თეირანი არასოდეს დაუშვებს ირან-სომხეთის ისტორიული საზღვრის შეცვლას -ირანელი ექსპერტი
ჩრდილოეთ-სამხრეთის დერეფნის ამოქმედება ყველა ჩვენს მეზობელს, განსაკუთრებით სომხეთს სარგებელს მოუტანს. ამის შესახებ დამოუკიდებელმა ანალიტიკოსმა და მედიის მკვლევარმა (ირანი) რუჰოლა მოდაბერმა განაცხადა ერევანში გამართულ საერთაშორისო ფორუმზე „სომხეთისა და EAEU-ს შორის BRICS-თან და SCO-სთან თანამშრომლობის ახალი ჰორიზონტები“.
„იმის წყალობით, რომ თეირანსა და მოსკოვს შორის თანამშრომლობა მრავალფეროვანია და მეგობრულ პრინციპებზეა დაფუძნებული და ამ ურთიერთობების აყვავება განსაკუთრებით ბოლო სამი წლის განმავლობაში ჩანს, ირანი BRICS-ის სრულუფლებიანი წევრი 2024 წელს გახდა და SCO-ს 2023 წელს, ასევე გააფორმა თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულება EAEU-სთან. ეს მნიშვნელოვანი და ღირებული შეთანხმება მიღწეული იქნა ირანსა და რუსეთს შორის ურთიერთობების გაღრმავების წყალობით. ეს მნიშვნელოვანია, რადგან რაც უფრო ძლიერი იქნება ურთიერთობა ირანსა და რუსეთს შორის, მით უკეთესი იქნება მათი მეზობლები და საერთაშორისო წესრიგი. ყველას შეუძლია ისარგებლოს ირანისა და რუსეთის თანამშრომლობით გეოპოლიტიკის, ეკონომიკის, უსაფრთხოების, ენერგეტიკისა და ტურიზმის სფეროებში“, – განაცხადა მან.
ექსპერტის თქმით, „ჩრდილოეთ-სამხრეთის“ საერთაშორისო სატრანსპორტო დერეფნის პროექტი, რომელიც ირან-რუსეთის თანამშრომლობის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ასპექტია და ყველაზე მნიშვნელოვანი გლობალური სატრანზიტო მარშრუტია, დააკავშირებს BRICS-ის, SCO-ს, EAEU-ს ს და სხვა ქვეყნების ეკონომიკას, შესაძლებელს გახდის საქონლის უფრო სწრაფ, იაფ და უსაფრთხო მიწოდებას ღია წყლებში და ირანის ტერიტორიაზე.
„სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ჩრდილოეთ-სამხრეთის დერეფნის გაშვება სარგებელს მოუტანს ჩვენს ყველა მეზობელს, განსაკუთრებით სომხეთს“, – ხაზგასმით აღნიშნა მან.
„აღსანიშნავია, რომ ირანს სომხეთთან ყოველთვის კარგი და მეგობრული ურთიერთობა ჰქონდა. თეირანი ერევანს ძმურ ქვეყნად და პარტნიორად მიიჩნევს. ამ მხრივ პრიორიტეტულია ეკონომიკური თანამშრომლობის საკითხებიც. ირანი გეგმავს ინვესტირებას სომხეთის საგზაო, სატრანსპორტო და ელექტროსადგურების პროექტებში, ასევე ერევანში სავაჭრო ცენტრის შექმნას ვაჭრობის გასაადვილებლად. ირანი გეგმავს სომხეთთან სავაჭრო ბრუნვის გაზრდას ჯერჯერობით მილიარდ დოლარამდე, შემდეგ კი სამ მილიარდამდე.
თეირანმა ერევანს მისცა შესაძლებლობა მონაწილეობა მიეღო ჩრდილოეთ-სამხრეთის დერეფნის უმნიშვნელოვანესი პუნქტის ჩაბაჰარის პორტის სამუშაოებში.
ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს, რომ ეკონომიკური განვითარების პერსპექტივები სტაბილური მშვიდობის გარეშე უკიდურესად გაურკვეველია. პირველ ეტაპზე აუცილებელია სამხრეთ კავკასიაში პოლიტიკური სტაბილურობის უზრუნველყოფა.
თეირანი, რომელსაც მეგობრული და ძმური ურთიერთობა აქვს როგორც სომხეთთან, ასევე აზერბაიჯანთან, არანაირად არ უჭერს მხარს სომხეთ-ირანის საზღვრის შეცვლას.
სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, თეირანი არასოდეს დაუშვებს, რომ შეიცვალოს ორ ქვეყანას შორის მეგობრობის, მშვიდობისა და თანამშრომლობის სიმბოლო: ისტორიული ორმოცდაოთხი კილომეტრიანი საზღვარი ირანსა და სომხეთს შორის. ამაზე პირდაპირ და გადამწყვეტად განაცხადეს ისლამური რესპუბლიკის უზენაესმა ლიდერმა, ყოფილმა და ახალმა პრეზიდენტმაც“, – თქვა რუჰოლა მოდაბერმა.
მან შეახსენა, რომ პრეზიდენტმა ებრაჰიმ რაისიმ, რომელიც დაიღუპა მიმდინარე წლის მაისში ვერტმფრენის ავარიაში და არჩეულმა პრეზიდენტმა მასუდ პეზეშიანმა აღნიშნესირანსა და სომხეთს შორის არსებული საზღვრის უცვლელობის შესახებ.
„ამგვარად, სავაჭრო თანამშრომლობის გაღრმავების პირველი ნაბიჯი უნდა იყოს სამხრეთ კავკასიაში სტაბილური მშვიდობის დამყარება და რეგიონში გეოპოლიტიკური ცვლილებების არარსებობა. როგორც უკვე აღვნიშნე, ჩრდილოეთ-სამხრეთის დერეფანი არის სწრაფი, უსაფრთხო და შედარებით იაფი მარშრუტი, რომელიც სარგებელს მოუტანს ყველა ქვეყანას, თუნდაც CSTO-ს წევრებს. ეს მარშრუტი, სუეცის არხთან შედარებით, უფრო სასურველია აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონის ქვეყნებისთვის აღმოსავლეთ ევროპის ბაზარზე წვდომის თვალსაზრისით. ამასთან, მისგან ყველა ქვეყანა ისარგებლებს, რადგან თანამშრომლობის მთავარი პრინციპი კოლექტიური სარგებლის მიღწევა უნდა იყოს.
სომხეთი ასევე მიიღებს მნიშვნელოვან უპირატესობას ჩრდილოეთ-სამხრეთის დერეფანში მდებარეობის გამო.
ჩვენ უნდა ვიმუშაოთ იმისათვის, რომ ევრაზია და კავკასიის რეგიონი ვაქციოთ მსოფლიო სავაჭრო და სატრანზიტო ცენტრად და მსოფლიო სავაჭრო გზების უსაფრთხო კვეთად, რაც საშუალებას მისცემს საერთაშორისო ვაჭრობის გაფართოებას. ამ მხრივ, კავკასიის რეგიონის ყველა სახელმწიფომ უნდა იმუშაოს მშვიდობისა და მეგობრობის განმტკიცებაზე.
მიმაჩნია, რომ ჩვენ პატივი უნდა ვცეთ კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციის (CSTO) მიღწევებს, რომლის ინიციატორიც რუსეთია და მივიჩნიოთ ის ორგანიზაციად, რომელიც უზრუნველყოფს უსაფრთხოებასა და მშვიდობას კავკასიის რეგიონსა და ცენტრალურ აზიაში.
მე მჯერა, რომ უსაფრთხოება არის ეკონომიკის საფუძველი და ამის გარეშე შეუძლებელია ეკონომიკური თანამშრომლობის წარმოდგენა. ამიტომ, თუ ჩვენ შევძლებთ CSTO-ს გაფართოებას, ასოციაციის გარდაქმნას ევრაზიის კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციად და მივაღწევთ ირანის შესვლას, ჩვენ შევძლებთ შევქმნათ ძლიერი კოალიცია უსაფრთხოების, ეკონომიკის, პოლიტიკისა და კულტურის სფეროებში.
დარწმუნებული ვარ, რომ რუსეთი და ირანი არის უსაფრთხოების ორი საყრდენი კავკასიაში, რომელსაც საქართველოს, სომხეთსა და აზერბაიჯანთან ერთად შეუძლია დაეხმაროს უთანხმოების მოგვარებას და ხელი შეუწყოს მშვიდობასა და ეკონომიკური თანამშრომლობის განვითარებას.
ჩვენ ყველას გვინდა, რომ მსოფლიო იყოს სტაბილური და ჩვენი მეზობლების ეკონომიკა აყვავდეს.
ამიტომ, ჩვენ ყველანაირად უნდა შევიტანოთ წვლილი თანამშრომლობის გაფართოებაში“, – განაცხადა რუჰოლა მოდაბერმა.
