ორმხრივი წყენა ბაქოსა და პარიზს შორის. საერთაშორისო სამიტი აზერბაიჯანში, რომელმაც გადაუხვია მის რეალურ მიზნებს
COP-29-ის დასრულებამდე დარჩენილია ოთხი დღე. ექსპერტების აზრით, ბოლო 10 დღის განმავლობაში ბაქოში ანტი-სომხურმა პროპაგანდამ ისეთ ინტენსივობას მიაღწია, რომ შესაძლოა საპირისპირო ეფექტი ჰქონდეს ალიევის წინააღმდეგ.
ბაქომ გადაუხვია კლიმატის ცვლილების მნიშვნელოვან საკითხებს და დაკავებულია საერთაშორისო საზოგადოების შეცდომაში შეყვანით. მორიგ სკანდალზე ყვებიან ამერიკელი სენატორები, რომლებმაც აზერბაიჯანი დატოვეს იმისთვის, რომ ფიზიკური ძალადობა არ განხორციელებულიყო მათ მიმართ.
როგორც მოსალოდნელი იყო, სამიტზე ყველაზე მეტად განიხილეს სომხეთ-აზერბაიჯანის ურთიერთობების თემა. COP-29 არის კარგი შესაძლებლობა აზერბაიჯანის დღის წესრიგის წინსვლის, საერთაშორისო საზოგადოების შეცდომაში შეყვანისა და რეალობის დამახინჯებისთვის. თუმცა, ანტისომხური პროპაგანდა საპირისპირო შედეგსაც იძლევა. საერთაშორისო საზოგადოებამ დაინახა, თუ როგორ აპირებენ აზერბაიჯანელი ჟურნალისტები ამერიკელ კონგრესმენებზე თავდასხმას მხოლოდ იმიტომ, რომ თითქოს გაბედეს და ბაქო დაგმეს არცახში მომხდარი ეთნიკური წმენდისთვის, ისაუბრეს ამ ქვეყანაში პოლიტპატიმრების და სომეხი სამხედრო ტყვეების არსებობაზე.
ამერიკელ კონგრესმენ ფრენკ ფელონს სამიტში მონაწილეობის შეწყვეტა და აშშ-ში დაბრუნება მოუწია. აზერბაიჯანიდან წასვლის შემდეგ მან უკვე განაცხადა, რომ ბაქოში თავდასხმების სამიზნე იყო და აცხადებდა, რომ შეიძლებოდა ფიზიკურ თავდასხმას დაქვემდებარებოდა, რომ არა აშშ-ს საელჩოს დაცვის თანამშრომლები.
„საელჩოს რომ არ დავეცვე, საავადმყოფოში მოვხვდებოდი. აშკარა იყო, რომ ჩემზე თავდასხმა სურდათ. აღმაშფოთებელი და ძალიან მეტყველია, რომ პრეზიდენტი ალიევი ცდილობს გააჩუმოს აშშ-ს კონგრესის წევრები და ხელი შეუშალოს სომეხი ხალხის ადამიანის უფლებებისა და სამართლიანობის შესახებ კრიტიკულ დისკუსიებს, თუნდაც დახურულ კარს მიღმა“.
ვაშინგტონში დაბრუნებულმა ფელონმა გამოაქვეყნა მესიჯი აშშ-ს წარმომადგენელთა პალატის ვებსაიტზე, რომელშიც ნათქვამია, რომ აზერბაიჯანში მას ყველგან აწყდებოდა ადგილობრივი მედიის „მტრული კითხვები“, ხოლო სასტუმროს წინ მომიტინგეები ტრანსპარანტებითა და ბანერებით ალიევის ადმინისტრაციისგან მოითხოვდნენ, დაეკავებინათ მაღალი რანგის ამერიკელი სტუმარი. კონგრესმენი დარწმუნებულია, რომ ეს ყველაფერი აზერბაიჯანის ხელისუფლებამ მოაწყო, რათა ეჩვენებინა, რომ მათ არ სურთ, რომ კონგრესმენებმა თავიანთი შეშფოთება გამოხატონ. ალიევმა უარი თქვა ამერიკული დელეგაციის წევრების მიღებაზე, მათ ბაქოში დევნიდნენ.
მომხდარის დასაფარად აზერბაიჯანული მედია ცდილობს წარმოაჩინოს, თითქოს კონგრესმენები თავად ცდილობდნენ აქციის მონაწილეებზე თავდასხმას.
უფრო მეტიც, არა მხოლოდ ფელონი, არამედ აშშ-ს დელეგაციის წევრი სენატორი ედ მარკი აცხადებს, რომ მას ბაქოში ავიწროებდნენ და დამცველის თხოვნა მოუწიათ.
მან COP-29-ის ფარგლებში მკაცრად გააკრიტიკა ალიევის ადმინისტრაცია, აზერბაიჯანელი პოლიტპატიმრების და სომეხი სამხედრო ტყვეების გათავისუფლებისკენ მოუწოდა.
სენატორი შელდონ უაითჰაუსი: „ვფიქრობ, მე და სენატორი მარკი მხარს ვუჭერთ სომხეთს, ძალიან ვწუხვართ, რომ ამდენი სომეხი დევნილი იყო. რბილად რომ ვთქვათ, შორს ვარ იმ რწმენისგან, რომ სომხები არიან დამნაშავენი ამაში. „არ მინდა მასპინძელ ქვეყანაში ადამიანის უფლებებზე შევჩერდე. მაგრამ თემა ეს რომ იყოს, დიდ კომპლიმენტს არ გავაკეთებდი“.
COP-29-ის სკანდალები ამით არ მთავრდება. საფრანგეთის, ნიდერლანდების და ევროკავშირის წინააღმდეგ ალიევის გამოსვლის შემდეგ, საფრანგეთის ბუნების დაცვის მინისტრმა აგნეს პანიერ-რუნაჩერმა ბაქოში ვიზიტი გააუქმა.
ევროკავშირის უმაღლესმა წარმომადგენელმა საგარეო საქმეთა საკითხებში ბორელმა ბაქოს მიმართ მკაცრი საყვედური დაწერა. აზერბაიჯანის ელჩი საფრანგეთში ლეილა აბდულაევა ქვეყნის საგარეო საქმეთა სამინისტროში დაიბარეს აზერბაიჯანის ხელისუფლების მიერ საფრანგეთისა და ევროპელებისთვის მიუღებელი განცხადებების შემდეგ. აღნიშნულია, რომ საფრანგეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროში აზერბაიჯანის ელჩს უთხრეს, რომ აზერბაიჯანის მტრული ქმედებები უნდა შეწყდეს.
მოგვიანებით გაირკვა, რომ აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ საფრანგეთის ელჩი ანა ბოიო დაიბარა. ელჩს გადაეცა ბაქოს უკმაყოფილება სომხეთ-საფრანგეთის სამხედრო თანამშრომლობით, აღინიშნა, რომ საფრანგეთის ნაბიჯები სომხეთის შეიარაღებისა და რევანშიზმის წახალისებისკენ ზიანს აყენებს სამშვიდობო პროცესს.
პოლიტოლოგ არა პოღოსიანის თქმით, ბაქოს ქმედებები თავის საწინააღმდეგოდ მუშაობს. „COP-29 თავისი სულითა და მიზნებით ბაქოში ჩავარდა. შეიძლება ითქვას, რომ ის ემსახურება სრულიად განსხვავებულ მიზნებს, რომლებსაც საერთო არაფერი აქვთ COP-29-ის ადრე პოპულარულ მიზნებთან. შესაბამისად, ეს გავლენას მოახდენს შემდგომ პროცესებზე. ვფიქრობ, ეს იქნება პრეცედენტი ამ კონფერენციებისადმი ნდობის თვალსაზრისით. COP-29 გადაიქცა ძალიან საეჭვო კონფერენციად, შეიძლება ითქვას, რომ ამ მომენტში ის ემსახურება დიქტატორულ რეჟიმს, ემსახურება გენოციდის ჩამდენი ხელისუფლების ინტერესებს. შეიძლება დიდი ტკივილის განცდა იმ გაგებით, რომ COP-29 ჩრდილს მიაყენებს მომავალ ასეთ კონფერენციებს“.
აზერბაიჯანის პრეზიდენტის სპეციალურმა წარმომადგენელმა ელჩინ ამირბეკოვმა უნგრულ გაზეთთან ინტერვიუში კვლავ ისაუბრა სრ-ის კონსტიტუციაზე და განაცხადა, რომ ის სავარაუდოდ მშვიდობიანი პროცესის მთავარი დაბრკოლებაა, რადგან შეიცავს ტერიტორიულ ამბიციებს.
სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა არაერთხელ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ აზერბაიჯანის კონსტიტუცია შეიცავს ტერიტორიულ პრეტენზიებს სომხეთის მიმართ, მაგრამ ოფიციალური ერევანი მსგავს საკითხს არ აყენებს, რათა მოლაპარაკება ჩიხში არ მიიყვანოს, მით უმეტეს, რომ შეთანხმება ითვალისწინებს, რომ მხარეები არ უნდა დაეყრდნონ მათ შიდა კანონმდებლობას.
