ქვეყანა, რომელიც არღვევს კონვენციას, არის ქვეყანა, რომელიც მასპინძლობს კონვენციის დამცველებს. სომხურმა არასამთავრობო ორგანიზაციებმა საერთაშორისო საზოგადოებას მიმართეს
ადამიანის უფლებათა დაცვის საერთაშორისო ორგანიზაცია Human Rights Watch-მა აზერბაიჯანში გაეროს კლიმატის ცვლილების ჩარჩო კონვენციის მონაწილეთა კონფერენციის 29-ე სესიის გამართვაზე ისაუბრა და შეახსენა, რომ აზერბაიჯანი მომდევნო ათწლეულში გაზის მოპოვების გაზრდას გეგმავს.
„ეს პროგრამები ძირს უთხრის კლიმატის ცვლილების შესახებ პარიზის შეთანხმების მიზნებს“, – ნათქვამია ორგანიზაციის X მიკრობლოგში. გარემოსდამცველი ინგა ზარაფიანიც თვლის, რომ ბაქო არღვევს პარიზის შეთანხმების დებულებებს, რაც შემაშფოთებელია და უარყოფითი შედეგები მოჰყვება.
არასამთავრობო ორგანიზაციის Ecolur ხელმძღვანელი, გარემოსდამცველი ინგა ზარაფიანი ხაზს უსვამს, რომ COP29-ის ბაქოში ჩატარების გადაწყვეტილება თავიდანვე პრობლემური იყო, თუ გავითვალისწინებთ არა მხოლოდ წიაღისეულ საწვავზე დაფუძნებული ეკონომიკის მქონე ქვეყანაში მსგავსი ღონისძიების გამართვის ვითარებას, არამედ ამ სახელმწიფოს მიერ საწვავიდან მიღებული მოგებით სამხედრო აგრესიის განვითარებას და საერთაშორისო სამართლის უხეშ დარღვევებს.
სომხეთის სამოქალაქო საზოგადოების 53 ორგანიზაციამ ეს დარღვევები გააერთიანა. ერთ-ერთი მათგანი, ზარაფიანის თქმით, არის ბაქოს მზადყოფნა შექმნას „მწვანე ენერგეტიკული ზონები და დერეფნები“, რომლებიც შეტანილია COP29 დღის წესრიგში.
„რა მწვანე ზონებზეა საუბარი? მიუხედავად იმისა, რომ საზღვრის დელიმიტაციისა და დემარკაციის პროცესი ჯერ არ დასრულებულა, ბაქო შიკაჰოღის ნაკრძალში ხეებს ჭრის. 44-დღიანი ომის დროს აზერბაიჯანმა გამოიყენა ქიმიური იარაღი და გაანადგურა 1815 ჰექტარი ტყე. ეს არის ჩარჩო კონვენციების დარღვევა“.
გარემოსდამცველი ხაზს უსვამს, რომ სომხურმა არასამთავრობო ორგანიზაციებმა საერთაშორისო საზოგადოებას აცნობეს, რომ აზერბაიჯანი მასიურად ჭრის ტყეებს სომხეთის სუვერენულ ტერიტორიაზე, ანადგურებს ეკოსისტემას, აშენებს ათობით კილომეტრიანი გზების ქსელს და ათავსებს ნაღმებს, ზღუდავს მეზობელი დასახლებების მცხოვრებთა გადაადგილებას და ართმევს მათ წყალზე წვდომას. კიდევ ერთი საშიში ინიციატივა, რომლის ლეგიტიმაციასაც ცდილობს COP-ის ფარგლებში „კლიმატის საფინანსო სამოქმედო ფონდის“ შექმნაა.
„საშიში ინიციატივაა. აზერბაიჯანის მიერ შემოთავაზებული “კლიმატის საფინანსო სამოქმედო ფონდის (CFAF)” შექმნის მცდელობა ხდება წიაღისეული საწვავის მწარმოებელი ქვეყნებისა და კომპანიების ნებაყოფლობითი შენატანებით, რაც ეწინააღმდეგება გაეროს კლიმატის ცვლილების ჩარჩო კონვენციის და პარიზის შეთანხმების ფილოსოფიას. იმ ფონდში შეგროვებული დიდი თანხები სხვადასხვა ავტორიტარულმა ქვეყნებმა და პოლიტიკოსებმა უნდა მართონ. ბაქოს შემოსავლის 90 პროცენტი წიაღისეულის მოპოვებაზე მოდის“.
ზარაფიანი ხაზს უსვამს, რომ აუცილებელია შეწყდეს ორმაგი სტანდარტების პოლიტიკა, რომელიც საშუალებას აძლევს საერთაშორისო კომპანიებს ნავთობისა და გაზის ბიზნესით გაზარდონ შემოსავლები წარმოების მოცულობების გაფართოების ხარჯზე, დაარღვიონ კონვენციები და შეთანხმებები.
53 არასამთავრობო ორგანიზაციამ წამოყენებული დარღვევების საფუძვლად ყველაზე მნიშვნელოვანი მოთხოვნა დააყენა: გაათავისუფლონ ბაქოში მყოფი სომეხი პატიმრები COP29-ის დაწყებამდე, უზრუნველყონ საერთაშორისო ორგანიზაციების წვდომა დახურულ დაწესებულებებში სხვა დატყვევებული პირების მოსაძებნად, გაათავისუფლონ აზერბაიჯანის დისიდენტური სინდისის და პოლიტპატიმრები. პატიმრების გათავისუფლება აუცილებლობაა, განუცხადა ,,რადიოლურ“-ს ორგანიზაცია Ecolur-ის ხელმძღვანელმა ინგა ზარაფიანმა.
საერთაშორისო უფლებადამცველი ორგანიზაციები ასაბუთებენ ბაქოში სომეხი პატიმრების მიმართ სასტიკი მოპყრობისა და წამების ფაქტებს, საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლისა და ადამიანის უფლებების უხეშ დარღვევას. მანამდე Financial Times-მა დაწერა, რომ მსოფლიოს წამყვანი ბანკებისა და ფინანსური ინსტიტუტების ლიდერები ბაქოში გამართულ COP29-ში მონაწილეობას არ მიიღებენ.
მიიღებს თუ არა სომხეთი მონაწილეობას ბაქოში გამართულ სამიტში, ჯერჯერობით უცნობია. ბაქოს ცნობით, მოწვევა გაიგზავნა. მანამდე, სრ პრემიერ-მინისტრმა ეროვნულ ასამბლეაში მთავრობის კითხვა-პასუხის დროს განაცხადა, რომ ბაქოში გამართული COP-29 კლიმატის სამიტი არის კარგი შესაძლებლობა ყურადღების მიქცევისთვის რეგიონში არსებულ აქტუალურ პრობლემებზე: სამშვიდობო პროცესზე, რეგიონის სტაბილიზაციასა და განვითარებაზე.
კლიმატის სამიტი აზერბაიჯანის დედაქალაქ ბაქოში 11-22 ნოემბერს გაიმართება.
