ისრაელმა თავისი სამხედროები აზერბაიჯანიდან გაიწვია. ირანის საფრთხე სერიოზულ სახეს იღებს
თელ-ავივმა აზერბაიჯანიდან და საქართველოდან თავისი სამხედრო მოსამსახურეები გაიწვია. ამის შესახებ იტყობინება ისრაელის Kan news. მიზეზი არის დიდი ალბათობა იმისა, რომ ირანი სამხრეთ კავკასიის ამ ქვეყნებში სამხედრო სამსახურში მყოფი ისრაელის ჯარისკაცების სამიზნე იქნება. ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ ისრაელი ფაქტობრივად ადასტურებს, რომ მას აქვს სამხედრო ყოფნა აზერბაიჯანში.
მანამდე, ბრიტანული „ტელეგრაფის“ ცნობით, ირანის პრეზიდენტმა მასუდ ფეზეშკიანმა აზერბაიჯანისა და ერაყის ქურთისტანის ტერიტორიებზე განლაგებულ ისრაელის სამხედრო ბაზებზე თავდასხმის წინადადება გამოთქვა.
ირანში ჰამასის ლიდერის მკვლელობისა და ამის შემდეგ მოსალოდნელი კონტრშეტევის პირობებში, ირანულ წრეებში გააქტიურდა მსჯელობა არცახის ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ისრაელის საიდუმლო სამხედრო ობიექტების განლაგებისა და მათში რეალური საფრთხეების შესახებ.
შესაძლოა ამ დისკუსიების დასასრულად მივიჩნიოთ ირანის პრეზიდენტის ფეზეშკიანის განცხადება-წინადადება აზერბაიჯანში ისრაელის საიდუმლო სამხედრო ბაზებზე თავდასხმის შესახებ. აქ კი ცნობილია, რომ ისრაელის არმიამ ირანის თავდასხმის მუქარის გამო თავის სამხედროებს აზერბაიჯანსა და საქართველოში დარჩენა აუკრძალა. ჯარისკაცებს უბრძანეს სასწრაფოდ დაბრუნებულიყვნენ ისრაელში.
ამით ისრაელი ფაქტობრივად ადასტურებს, რომ მას სამხედრო ყოფნა ჰყავს აზერბაიჯანში, აღნიშნავენ ექსპერტები.
აღმოსავლეთმცოდნე არმენ პეტროსიანი: „ისინი ასევე განიხილავენ ირანის შესაძლო თავდასხმებს ისრაელის სამხედრო პერსონალის ან ისრაელის საიდუმლო ობიექტებზე სხვა ქვეყნებში, როგორც შესაძლო საპასუხო სცენარს. და ამ კონტექსტში, განსაკუთრებით, არჩეულია ყველაზე მგრძნობიარე ქვეყნები, სადაც არის ირანის გარკვეული წვდომა. აქ კი არის ისრაელის უფრო აქტიური ყოფნა, ბუნებრივია, პირველ რიგში, აზერბაიჯანში. შესაძლებელია გარკვეული ყოფნა საქართველოსა და თურქეთშიც“.
რეგიონულ საკითხებში ექსპერტის კარენ ჰოვჰანნისიანის თქმით, ისრაელი საქართველოს სახელს მხოლოდ ბალანსის შესანარჩუნებლად ასახელებს და არ იყენებს ტერმინს „არმიის წარმომადგენლები“ გარკვეული გაგებით გაურკვევლობის შესაქმნელად, რაც ქმნის შთაბეჭდილებას, რომ ისინი კერძო ვიზიტით არიან აზერბაიჯანში. თუ ისრაელის სამხედროები კერძო ვიზიტით არიან აზერბაიჯანში, რატომ ეუბნებიან მხოლოდ მათ, რომ დატოვონ აზერბაიჯანი და არა ისრაელის მოქალაქეებს, ეკითხება ჰოვჰანნისიანი და შემდეგ ასკვნის:
„ეს ნიშნავს, რომ ისრაელის ჯარისკაცები აზერბაიჯანში კერძო ვიზიტით არ იმყოფებიან და უბრალოდ გაბნეული, არამედ კონკრეტული ამოცანებით, კონკრეტული დაჯგუფებით. ვფიქრობ, ეს შოიგუს ვიზიტის შედეგია, მან დაარწმუნა ბაქო, რომ არ ჩაებას ირან-ისრაელის კონფლიქტში და არ მისცეს ირანს ნიადაგი ისრაელზე თავდასხმისთვის“.
ზოგიერთი ექსპერტი თვლის, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ის, რაც აზერბაიჯანმა გააკეთა, ერთი შეხედვით თავგადასავლების მომგვრელი ჩანს, მან მოახერხა ამ მომენტამდე “ირანის მტრებისთვის ძვირად მიეყიდა”.
ის, რომ ისრაელს განსაკუთრებული ინტერესი ჰქონდა არცახისა და განსაკუთრებით მისი სამხრეთის, ირანის ახლო ნაწილის ოკუპაციის მიმართ, ამას ადასტურებს დეპუტატი, პოლიტოლოგი ტიგრან აბრაჰამიანიც. ,,ეს აშკარა ფაქტია და ხაზგასმული იყო მისი სამხედრო-პოლიტიკური მხარდაჭერა აზერბაიჯანისადმი“, – აღნიშნა აბრაჰამიანმა ფეისბუქის პოსტში.
„მეორე მხრივ, არცახის წინააღმდეგ ომს და მის ოკუპაციას გეოპოლიტიკური ხასიათიც ჰქონდა ყველა იმ ძალისთვის, ვინც ცდილობდა ირანის წინააღმდეგ რგოლის გამკაცრებას და ფრონტის გაფართოებას და დღეს, როგორც არასდროს, აზერბაიჯანის ფაქტორი გამოიყენება ირანის წინააღმდეგ ოპერაციებში., დაზვერვიდან შესაძლო ოპერაციების მომზადებამდე.”
ამ გარემოების გამო, ირანმა არ გამორიცხა აზერბაიჯანში ისრაელის საიდუმლო ბაზების დამიზნება, როგორც პასუხი თეირანში ისმაილ ჰანის მკვლელობაზე. ბრიტანული „ტელეგრაფის“ ცნობით, მსგავსი წინადადება ადრე ირანის პრეზიდენტმა მასუდ ფეზეშკიანმა გააკეთა. მსოფლიო თეირანის საპასუხო მოქმედებას 10 დღეზე მეტია ელოდება. აღმოსავლეთმცოდნე არმენ პეტროსიანი მიიჩნევს, რომ შეფერხება განპირობებულია იმით, რომ ამ პასუხის ფორმატთან დაკავშირებით საბოლოო განმარტება არ არსებობს.
„პასუხის თხოვნას, ბუნებრივია, გარკვეული შინაარსი აქვს. ირანული მხარე ცდილობს შეათანხმოს პასუხის ფორმატი არაპირდაპირი, კულისებში მოლაპარაკებების გზით, განსაკუთრებით შეერთებულ შტატებთან და ზოგიერთ მნიშვნელოვან რეგიონულ ქვეყანასთან“.
ექსპერტები უეჭველად მიიჩნევენ, რომ პასუხი იქნება. სანამ პასუხი არ არის, ეს ნიშნავს, რომ ფორმატი არ არის დაზუსტებული, აღნიშნავს პეტროსიანი.
ამ კონტექსტში ექსპერტები აღსანიშნავად მიიჩნევენ თეირანის შიდა პოლიტიკურ ცხოვრებას. ირანის ახლადარჩეულმა პრეზიდენტმა პარლამენტს მთავრობის შემადგენლობა წარუდგინა. ამის ფონზე მოჰამედ ჯავად ზარიფმა პრეზიდენტის მოადგილის თანამდებობა დატოვა, რადგან უკმაყოფილო იყო ფეზეშკიანის მიერ წარმოდგენილი შემადგენლობით.
არმენ პეტროსიანი: „ვფიქრობ, რომ ამ მომენტში გადადგომა არა გარე, არამედ შიდა რეალობებით არის განპირობებული, რადგან ჩვენ მოწმენი ვართ და ამჟამად ირანის მთავრობა ყალიბდება და ზარიფს თავის პოზიციაზე აქვს გარკვეული პასუხისმგებლობა და უფლებები ამაში. მიმაჩნია, რომ მისი გადადგომა განპირობებულია აქაური საკვანძო თანამდებობებზე კანდიდატების შერჩევისას განსხვავებულობით და არა დღევანდელი საგარეო პოლიტიკური პრობლემებით. რადგან ამ მომენტში მისი უპირველესი საქმიანობა და მოვალეობა ხელისუფლების ფორმირების პროცესია“. ზოგიერთი ექსპერტი კი ამასობაში ამჩნევს, რომ 2013-2021 წწ ირანის სტრატეგიულ საკითხებში ვიცე-პრეზიდენტის, მოჰამედ ჯავად ზარიფის გადადგომა, რომელიც ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრის თანამდებობას იკავებდა და აშშ-თან მოლაპარაკების მომხრე იყო, თანამდებობის დაკავებიდან მხოლოდ 10 დღის შემდეგ, ნიშნავს, რომ ირანი არ არის მიდრეკილი მოლაპარაკებისკენ და კიდევ ერთხელ ადასტურებს მისი მტკიცე პასუხის გაცემის გადაწყვეტილებას. ამ თვალსაზრისის სასარგებლოდ მეტყველებს ირანის პირდაპირი განცხადებებიც: ისრაელის ქმედებებზე პასუხი უნდა იყოს ღირსეული და მკაცრი და რომ ყველა სახელმწიფო მოხელე ერთხმად მივიდა ამ დასკვნამდე.
