ვინ ქმნის სირიის ბედს, აბუ მოჰამად ალ-ჯოლანისა და ჰაიათ თაჰრირ ალ-შამის გამარჯვება

სირია ისტორიის ახალ ეპოქაში შედის. უკვე ერთი დღეა, რაც აჯანყებული ოპოზიციის ლიდერი აბუ მოჰამად ალ-ჯოლანი ხელმძღვანელობს ამ ქვეყანაში ვითარებას. მხოლოდ ათი დღე დასჭირდა მოძრაობა Haya Tahrir al-Sham-ს   ჩამოეგდო ასადის რეჟიმი, რომელიც მართავდა სირიას ნახევარ საუკუნეზე მეტი ხნის განმავლობაში. სირიის ახალი ლიდერის აბუ მოჰამად ალ-ჯოლანის სახელი უკვე გახდა როგორც პოპულარული სიხარულის, ისე საერთაშორისო ინტერესის საგანი. ვინ აყალიბებს სირიის ბედს ამ ეტაპზე და რა ელის იმ ქვეყანას, სადაც ანალიტიკოსები ახალ კონფლიქტებს უწინასწარმეტყველებენ?

ინტერნეტში გავრცელდა კადრები, სადაც ნაჩვენებია, თუ როგორ სირიის ახალი ლიდერი აბუ მოჰამად ალ-ჯოლანი, მოძრაობის „ჰაიათ თაჰრირ ალ- შამის“ ლიდერი, რომელმაც 10 დღეში დაამხო ასადის 53 წლის ძალაუფლება.  ქედს იხრის დამასკოს მიწაზე ალაჰის წინაშე.

ვინ არის ეს მანამდე შედარებით უცნობი ფიგურა და რით არის ცნობილი 42 წლის ჯოლანი, რომელსაც მხარდამჭერები რეალისტად თვლიან, ოპონენტები კი ოპორტუნისტად?

ცნობილია, რომ 21 წლის ასაკში, 2003 წელს, ერაყში ამერიკელების წინააღმდეგ საბრძოლველად „ალ ქაიდას“ შეუერთდა. 2016 წელს ერაყში ამერიკელმა ძალებმა მას 5 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს. 2011 წელს, ციხიდან გათავისუფლების შემდეგ, როდესაც სირიაში სამოქალაქო ომი დაიწყო, მან დააარსა ალ -ქაიდას სირიის ფილიალი, „ალ -ნუსრას ფრონტი“, რომელსაც მოგვიანებით „ჰაიათ თაჰრირ ალ- შამი“  ეწოდა.

2016 წელს ჯულანმა გაწყვიტა კავშირი  ალ ქაიდასთან, უფრო პრაგმატული და ზომიერი პოზიცია დაიკავა. ახალ იმიჯში მისი ექსტრემისტული ლექსიკა შეიცვალა და ჯულანმა დასავლეთის წინააღმდეგ თავდასხმების  დამგმობი  საუბარი დაიწყო.

იმ პერიოდში მის სახელთან დაკავშირებით სკანდალი გაჩნდა. ალ-ჯულანს ბრალი ედებოდა „მებრძოლების გაყიდვაში და უცხოელი მებრძოლების შესახებ ინფორმაციის დასავლეთისთვის მიყიდვაში და ამით აშშ-ის ხელმძღვანელობით კოალიციას მათ ლიკვიდაციაში დაეხმარა“.

2017 წელს ჯულანმა აიძულა სირიის ჩრდილოეთით მოქმედი ყველა ისლამისტურ-რადიკალური ჯგუფი, შეერთებოდა ორგანიზაცია „ჰაიათ თაჰრირ ალ-შამს“, რომელმაც აიღო იდლიბის პროვინციის ადმინისტრაცია.

თავის ინტერვიუებში ჯულანი სიტყვას იძლევა, რომ ისლამის კანონებს არ დააძალებს  უმცირესობებს და ირწმუნება, რომ მათი მფარველია.

ამის მიუხედავად, უფლებადამცველები მის ორგანიზაციას ეთნიკური უმცირესობების წინააღმდეგ სამხედრო დანაშაულებში ადანაშაულებენ.

2018 წელს შეერთებულმა შტატებმა ჰაიათ თაჰრირ ალ შამი ტერორისტულ ორგანიზაციად აღიარა და ჯულანის ხელმძღვანელს 10 მილიონი დოლარის ჯილდო დაჰპირდა. ევროკავშირმა, გაერომ და თურქეთმაც აღიარეს ბაშარ ალ-ასადის დამამხობელი  ორგანიზაცია  ტერორისტულად.

გუშინ, დამასკოს აღებიდან რამდენიმე საათის შემდეგ, ჯულანის მომხრეები მას დამასკოში მიესალმნენ „ალაჰ აკბარის“ (ღმერთი დიდია) გალობით. მან მხარდამჭერებს სიტყვით მიმართა.

ანალიტიკოსები მოძრაობის Hayat Tahrir al-Sham-ის წარმატებას მიაწერენ არა მხოლოდ ხალხის უკმაყოფილებას ეკონომიკური ვარდნისა და პოლიტიკური ზეწოლის გამო, არამედ ასადის რეჟიმის დამხობით დაინტერესებული უცხოური ძალების მხარდაჭერას, განსაკუთრებით თურქეთის. რუსი და დასავლელი ანალიტიკოსები აღნიშნავენ, რომ ეს ცვლილება შეიძლება იყოს სირიის პოლიტიკური რუკის რადიკალური ცვლილების დასაწყისი.

ისრაელმა უკვე დაიწყო ტერიტორიების გაფართოების პროცესი დამასკოზე თავდასხმით, ხოლო ქვეყნის ჩრდილოეთით დაიწყო სასტიკი შეტაკებები პროთურქულ ძალებსა და ქურთებს შორის, რომლებიც სარგებლობენ აშშ-ს მფარველობით. ტელეგრამის არხები ავრცელებენ ინფორმაციას ქურთისტანის რეგიონებში პროთურქი ისლამისტების მიერ მშვიდობიანი მოსახლეობის ხოცვა-ჟლეტის შესახებ.