სომხეთისთვის სამი მნიშვნელოვანი მოვლენა გავლენას ახდენს სომხეთ-რუსეთის ურთიერთობებზე
საგარეო პოლიტიკისა და უსაფრთხოების კუთხით, სომხეთთან დაკავშირებით უახლოესი თვეების განმავლობაში სამი კონკრეტული მოვლენაა, რაც გავლენას ახდენს ისედაც დაძაბულ სომხურ-რუსულ ურთიერთობებზე.
ბოლო დღეებში ოფიციალური მოსკოვის შეფასებები კიდევ ერთხელ გამკაცრდა, სომხეთის ხელისუფლება კი დარწმუნებულია, რომ დაგეგმილი ღონისძიებები შეუქცევადი და მნიშვნელოვანი იქნება სომხეთისთვის.
სომხეთისთვის მნიშვნელოვანი სამი მოვლენა რეალურად აისახება სომხეთ-რუსეთის ურთიერთობებზე და ამწვავებს სიტუაციას.
5 აპრილს დაგეგმილი სომხეთი-აშშ-ევროკავშირის შეხვედრა რუსეთში შეშფოთებას იწვევს. აპრილის შუა რიცხვებში კი სომხეთი პირველად მიიღებს მონაწილეობას ევროკავშირის ქვეყნების პარლამენტების თავმჯდომარეების შეხვედრაში, რომელიც ესპანეთში გაიმართება.
პარლამენტის თავმჯდომარე ალენ სიმონიანი ამ მოწვევას უპრეცედენტოდ მიიჩნევს. „სომხეთი პირველად არის მიწვეული და, თუ არ ვცდები, არცერთ პოსტსაბჭოურ ქვეყანას ამჟამად არ აქვს მსგავსი მოწვევა. კანდიდატ ქვეყანასაც კი არ აქვს ეს მოწვევა. ურთიერთთანამშრომლობის კუთხით დამოკიდებულება ძალიან მაღალ დონეზეა“.
ზაფხულში მესამე ღონისძიებაა მოსალოდნელი. ეროვნული ასამბლეის თავდაცვისა და უსაფრთხოების საკითხთა მუდმივმოქმედი კომიტეტის თავმჯდომარე ანდრანიკ ქოჩარიანი უფრო ზუსტ თარიღს არ ამბობს.
„ზაფხულში ჩვენი სტრუქტურები ზვართნოცის აეროპორტში რუს მესაზღვრეებს ჩაანაცვლებენ. ნორმალურია. სად ხედავს იქ ბატონი ლავროვი რაიმე საშიშს, ვერ გავიგე. ჩვენ თვითონ გავაკონტროლებთ ჩვენს საჰაერო კარიბჭეს და ეს ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. საბოლოო ჯამში, ჩვენთვის ასევე დიდი შესაძლებლობაა მონაცემთა მართვისთვის და კარგი იქნება, თუ ჩვენი სუვერენიტეტის იძულებით, ამ მონაცემების მართვა მხოლოდ სრ-ის ხელისუფლების ხელში იყოს. სხვა სახელმწიფოებს არ უნდა ჰქონდეთ ეს შესაძლებლობა და შესაძლოა შეშფოთება ამასთანაა დაკავშირებული“.
სომხეთთან დაკავშირებული მოვლენების მხრივ, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა ცოტა ხნის წინ გაასაჯაროვა ოფიციალური მოსკოვის შეფასებები და აღნიშნა, რომ სომხეთის ხელისუფლების მიერ გატარებული პოლიტიკა არ შედის სომხების ინტერესებში და სომხეთ-რუსეთის ურთიერთობები არ იწვევს ოპტიმიზმს.
სომხეთში რუსეთის ელჩის სერგეი კოპირკინის განცხადებით, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა იცის, რაზეც საუბრობს.
“24 ნიუსის” ეთერში ელჩმა სომხეთის მეშვეობით უფრო ფართო უკუქმედების თემაზე მიანიშნა.
რუსი დიპლომატის თქმით, შეერთებული შტატების წარმომადგენლები არ მალავენ და აცხადებენ, რომ სომხეთთან ურთიერთობას რუსეთთან და ირანთან დაპირისპირების კონტექსტში განიხილავენ. იგი მიიჩნევს, რომ ეს არის ყველაზე საშიში რამ, რამაც შეიძლება გავლენა იქონიოს სომხურ-რუსულ ურთიერთობებზე.
რუსეთი ამ ეტაპზე უფრო შორს მიდის თავის ბრალდებებში და ადანაშაულებს ევროკავშირის სამოქალაქო დამკვირვებელთა მისიას სომხეთში ჯაშუშობაში აზერბაიჯანის, ირანის და რუსეთის წინააღმდეგ. ანდრანიკ ქოჩარიანი ამ ბრალდებებს უსაფუძვლოდ მიიჩნევს.
„თანამედროვე სამყაროში, ასეთი ტექნიკური განვითარების შემთხვევაში, შესაძლებელია ჯაშუშობა ადამიანური სუბიექტური პოტენციალით, კეთდება, მაგრამ არის კოსმოსი, არის ბევრად უფრო მოწინავე ტექნიკური შესაძლებლობები ჯაშუშობისთვის. ეს არ ეხება ჯაშუშობას. საფუძველია მექანიზმების გამოყენება შესაძლო სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად. ახლა რატომ ფუნქციონირებს ევროპული სადამკვირვებლო მისია? ყოველ შემთხვევაში მოქმედებს და დაინტერესებულია კავკასიაში სტაბილური ვითარებით. თუ სტაბილური ვითარება არ აწყობს სხვა ძალებს, ეს ნიშნავს, რომ არის სახელმწიფოები, რომლებზეც გავლენას არ ახდენს სტაბილური ვითარება კავკასიაში. ეს ნიშნავს, რომ არასტაბილურობა ძალზე აუცილებელია ზოგიერთი გეოპოლიტიკური პრობლემის გადასაჭრელად“.
ამასთან დაკავშირებით პოლიტოლოგი დავით სტეფანიანი აღნიშნავს: „რუსეთმა რაღაც X მომენტიდან დაიწყო თავისი ინტერესების იდენტიფიცირება თურქებთან, თურქულ-აზერბაიჯანულ ტანდემთან. ასე რომ, რჩება ერთი გზა, ყველაფერი ძალზე ნათელია: დივერსიფიკაცია ყველა შესაძლო მიმართულებით. ჩვენ ამას ვაკეთებთ? მე ვაგრძელებ ამ კითხვას მივუდგე ძალზე სერიოზული დათქმით“.
სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე ევროდამკვირვებლების მუშაობასთან დაკავშირებით საყურადღებოა აზერბაიჯანის პრეზიდენტის აპარატის საგარეო პოლიტიკის დეპარტამენტის უფროსის ჰიქმეთ ჰაჯიევის შეფასება. ჩინურ ტელეარხ Phoenix-ისთვის მიცემულ ინტერვიუში მან კონკრეტულად არ მიუთითა ევროდამკვირებლებზე, მაგრამ განაცხადა, რომ ბოლო ექვსი თვე ყველაზე მშვიდი იყო სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე. მან ეს წარმოადგინა იმის დასტურად, რომ ახლა სომხეთი და აზერბაიჯანი უფრო ახლოს არიან მშვიდობასთან, ვიდრე ოდესმე.
თუმცა, აზერბაიჯანის მიდგომა ასეთია: მშვიდობა უნდა დაამყარონ ბაქომ და ერევანმა, რადგან რეგიონი მათ ეკუთვნის. ჰაჯიევის თქმით, მშვიდობა არც ვაშინგტონშია, არც ბრიუსელში და არც პარიზში. სიაში ჩინოვნიკმა მოსკოვი გამოტოვა და გამოთქვა მოსაზრება, რომ პროგრესის მიუხედავად, არის გარკვეული პოლიტიკური მოვლენები, რომლებიც უარყოფითად აისახება რეგიონულ თანამშრომლობასა და სამშვიდობო დღის წესრიგზე.
