სომხეთს სურს არ ეკუთვნოდეს არცერთ ბლოკს – რა განაპირობებს ნატოსკენ მისწრაფებების ნაკლებობას?
სომხეთი მზადაა დაუახლოვდეს ევროკავშირს, რამდენადაც ევროკავშირი ჩათვლის შესაძლებელს. ეს არის სომხური მხარის მიერ არაერთგზის გაჟღერებული მიდგომა სრ-ევროკავშირის ურთიერთობებთან დაკავშირებით, რაზეც კიდევ ერთხელ ილაპარაკა საგარეო საქმეთა მინისტრმა არარატ მირზოიანმა არგენტინულ ტელეკომპანია “Todos Noticias”-თან ინტერვიუში. მან ნათლად აღნიშნა, რომ სომხეთის ნატოში გაწევრიანების საკითხი დღის წესრიგში არ დგას.
სომხეთ-რუსეთის ურთიერთობები ღრმა კრიზისს განიცდის და დაეცა იმ დონემდე, რომ რუსეთის მხრიდან მუქარასაც კი ვისმენთ, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ სომხეთში ნატოს წევრობის თემა აქტუალურია, – ამბობს საერთაშორისო ექსპერტი დავით კარაპეტიანი არარატ მირზოიანის არგენტინულ Todos Noticias-თან ინტერვიუს გაანალიზებით. სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა განაცხადა, რომ სომხეთი ჩრდილოატლანტიკურ ალიანსთან მხოლოდ თანამშრომლობს და ჰყავს სამშვიდობოები ავღანეთსა და კოსოვოში.
„ნატოში გაწევრიანებაზე ლაპარაკი არ შეიძლება, რადგან ჩვენ კუხო-ს წევრი ვართ და ამ თვალსაზრისით ნატოში გაწევრიანებაზე საუბარი უსარგებლოა, რადგან სომხეთისთვის გაწევრიანება არასოდეს შემოუთავაზებიათ. ზოგადად, ის რომ სომხეთს შეუძლია ნატოში გაწევრიანება მგონი აბსურდის ჟანრიდანაა.
ამასთან, არარატ მირზოიანმა განმარტა, რომ სომხეთი არ საუბრობს იმავე ენაზე, როგორც რუსეთი და შეუძლებელია იმ პრობლემების დამალვა, რაც მოსკოვთან ურთიერთობაში არსებობს. პოლიტოლოგი რობერტ ღევონდიანის აზრით, რუსეთთან დაძაბული ურთიერთობის პირობებში კუხოდან გამოსვლა არ უნდა იყოს განპირობებული ნატოში გაწევრიანებით.
„ასე არ არის, რომ კუხოდან გასვლის პროცესს ნატოში გაწევრიანება უნდა მოჰყვეს. სომხეთმა არაერთხელ განაცხადა, რომ მას არ აქვს მისწრაფება ნატოში გაწევრიანებისკენ, არაერთხელ განაცხადა, სულ ცოტა ხნის წინ, რომ სურს გახდეს არაალიანსური სახელმწიფო, რაც შეესაბამება მირზოიანის განცხადებას.
თუმცა, საერთაშორისო ექსპერტი დავით კარაპეტიანის თქმით, რუსეთი რეგიონის დატოვებას არ აპირებს და რუსეთ-სომხეთის ურთიერთობების კრიზისის პირობებში აუცილებელია ან მოსკოვთან ურთიერთობების განახლება, გარკვევა და გაგება, თუ რომელი ვალდებულებები შესრულდება და რომელი არ შესრულდება.
„ის, რომ სომხეთ-რუსეთის ურთიერთობები კრიზისს განიცდის, ყველასთვის აშკარაა. რუსული მხარის სიტყვებში მუქარაც კი ჟღერს. ჩვენ ვხედავთ, რომ დივერსიფიკაცია ხდება საგარეო პოლიტიკაში, ჩვენ ვიყურებით დასავლეთისკენ და ეს აძლევს რუსულ მხარეს ბრაზისა და ეჭვიანობის მიზეზს. ხოლო რუსული მხარე რბილი ძალის გამოყენებით ცდილობს თქვას, რომ კოლექტიური დასავლეთი სომხეთისთვის უსაფრთხოების ვერანაირ გარანტიას ვერ უზრუნველყოფს და ეს მხოლოდ მათი მონოპოლიაა. და როგორც ასეთი, აქტიურ, აშკარა ფაქტად რჩება 102-ე რუსული ბაზა, სადაც რუსი სამხედროები იცავენ სომხეთ-თურქეთის და სომხეთ-ირანის საზღვარს“.
საერთაშორისო ექსპერტის აზრით, თუ რუსულ არმიას ერევნის მოთხოვნით ქვეყნის ტერიტორიიდან გაიყვანენ, სომხეთს სხვა პრობლემების წინაშე დადგება.
არგენტინულ ტელეკომპანიასთან ინტერვიუში მირზოიანმა ასევე ისაუბრა სომხეთ-აზერბაიჯანის ურთიერთობებში არსებულ სირთულეებსა და გამოწვევებზე, თუმცა იმედი გამოთქვა, რომ შესაძლებელია აზერბაიჯანთან სამშვიდობო ხელშეკრულების მიღწევა, ხაზგასმულია ტერიტორიული მთლიანობის ურთიერთ აღიარებით და საზღვრების დემარკაცია, როგორც ამის კარგი წინაპირობა, 1991წ. ალმა-ატას დეკლარაციის საფუძველზე. ბაქო კი აცხადებს, რომ დღეს ისინი უფრო ახლოს არიან მშვიდობასთან, ვიდრე ოდესმე.
ამასთან დაკავშირებით რობერტ ღევონდიანი განმარტავს, რომ სამშვიდობო შეთანხმება ერთია, ნამდვილი მშვიდობა მეორე.
„რამეს ხელი რომც მოეწეროს, ეს არ ნიშნავს მშვიდობას, რადგან მხარეები მა და საზოგადოებები არ პატიობენ ერთმანეთს და არ გამოუთქვამთ სურვილი, იცხოვრონ ერთმანეთთან მშვიდობიანად. აზერბაიჯანში დიდი ხანია ასეთი სურვილი არ ყოფილა, რადგან ალიევი და მისი მთავრობა აზერბაიჯანულ საზოგადოებას არმენაფობიით კვებავს. სომხურ საზოგადოებაშიც არ არის ასეთი სურვილი, რადგან ომის შემდეგ თავს უსამართლო მარცხით გრძნობს შეპყრობილი და აშკარა წყენა აქვს აზერბაიჯანელების მიმართ.
ასეთ პირობებში სამშვიდობო შეთანხმება არ ნიშნავს მშვიდობას, უბრალოდ ნიშნავს, რომ აზერბაიჯანული პროვოკაციები შედარებით ცოტა იქნება, განმარტავს პოლიტოლოგი. ნებისმიერ შემთხვევაში, დოკუმენტზე ხელმოწერის შესაძლებლობას ის ხედავს სატრანსპორტო მარშრუტის „შუა დერეფნის“ პროექტის გამო, რომელიც „აბრეშუმის გზის“ ნაწილია ჩინეთიდან ყაზახეთის გავლით, შემდეგ კასპიის ზღვით აზერბაიჯანის გავლით, საქართველოდან თურქეთამდე და ევროპისკენ, რომელშიც მონაწილეობის შეთავაზება სომხეთმა მიიღო თურქეთისაგან.
