შექმნილმა სამუშაო ჯგუფმა უნდა გადაწყვიტოს და წარუდგინოს მთავრობას წინადადება იმის შესახებ, თუ რა სურს. ამის შესახებ NEWS.am-თან საუბარში სომხეთში ახალი ატომური ბლოკის მშენებლობის პერსპექტივაზე ისაუბრა „ჰაიატომ ატომური ელექტროსადგურის“ გენერალურმა დირექტორმა ვაჰრამ პეტროსიანმა.
„გვაქვს სხვადასხვა ვარიანტები. ამჟამად მიმდინარეობს სამუშაოები, რათა გაგრძელდეს ამჟამად მოქმედი სომხური ატომური ელექტროსადგურის მეორე ენერგობლოკის ექსპლუატაციის პერიოდი 2036 წლამდე. ჩვენი ატომური ელექტროსადგური საკმაოდ კარგ მდგომარეობაშია და ვფიქრობ, გვაქვს შანსი კიდევ 5 წლით გავაგრძელოთ. მსგავსი გამოცდილება არსებობს მსოფლიოში. იმავე რფ-ში ასეთი ბლოკების სიცოცხლე 30 წლით გაგრძელდა. 2036 წელს ჩვენ შეგვიძლია გავაგრძელოთ ის კიდევ 5 წლით, მაგრამ სულერთია ეს დროც ამოიწურება.
ჩვენ უზრუნველვყოფთ სომხეთის ენერგეტიკულ უსაფრთხოებას, როდესაც გვექნება ახალი ატომური ელექტროსადგური, რადგან ეს არის დამოუკიდებელი წყარო. „ატომური ელექტროსადგურის ქონა ეკოლოგიურ პრობლემასაც წყვეტს, რადგან თბოელექტროსადგურები ბევრ ჟანგბადს მოიხმარენ და ატმოსფეროში სხვადასხვა გაზებს გამოყოფენ.
ახალი ატომური ელექტროსადგურის აშენებამდე დაახლოებით 10 წელია საჭირო. უნდა გამოთვალო სად ხარ, რა ქვეყნებით ხარს გარშემორტყმული, როგორი ელექტროგადამცემი ხაზები გაქვს, სად შეგიძლია წაიღო, ვის მიყიდო ელექტროენერგია. ეს ძალიან გლობალური პრობლემაა. დღეს, ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, დაახლოებით 600 მეგავატიანი ატომური ელექტროსადგური გვჭირდება. საშუალო სიმძლავრისაა. დაბალი სიმძლავრე 300 მეგავატამდეა, რომლებსაც მოდულურ სადგურებს უწოდებენ.
დღეს არის შეთავაზებები სხვადასხვა ქვეყნიდან: რუსეთი, აშშ, კორეა, ჩინეთი. ჩინელებთან ბევრი მოლაპარაკება არ ყოფილა. ამბობენ, რომ იქ 600 მეგავატიანი ელექტროსადგურია, მაგრამ კონკრეტული მოთხოვნები არ დაუდგენიათ.
იყო მოლაპარაკებები კორეელებთან, რომლებსაც აქვთ 1400 მეგავატიანი ერთეული. კარგ ბლოკებს აშენებენ, მაგრამ ამ შემთხვევაში აქტიური მოლაპარაკება არ ყოფილა“, – აღნიშნა მან.
ვაჰრამ პეტროსიანის თქმით, აქტიური მოლაპარაკებები მიმდინარეობდა აშშ-სა და რუსეთთან. „რუსეთში არის 1000 მეგავატიანი აგრეგატი და არის AP300 მეგავატიანი სადგური, რომელიც ამ 1000-ის უფრო მცირე ვერსიაა. ეს ჩვენს ატომურ ელექტროსადგურს ჰგავს.
შარშან რუმინეთში დიდი სამეცნიერო კონფერენცია იყო, რომელშიც მონაწილეობა მივიღე. ამერიკელებმა ხელი მოაწერეს მაღალი დონის შეთანხმებას რუმინელებთან 2029 წელს შეერთებულ შტატებში მდუღარე ტიპის სადგურის აშენებაზე, ხოლო 2031 წელს რუმინეთში. ის განსხვავდება ჩვენი ატომური ელექტროსადგურისგან. “ჩვენი ტიპის ატომური ელექტროსადგური უფრო ლოალურია ოპერატორის შეცდომების მიმართ, ვიდრე მდუღარე ტიპის რეაქტორები.”
ვაჰრამ პეტროსიანმა შენიშნა, რომ ამ დროისთვის ჩვენს სასურველ 600 მეგავატ ელექტროსადგურს არავინ გვთავაზობს, მაგალითად, რუსული მხარე გვთავაზობს 1200 მეგავატს.
„რუსული მხარე ეძებს 1200 მეგავატის აშენების ვარიანტს, მაგრამ ელექტროენერგია გაიზიაროს, ნახევარს სომხეთი გამოიყენებს, ნახევარს კი დეველოპერი გაიტანს ექსპორტზე. თქვას: 600 მეგავატის მფლობელი მე ვარ, ექსპორტზე მე გავიტანო, ძალიან კარგი ვარიანტია ჩემი აზრით.
ახლა რუსებმაც წარმოადგინეს შემოთავაზება და ამერიკელებიც მალე შემოგვთავაზებენ. ისინი განიხილავენ სხვადასხვა ვარიანტს: 1000 მეგავატი, 300 მეგავატი. მაგრამ ატომური ელექტროსადგურების მშენებლობის კუთხით რუსები ყოველთვის უფრო აქტიურები არიან. ამერიკელებს ბოლო 20-25 წლის განმავლობაში არსად აუშენებიათ ატომური ელექტროსადგური.
ახლა რჩება მხოლოდ ის, თუ როგორ უნდა გადაწყვიტოს და რა წარუდგინონ მთავრობას. ვერსიები ერთმანეთთან ახლოსაა“.
ექსპერტმა შენიშნა, რომ თუ ახალი ატომური ელექტროსადგური აშენდება არსებული ატომური ელექტროსადგურის ტერიტორიაზე და რუსული ვერსიით, იქ წყლის პრობლემაა. „შესაძლებელია 2 მოდულური ბლოკის აშენება და პრობლემა მოგვარდება.
ახლა ველოდებით საბოლოო შეთავაზების მიღებას, ვფიქრობ, ოქტომბერ-ნოემბრამდე უნდა მივიღოთ გადაწყვეტილება. ამ წუთებში რთულია რომელიმე მიმართულების არჩევა“.
