ძალზე შეზღუდულია „ზანგეზურის დერეფნის“ საკითხის გადაჭრის ძალოვანი ვარიანტები – ანალიტიკოსი
ბოლო დროს საკმაოდ გააქტიურდა თემა სამხრეთ კავკასიაში კომუნიკაციების განბლოკვისა და ე.წ. „ზანგეზურის დერეფნის“ შესახებ. ის დღის წესრიგში ერთდროულად რამდენიმე ცენტრიდან დგას, ერთი მხრივ აზერბაიჯანი და თურქეთი თავიანთი მოთხოვნებით, მეორე მხრივ კი წინა პლანზე წამოვიდა რუსეთი ირანთან ერთად – თავიანთი ურთიერთობებით. ამის შესახებ ანალიტიკოსმა არმენ პეტროსიანმა „ARMENPRESS“-თან საუბარში ირანის პარლამენტის ეროვნული უსაფრთხოებისა და საგარეო პოლიტიკის კომიტეტის თავმჯდომარის ებრაჰიმ აზიზის განცხადებაზე დაყრდნობით განაცხადა, რომ „ზანგეზურის დერეფანი“ მხოლოდ საფარველია, ამ დერეფნის სახელწოდებით რეგიონში ირანის სამხედრო და პოლიტიკური ძალაუფლების დასუსტების პროექტები იმალება.
ანალიტიკოსის სიტყვებით: „ინტერესთა ურთიერთშეჯახების მიზანია მათი პოზიციების გამყარება ყველა სფეროში. თუ ბოლო პერიოდს გადავხედავთ, თემის ხელახალი გააქტიურება დაფიქსირდა სომხეთის პრემიერ-მინისტრის ნიკოლ ფაშინიანის ირანში ვიზიტის დროს, სადაც ამ ქვეყნის უზენაესმა სულიერმა ლიდერმა ალი ხამენეიმ შეხვედრისას განაცხადა, რომ ირანის თვალსაზრისით, „ზანგეზურის დერეფნის“ პროექტი არც სომხეთის ინტერესებში შედის. ამის შემდეგ გარკვეული გააქტიურება მოხდა აზერბაიჯანსა და რუსეთში. ეს განსაკუთრებით ეხება რუსეთის პრეზიდენტის აზერბაიჯანში ვიზიტის შემდეგ გაკეთებულ განცხადებებს, ასევე სერგეი ლავროვის ცნობილ განცხადებას. ყოველივე ამის შემდეგ დაფიქსირდა ირანის გააქტიურებაც სხვადასხვა დონეზე და კვლავ დადასტურდა თეირანის მკვეთრი მიდგომა ამ საკითხთან დაკავშირებით“.
პეტროსიანის თქმით, აზერბაიჯანისა და თურქეთის ერთობლივი პოზიციის მიხედვით,ეს პროექტი თუ კავშირი ნახჭევანსა და აზერბაიჯანს შორის განხორციელდება … და რომელი ქვეყნის ტერიტორიაზე და ვისი კონტროლის ქვეშ მოხდება ეს, მათთვის უკვე მეორეხარისხოვანია.
ახლა ვნახავთ , როგორ ფიქსირდება გეოპოლიტიკური კონკურენციის შემდეგი გამოვლინებები.
რუსეთის ფედერაცია უკრაინის ფრონტზე არსებული პრობლემებისა და სამხრეთ კავკასიაში შესაძლო გამოწვევების გათვალისწინებით, კვლავ ცდილობს დღის წესრიგში მოიყვანოს განბლოკვის პუნქტი 9 ნოემბრის დოკუმენტის აღორძინებით და მისთვის დაკისრებული შესაძლებლობებისა და ვალდებულებების წარმოჩენით. მეორეს მხრივ, თვალსაჩინოა, როგორ ცდილობს ირანული მხარე რუსეთს დაუპირისპირდეს და ხაზს უსვამს, რომ ნებისმიერი „დერეფანი“, რომელიც სომხეთის ტერიტორიაზე გაივლის, მიუღებელია ირანისთვის, რადგან ეს ეროვნული უსაფრთხოების საკითხია“, – აღნიშნავს არმენ პეტროსიანი.
ანალიტიკოსის თქმით, ბლოკადის მოხსნასთან დაკავშირებულ ბოლო რეზოლუციებში უკვე ერთმანეთს ეჯახება რუსეთისა და ირანის ინტერესები, რომელთაგან თითოეული ცდილობს ამ საკითხზე საკუთარი პოზიციის განმტკიცებას. ასევე სომხეთში ირანის საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩის, მეჰდი სობჰანის აზრით, რომლის თქმით, ვინც ოცნებობს „ზანგეზურის დერეფანზე“ მათთვის ოცნება ოცნებად დარჩება.
ანალიტიკოსმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ დღევანდელ მსოფლიოში არაფერია გამორიცხული – „ზანგეზურის დერეფნის“ საკითხის გადასაჭრელად ძალაუფლების ვარიანტები ამ წუთებში ძალიან შეზღუდულია.
„რაც შეეხება განცხადებებს და რიტორიკას, ეს პროცესები, ძირითადად, პოლიტიკურ-პროპაგანდისტული და დიპლომატიური განზომილებებია. ეს ის პრობლემა არ არის, რომელთან დაკავშირებითაც არსებობს საკმარისი სამართლებრივი საფუძველი, სადაც იქნება მცდელობა ეს საკითხი ძალის გამოყენებით გადაწყდეს.
ამ მომენტში რუსეთის მიერ კომუნიკაციების საკითხის ხელახალ გააქტიურებას გარკვეული მიზნები აქვს. ეს არის ნაბიჯი, რომელიც მიმართულია რუსეთის ფედერაციის პოზიციების გაძლიერებისკენ და, მეორე მხრივ, არის გარკვეული გაფრთხილება სომხური მხარისთვის, რომ რუსეთის ფედერაციას აქვს გარკვეული ბერკეტები რეგიონში თავისი ინტერესების წინსვლისა და ისეთ გადაწყვეტილებებზე მისასვლელად შეუძლია ისარგებლოს მისი სხვა მოკავშირის, აზერბაიჯანის ინტერესებით. სწორედ აქ გამოდის წინა პლანზე ირანული მხარე, რომელიც იგივე საკითხის წინწამოწევით ცდილობს პოზიციების გაძლიერებისკენ მიმართული ნაბიჯების გადადგმას“, – განაცხადა პეტროსიანმა.
მისი თქმით, ამ დროისთვის სამხედრო ოპერაციებზე საუბრის საფუძველი არ არსებობს, მხარეები უბრალოდ პოლიტიკურ და პროპაგანდისტულ სფეროებში ურთიერთობენ. ვინაიდან ორი მთავარი აქტორის გარდა, პრობლემის სხვა ბენეფიციარებიც არიან, ამიტომ პროპაგანდისტული მხარე ძალიან მნიშვნელოვანია და თუ რუსული და ირანული მხარეები უთანხმოებას ავლენენ, ამით ისინი მესიჯებს უგზავნიან არამარტო სომხეთსა და აზერბაიჯანს, არამედ სხვა დაინტერესებულ აქტორებსაც: თურქეთს და დასავლეთის სახელმწიფოებს.
