, დასავლეთის საზღვრების დელიმიტაციის საკითხებში ჩართვა შეიძლება გახდეს სიტუაციის გამწვავებისა და ახალი ესკალაციის საბაბი.
„სამმხრივი კომისიები, რომლებიც მუშაობენ, არის რუსეთის შუამავლობით. სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის ბალანსის შექმნა მხოლოდ რუსეთს შეუძლია. სომხეთს ყველა საკომუნიკაციო პროექტიდან გამორიცხვის საფრთხე ემუქრება. ანუ სომხეთი მიჰყავთ გაკოტრებისაკენ, დასავლეთს მიჰყავს. დელიმიტაციის, დემარკაციის საკითხში პრობლემები წარმოიქმნება, ტერიტორიების საკითხში ერთი იტყვის, რომ ჩემია, მეორე იტყვის, რომ ჩემია და აქ დასავლეთი ითამაშებს დამანგრეველ როლს.
აივაზიანის თქმით, ის, რასაც რუსეთი „სამშვიდობო შეთანხმებაზე“ აცხადებს, ნიშნავს იმას, რომ რუსეთი ცდილობს თავის თავზე აიღოს მშვიდობის დამყარების პროცესი, რათა თავიდან აიცილოს ახალი ომი, რადგან რუსეთს ახალი ომი არ სჭირდება. გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრის განცხადებას უსაფრთხოების საკითხებში სომხეთის მხარდაჭერის შესახებ ჰაიკ აივაზიანი ზემოაღნიშნულის კონტექსტში განიხილავს. პოლიტოლოგი მხედველობიდან არ ტოვებს „3+3“ პლატფორმის მნიშვნელობას, რომელშიც ირანიც თამაშობს.
„თავიდან მხოლოდ იმ პლატფორმაზე იყო საჭირო მოლაპარაკება. სადაც დასავლეთი არ არის, წარმატების ალბათობა მკვეთრად იზრდება. როცა დასავლეთს ჩართავ, იქ თურქეთის ფაქტორს მრავალჯერ ზრდი“.
და შესაძლოა, სხვადასხვა პლატფორმაზე სხვადასხვა საკითხის განხილვა დროის მოგებისკენ სწრაფვამ განაპირობა, რაც ბოლო დრომდე ძალიან ცხადი იყო: „მშვიდობის ხელშეკრულება“ განიხილებოდა დასავლურ პლატფორმაზე, საზღვრის დემარკაცია რუსულ პლატფორმაზე.
პოლიტოლოგი რობერტ ღევონდიანი არ ფიქრობს, რომ სომხეთი ან აზერბაიჯანი დროს კარგავენ. „უფრო მეტიც, არის არა დროის გახანგრძლივების პრობლემა, არამედ უფრო კომფორტული, უფრო მომგებიანი პირობებით დასკვნების გამოტანის პრობლემა, რაც სომხეთსაც და აზერბაიჯანსაც ჰგონიათ, რომ ამ მომენტში ვერ განხორციელდება. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ისინი უფრო შესაფერის მსოფლიო წესრიგის მოსვლას ელიან“.
ზოგადად, ღევონდიანის თქმით, დღეს ყველა ელოდება რუსეთ-უკრაინის ომის დასრულებას, რათა გაიგოს, როგორი იქნება ახალი მსოფლიო წესრიგი, შეძლებენ თუ არა საფრანგეთი და გერმანია ჩვენს რეგიონში დამკვიდრებას, თუ რუსეთი კვლავ ტავის კონტროლს დაამყარებს.
