დარტყმა ზურგიდან? რატომ „ბრაზობს“ ბაქო ფრანგული ჯავშანტექნიკის საქართველოს ტერიტორიით სომხეთში ტრანზიტზე?

ქართულმა კომპანია APM Terminals-მა ფოთმა დაადასტურა ფრანგული “ბასტიონის” შეტევითი ჯავშანტექნიკის ტრანზიტი საქართველოს ტერიტორიით სომხეთში. მანამდე აზერბაიჯანული მედია იუწყებოდა, რომ სომხეთისთვის განკუთვნილი ფრანგული ჯავშანტექნიკა ფოთში 12 ნოემბერს ჩავიდა. ფაქტმა ბაქოს აღშფოთება გამოიწვია. საქართველოს თავდაცვის სამინისტრომ არც უარყო და არც დაადასტურა, რომ ეს ჯავშანტექნიკა სომხეთში ჩამოვა. როდესაც სომხურ-საფრანგეთის სამხედრო შეთანხმება ოსტატურად დაიდო, ექსპერტები გაკვირვებულები იყვნენ, თუ რა გზით უნდა ჩასულიყო ფრანგული იარაღი სომხეთში?

კომპანიამ, რომელიც საქართველოში ფოთის პორტს მართავს, რადიო “თავისუფლების” ქართული სამსახურის მოთხოვნის საპასუხოდ, ფრანგული “ბასტიონის” ჯავშანტექნიკის სომხეთში ტრანზიტის დამადასტურებელი მესიჯი გაავრცელა. კომპანიის შეტყობინებაში ნათქვამია:

„გვინდა ხაზგასმით აღვნიშნოთ, რომ ამ კონკრეტულ შემთხვევაში ტვირთი შემოვიდა ევროკავშირის ქვეყნიდან, საფრანგეთიდან და გაიგზავნა სომხეთში, ქვეყანაში, რომლის მიმართ სანქციები არ ვრცელდება. ამავდროულად, საქართველოს მთავრობის მკაფიო გაიდლაინებისა და საერთაშორისო მარეგულირებელი ორგანოების მიერ დაწესებული შეზღუდვების არარსებობის პირობებში, APM Terminals ფოთის მრავალ დანიშნულების პორტს არ აქვს შესაძლებლობა უსაფუძვლოდ უარი თქვას იმ ტვირთების მიღებაზე, რომლებიც არ ექვემდებარება სანქციებს“.

აზერბაიჯანმა ეს ინფორმაცია მძიმედ მიიღო. „საქართველომ ზურგში დაარტყა აზერბაიჯანს. არც მეტი, არც ნაკლები“, – განაცხადა დღეს ერთ-ერთმა აზერბაიჯანულმა ვებგვერდმა, რასაც იმავე სტილში გამოეხმაურა არაერთი სხვა აზერბაიჯანული მედია.

მანამდე, როდესაც ფრანგული ქვეითთა ​​საბრძოლო მანქანები „ბასტიონი“ ჯერ კიდევ არ იყო ჩასული ქართულ ფოთში, აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ დაგმო საფრანგეთის მიერ სომხეთში ჯავშანტექნიკის გაგზავნა.

“აღნიშნული სამხედრო ტექნიკის გადაცემა ხელს უწყობს სომხეთის სამხედრო პოტენციალის გაძლიერებას და რეგიონში დესტრუქციულ აქტივობას”, – განაცხადა აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრესსპიკერმა.

რატომ ადანაშაულებს ბაქო საფრანგეთს და აცხადებს, რომ სომხეთის არსენალის დამატებით, ეს ხელს უწყობს “სომხეთის დესტრუქციულ საქმიანობას?” არის თუ არა ეს ომის საფრთხე აზერბაიჯანის მხრიდან, ე.წ. „დესტრუქციული საქმიანობის აღკვეთის“ საბაბით? ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ ბაქოდან მუქარა ყოველდღე გვესმის და სულაც არ არის აუცილებელი, 2 ათეული ერთეული ჯავშანტექნიკის ყიდვა, რომ ახალი მუქარა გავრცელდეს. სომხეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ბაქოს ამ განცხადებაზე ამ მომენტისთვის არ უპასუხია.

აზერბაიჯანი მწვავედ იღებს სომხეთის შეიარაღებული ძალების შესაძლებლობების ნებისმიერ ზრდას, მაგრამ სამაგიეროდ, ალიევი რეგულარულად აკეთებს საამაყო განცხადებებს მისი ქვეყნის შეიარაღებული ძალების და საკუთარი სამხედრო ინდუსტრიის მიღწევების შესახებ და ხაზს უსვამს, რომ მათ ამ სფეროში თანამშრომლობა 20-ზე მეტ ქვეყანასთან აქვთ. სამხედრო ექსპერტი მჰერ ჰაკობიანი აღნიშნავს, რომ ეს არის თურქული ორმაგი სტანდარტების კლასიკური ასახვა.

”როდესაც, ჩვენი ბოლო ომის ტრაგიკული დასრულების შემდეგაც კი, ისინი აგრძელებენ არა მხოლოდ დიდი იმპულსით შეიარაღებას, არამედ ამის გამოცხადებას, მაგრამ ამავე დროს, თუნდაც ისეთ მცირე სამხედრო მიღწევას, როგორც მხოლოდ 20 ერთეული მსუბუქი ჯავშანტექნიკაა, აზერბაიჯანში ისტერიული განცდა აისახება განცხადების სახით“.

მჰერ ჰაკობიანმა „რადიოლურთან“ საუბარში ასევე გამოთქვა მოსაზრება, რომ აზერბაიჯანის ბრძოლა მხოლოდ „ბასტიონის“ სამხედრო ჯავშანტექნიკის წინააღმდეგ არაა.

„ისინი, ყოველი შემთხვევისთვის პანიკობენ, ანუ პროფილაქტიკური მიზნით, მაგრამ ამავე დროს, გულუის სიღრმეში შიშობენ, რომ დასავლეთი უცებ ყურადღებას გაამახვილებს სომხეთის რესპუბლიკაზე და იმის საპირისპიროდ, მაგალითად, ბოლოს როდესაც ალიევმა, როგორც ჩანს, უფრო რუსული ორიენტაცია მიიღო, სერიოზულად დაიწყებს სრ შეიარაღებას. რამდენად წარმატებული იქნება ეს ახლა, რა თქმა უნდა, დიდი კითხვაა, მაგრამ ისიც ფაქტია, რომ თუ ალიევს შეუძლია ხმაურის ატეხვა, რატომაც არა? ეს ერთი. თუ მას სურს დაამკვიდროს საკუთარი თავის, გამარჯვებულის და ჩვენ, კაპიტულირებულის იმიჯი თავის ხალხში, რატომ არ გააკეთებს? ორი. და საერთოდ, თუ ეს ხმაური მას ზიანს არ აყენებს, რატომ არ გააკეთოს?“

“ბასტიონებთან” დაკავშირებულ ამბებს სრ თავდაცვის სამინისტრო არც უარყოფს და არც ადასტურებს. „გარდა ოფიციალური შეტყობინებებისა და განცხადებებისა სომხეთსა და საფრანგეთს შორის თავდაცვის სფეროში თანამშრომლობის შესახებ, ამ დროისთვის ჩვენ ვერ გავამჟღავნებთ დამატებით ინფორმაციას“, – განაცხადა თავდაცვის სამინისტროს წარმომადგენელმა არამ თოროსიანმა.

აქვე ავღნიშნოთ, რომ სომხურ-ფრანგული სამხედრო გარიგებების შესახებ ოფიციალური და არაოფიციალური ამბების ფონზე, სომეხთა გამოკითხვების მიხედვით, სომხები საფრანგეთს სომხეთის ყველაზე სანდო სამხედრო-პოლიტიკურ პარტნიორად მიიჩნევენ. გამოკითხვების თანახმად, სომხების 41 პროცენტზე მეტი დახმარებას საფრანგეთისგან ელის. რუსეთისგან სამხედრო-პოლიტიკური მოლოდინი გამოკითხულთა მხოლოდ 14,4 პროცენტს აქვს.

თუმცა, ზოგიერთი ექსპერტი მიიჩნევს, რომ საფრანგეთმა ნაკლებად სავარაუდოა, რომ შეცვალოს რუსეთი. საფრანგეთს შეუძლია იარაღის გაყიდვა, მიწოდება, მაგრამ სომხეთ-თურქეთის 311 კილომეტრიანი საზღვრის საკითხი ღია დარჩება. რა თქმა უნდა, ეს საკითხი მარტო სამხედრო ტექნიკით არ მოგვარდება და მოკავშირეა საჭირო, ამბობს საერთაშორისო მეცნიერი არტურ ხაჩიკიანი. მისი თქმით, თუმცა, საფრანგეთს არ აქვს სურვილი, ჰქონდეს სამხედრო ყოფნა სომხეთში, რადგან ინტერესი არ აქვს, მეტიც, როგორც ნატოს ალიანსის მოთამაშის ინტერესი ისაა, რომ რუსეთი გავიდეს ამ რეგიონიდან.

„არ ვამბობ, რომ ისინი ცუდი ადამიანები არიან ან ეს ცუდია, მაგრამ გადაჭარბება არ არის საჭირო. თუ ქვეყანას არ აქვს სასიცოცხლო ინტერესები რეგიონში, ადრე თუ გვიან ის უკან დაიხევს და შენ მარტო დარჩები მტერთან. როგორც ეს მოხდა 1920 წელს, როდესაც საფრანგეთმა დატოვა კილიკია და სომხების მიმართ მეორედ იქნა განხორციელებული გენოციდი. მაგრამ საფრანგეთმა არ დატოვა სირია და ლიბანი, რადგან იგი მას თავისი სასიცოცხლო ინტერესების ზონად თვლიდა. ინგლისი გამოვიდა კავკასიიდან, ჩვენი პროვოცირება მოახდინა თურქეთის წინააღმდეგ, ჩვენ დავმარცხდით, მაგრამ ერაყიდან არ გამოსულა, რადგან იქ ნავთობი იყო.

ამიტომ, ხაჩიკიანის თქმით, თუ თქვენი მეგობარი ადრე თუ გვიან უკან დაიხევს, მაშინ ეს უნდა გაითვალისწინოთ მოკავშირეების არჩევით, რომლებსაც აქ სასიცოცხლო ინტერესები აქვთ.