სომხეთი – სტრატეგიული მიმართულება დასავლეთისთვის. ექსპერტები ევროკავშირის გადაწყვეტილებების შესახებ
ევროკავშირის საგარეო საქმეთა მინისტრები სთავაზობენ სომხეთში მდებარე სადამკვირვებლო მისიის გაფართოებას, ვიზალიბერალიზაციის საკითხზე დისკუსიის გააქტიურებას და ასევე აზერბაიჯანს უგზავნიან გზავნილს: სომხეთის სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის ნებისმიერი დარღვევა მიუღებელია და სერიოზული შედეგები მოჰყვება ორმხრივ ურთიერთობებზე. გადაწყვეტილება მიიღეს საგარეო პოლიტიკის საბჭოს გუშინ გამართულ სხდომაზე. ანალიტიკოსები ამ გადაწყვეტილებებს პოლიტიკურ აუცილებლობას უკავშირებენ, მიაჩნიათ, რომ ამით ისინი სომხეთს დასავლეთის სტრატეგიულ დანიშნულებად აცხადებენ.
სრ საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე პარუირ ჰოვჰანნისიანი მიიჩნევს, რომ ევროკავშირის გადაწყვეტილება გააფართოოს სადამკვირვებლო მისია სომხეთში, არის ნაბიჯი, რომელიც მიმართულია სომხეთის საზღვრების სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად. მიუხედავად იმისა, რომ თარიღები ჯერ უცნობია, მინისტრის მოადგილე დარწმუნებულია, რომ დაყოვნება არ იქნება.
„დამკვირვებელთა რაოდენობის გაფართოების, მათი შესაძლებლობების გაძლიერების შესახებ გადაწყვეტილება საშუალებას მისცემს განახორციელოს უფრო აქტიური მუშაობა დაკვირვებასთან დაკავშირებით, წარუდგინოს შესაბამისი მოხსენებები ბრიუსელსა და წევრ ქვეყნებს. ეს, რასაკვირველია კიდევ უფრო გააძლიერებს ჩვენი საზღვრების სტაბილურობას“.
ევროკავშირის საგარეო ურთიერთობათა საბჭოს სესიის შემდეგ, ევროკავშირის უმაღლესმა წარმომადგენელმა საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში ჟოზეპ ბორელმა განაცხადა, რომ ევროკავშირის საგარეო საქმეთა მინისტრებმა მოიწონეს წინადადებები სომხეთში განლაგებული სადამკვირვებლო მისიის გაფართოებისა და სომხეთთან სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის შესახებ დისკუსიების გააქტიურების შესახებ.
სომხეთსა და ევროკავშირს შორის ვიზების ლიბერალიზაციის შესახებ დიალოგი წლების წინ დაიწყო, თუმცა კავშირის რამდენიმე წევრი ქვეყნის გამო დასკვნა ამ დრომდე არ არის მიღწეული და არ არის დაკონკრეტებული რომელია ეს ქვეყნები. ამის გათვალისწინებით, პარუირ ჰოვჰანნისიანი მისასალმებლად მიიჩნევს ევროკავშირის გადაწყვეტილებას სომხეთთან მოლაპარაკებების დაწყების შესახებ.
„წელს არ ყოფილა ისეთი შეხვედრა, სადაც არ დაგვეყენებინა ვიზის გაცემის გაუარესების საკითხი და არ გვესაუბრა ლიბერალიზაციის დაწყებაზე. გადაწყვეტილება ეხებოდა დაწყებაზე მოლაპარაკებების დაწყებას, ჩვენ ჯერ კიდევ იმ ეტაპზე ვართ, მნიშვნელოვანია, რომ არცერთი ქვეყანა არ ყოფილა წინააღმდეგი, რადგან რთულია ამ კონსენსუსის უზრუნველყოფა. ეს ძალიან პოზიტიური მოვლენაა. ჩვენ გავაგრძელებთ აქტიურ მუშაობას ევროკავშირთან და მის წევრ ქვეყნებთან, რათა ეს პროცესი მაქსიმალურად დავაჩქაროთ“.
პოლიტოლოგი გურგენ სიმონიანი სომხეთისთვის სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციასთან დაკავშირებით მიღებულ გადაწყვეტილებას პოლიტიკური საჭიროებით აპირობებს. არ არის გამორიცხული, რომ გადაწყვეტილება რეალობად იქცეს ერთ-ორ წელიწადში, ან კიდევ უფრო სწრაფად.
„რასაც ადრე წლები სჭირდებოდა, ზოგიერთ რეალობაში წამებში შეიძლება გადაწყდეს. დრო ისეთი ფენომენია, რომ პოლიტიკური რეალობა მუდმივად განიცდის ტრანსფორმაციას, ზოგჯერ შეუძლებელს შესაძლებელს ხდის. მაგალითად, არის ქვეყნები, რომლებიც ათეულობით წელია ცდილობენ გახდნენ ჩრდილო ატლანტიკური უსაფრთხოების ნაწილი, მაგრამ არიან ქვეყნები, რომლებისთვისაც ეს კვირების საკითხია. ამ თვალსაზრისით, ვფიქრობ, რომ სრ-ს ვიზების გამარტივების პროცესი შეიძლება არ გაგრძელდეს წლების განმავლობაში, მაგრამ გადაიჭრას ძალიან სწრაფად, სპეციალური რეჟიმის არსებობის შემთხვევაში. სპეციალური რეჟიმი კი ისაა, რომ ევროკავშირმა, კოლექტიურმა დასავლეთმა, აშშ-ს სახით, სომხეთი სტრატეგიულ მიმართულებად გამოაცხადა“.
სიმონიანის თქმით, ეს ჩვენს ინტელექტუალურ კაპიტალს მისცემს შესაძლებლობას დაუკავშირდეს უფრო განვითარებულ ბაზრებს და უზრუნველყოს სომხური პროდუქციის შესვლა ევროპულ ბაზრებზე.
ხოლო ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის რაოდენობის ზრდა, პოლიტოლოგის აზრით, გაზრდის ეფექტურობას, მისგან გამომდინარე შედეგებით.
„რაოდენობის ზრდა ნიშნავს, რომ დამკვირვებლები შეიძლება იყვნენ წარმოდგენილი სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვრის გასწვრივ სხვა ზონებშიც, მაგალითად სომხეთ-თურქეთის საზღვარზე და ეს შექმნის საფუძველს, რომ სომხეთის რესპუბლიკა დაეყრდნოს ბევრად უფრო ცივილიზებული საზოგადოების მხარდაჭერას, რომელიც არ არღვევს სომხეთის რესპუბლიკის სუვერენიტეტს, მიუხედავად იმ თემებისა, რომლებიც თავხედურად შეიჭრნენ სომხეთის რესპუბლიკის სუვერენულ ტერიტორიებზე და განახორციელეს საკუთარი ხელმძღვანელობით ქმედებები, და ამავე დროს რეაგირებას არ ახდენენ ყველა იმ უბედურებაზე, რაც სომეხ ხალხს დაატყდა თავს“.
ბრიუსელში გამართული ევროკავშირის 27 წევრი ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრების შეხვედრის შედეგად, მესიჯი გაეგზავნა აზერბაიჯანს. სომხეთის სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის ნებისმიერი დარღვევა იქნება მიუღებელი და გამოიწვევს სერიოზულ შედეგებს, განაცხადა ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკის წარმომადგენელმა ჟოზეპ ბორელმა.
მან ასევე მოუწოდა სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის მოლაპარაკებების განახლებას, ევროკავშირის საბჭოს პრეზიდენტის, შარლ მიშელის მიერ გაწეული სამუშაოს საფუძველზე.
„აუცილებელია სამშვიდობო შეთანხმების ხელმოწერა და ჩვენ ვალდებულნი ვართ გავაგრძელოთ შუამავლობის როლი“, – განაცხადა ბორელმა.
მან აცნობა, რომ ევროკავშირის საგარეო საქმეთა მინისტრებმა გადაწყვიტეს, მოიწვიონ სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი არარატ მირზოიანი საგარეო ურთიერთობათა საბჭოს მომავალ სხდომაზე.
