მთავარიპოლიტიკა

სომხეთ-რუსეთის ურთიერთობები ვითარდება: სტრატეგიებისა და ტექნოლოგიების ანალიზის ცენტრი

რუსეთის სტრატეგიებისა  და ტექნოლოგიების  ანალიზის ცენტრმა გამოაქვეყნა წიგნი “მოკავშირეები”, სადაც მოცემულია დეტალური ინფორმაცია  კუხო-ს წევრი ქვეყნების   ეკონომიკური და სამხედრო პოტენციალის შესახებ და მათი ურთიერთობები რუსეთთან.

სომხეთის ეკონომიკური პოტენციალის შესახებ განყოფილებაში, კერძოდ, წარმოდგენილია სომხეთში 90-იანი წლების მძიმე ეკონომიკური მდგომარეობა, სსრკ-ს დაშლის, არცახის  კონფლიქტის, აზერბაიჯანის თურქეთის მიერ ბლოკირებისა და სხვა ფაქტორების გამო. აღინიშნა, რომ კონფლიქტის შედეგად დახურული საზღვრები კვლავ უარყოფითად აისახება ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებაზე, ამიტომ სომხეთი ცდილობს თავისი ეკონომიკა და საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობები მოარგოს ამ სიტუაციას. ავტორები ხაზს უსვამენ, რომ არსებული სირთულეების მიუხედავად, სომხეთმა, ბევრი პოსტსაბჭოთა ქვეყნისგან განსხვავებით, მიაღწია ეკონომიკის ზრდის შედარებით მაღალ ტემპებს.  ტურიზმი განსაკუთრებით გამოირჩევა ეკონომიკის დარგებისგან, როგორც სომხეთის ეკონომიკის სწრაფად განვითარებადი შტო.

ექსპერტებმა წარმოადგინეს სომხეთ-რუსეთის მჭიდრო ეკონომიკური თანამშრომლობა, ხაზი გაუსვეს სომხეთის ეკონომიკაში “გაზპრომ სომხეთის” და “სამხრეთ კავკასიის რკინიგზის” მონოპოლიურ პოზიციას.

სომხეთის შეიარაღებული ძალების შესახებ რუსეთის ანალიტიკური ცენტრის მიერ გამოქვეყნებულ წიგნში წარმოდგენილია სომხეთის უსაფრთხოების სფეროს ძირითადი დოკუმენტები. მიღებული ეროვნული უსაფრთხოების სტრატეგია და სამხედრო დოქტრინა, ახალი ეროვნული უსაფრთხოების სტრატეგია, შეიარაღებული ძალების სტრუქტურა, სამხედრო ინდუსტრია, სომხეთის ნატოსა და გაეროსთან თანამშრომლობის, სირიაში სომხეთის ჰუმანიტარული მისიის, სხვა იურიდიული დოკუმენტები. სომხეთის შეიარაღებული ძალების ორი ყველაზე მნიშვნელოვანი მახასიათებელია მჭიდრო კავშირები არცახის  თავდაცვის არმიასთან, ასევე რუსი მესაზღვრეების და რუსული სამხედრო ბაზის ყოფნა სომხეთში.

რაც შეეხება სომხეთ-რუსეთის ორმხრივ ურთიერთობებს სამხედრო სფეროში, ავტორები აღნიშნავენ, რომ   ”სსრკ-ს  დაშლის შემდეგ სომხეთისთვის ყველაზე რთულ პირობებში, რესპუბლიკის ხელმძღვანელობამ გააკეთა არჩევანი რუსეთთან სტრატეგიული პარტნიორობის სასარგებლოდ. ეს პარტნიორობა აღიქმება, როგორც შესაძლო კატასტროფული სცენარისგან დაცვის გარანტია, რომლის დროსაც სომხეთს მოუწევს მარტო ბრძოლა აზერბაიჯანთან და თურქეთთან. 90-იანი წლების დასაწყისში საქართველოსა და აზერბაიჯანთან რთული ურთიერთობების ფონზე, სომხეთი ფაქტობრივად გახდა რუსეთის ბაზა კავკასიაში.”

ავტორები ხაზგასმით აღნიშნავენ, რომ სომხეთ-რუსეთის ურთიერთობები აგრძელებს განვითარებას    ”რამდენადაც ეს შესაძლებელია, ერევანი მხარს უჭერს მოსკოვის პოზიციას საერთაშორისო ორგანიზაციებში, მაგალითად გაეროში, სადაც სომხეთის დელეგაცია გაეროს გენერალურ ასამბლეაში მუდმივად ეწინააღმდეგება ყირიმის შესახებ ანტირუსულ რეზოლუციებს.”

რუსმა ანალიტიკოსებმა განსაკუთრებული აღნიშნეს ის ფაქტი რომ სომხეთმა თავისი ჰუმანიტარული მისიის ფარგლებში სირიაში გააგზავნა გამნაღმელები და ექიმები. მათი აზრით, ასეთი გადაწყვეტილება ნაწილობრივ სირიაში დიდი სომხური თემის ყოფნით არის განპირობებული, თუმცა ეს ასევე არის “სირიაში რუსეთის ოპერაციის პოლიტიკური მხარდაჭერის ჟესტი”.

რაც შეეხება სომხეთ-რუსეთის ურთიერთობებში არსებულ პრობლემებს, ავტორებმა გამოყვეს სატრანსპორტო კომუნიკაციის სირთულეები, სხვადასხვა ეკონომიკური საკითხები, რომლებიც დროდადრო მწვავდება (მაგალითად, რუსული ბუნებრივი გაზის ტარიფების ფასი) და მთიანი ყარაბაღის მოუგვარებელი კონფლიქტი. ”მოსკოვი ცდილობს განავითაროს ურთიერთობები არა მხოლოდ ერევანთან, არამედ ბაქოსთან, ამიტომ მყიფე ბალანსის შენარჩუნება სომხეთთან და აზერბაიჯანთან რუსეთის ურთიერთობებში დიდ ძალისხმევას და სიფრთხილეს მოითხოვს. “ბოლო ათწლეულის განმავლობაში აზერბაიჯანი გახდა რუსული შეიარაღების მთავარი მყიდველი. სომხეთში აზერბაიჯანისთვის ცესკოს მოკავშირეების მიერ იარაღის მიწოდება ბუნებრივი უკმაყოფილებისა და აღშფოთების წყაროა, რაც კიდევ უფრო გააქტიურდა სომხურ და აზერბაიჯანულ ძალებს შორის 2016 წლის აპრილის ბრძოლების შემდეგ”, – ნათქვამია წიგნში.

რუსი ექსპერტები ხაზს უსვამენ, რომ სომხეთ-რუსეთის ურთიერთობებმა 2018 წელს “გაუძლო”   სომხეთში ოპოზიციური ძალების მოსვლას, რაზეც  მეტყველებს სხვადასხვა პროექტის უწყვეტი განხორციელება, აგრეთვე იარაღის მომარაგების გაგრძელება რუსულ ფასებში.”  ასევე აღნიშნულია, რომ ურთიერთობებისა ალიანსის შემდგომი განვითარება დიდწილად დამოკიდებულია სომხეთის ახალი ხელმძღვანელობის შემდგომ ნაბიჯებსა და მიმდინარეობაზე.

ავტორი: ვარდუჰი ჰარუთიანიანი

წყარო: armenpress.am

ნახეთ მეტი
Back to top button