ეუთო-ს მინსკის ჯგუფმა სტოკჰოლმში სომხეთისა და აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა მინისტრების შეხვედრის გაუქმების და აზერბაიჯანის პრეზიდენტის ე.წ. „ზანგეზურის დერეფნის“ თარიღის დადგენის შესახებ ბოლო განცხადების შემდეგ, ახალი განცხადება გაავრცელა. სომხურ-აზერბაიჯანული კონფლიქტის მშვიდობიანი მოგვარებისკენ მიმართული ეს განცხადება გამოირჩევა რიგი ახალი აქცენტებით და იმით, რომ ამჯერად ეს ეუთოს მინსკის ჯგუფის თანათავმჯდომარეების მიერ კი არა, არამედ მას ხელი მოაწერეს შუამავალი ქვეყნების წარმომადგენლებმა სხვა დონეზე. განცხადება ძალიან ჰგავს წინა განცხადებას, მაგრამ მას აქვს ახალი აქცენტები.
ხელმძღვანელობის დონეზე პირდაპირი დიალოგის გაგრძელება რეგიონში გრძელვადიანი მშვიდობის ხელშეწყობის მიზნით, ნათქვამია ეუთო-ს მჯ-ის ბოლო განცხადებაში. ეუთოს მინსკის ჯგუფის ქვეყნები მიესალმებიან სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დიალოგის განახლებას და მოუწოდებენ ქვეყნებს, თავი შეიკავონ სამხედრო რიტორიკისა და პროვოკაციული ქმედებებისგან.
თუ დღემდე ეუთოს მჯ-ის განცხადებები მისი თანათავმჯდომარეების დონეზეა, აბა უახლესი განცხადება არის აშშ-ს სახელმწიფო მდივნის ენტონი ბლინკენის, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის სერგეი ლავროვის, საფრანგეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის ჟან-ივ ლე დრიანის სახელით, როგორც ასეთი. ახალ ფორმატში. პოლიტოლოგი არმენ ბაღდასარიანი აღნიშნავს, რომ ეს განცხადება, მიუხედავად აზერბაიჯანის მტკიცებისა, რომ „მთიანი ყარაბაღის საკითხი“ აღარ არსებობს, კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ კონფლიქტი არ მოგვარებულა და მისი გადაწყვეტა ეუთოს მჯ-ში იმავე ფორმატში უნდა ვეძებოთ, რისგანაც გაქცევას სხვადასხვა საბაბით ცდილობს ბაქო.
„განცხადების ფაქტი ჩვენთვის თავისთავად დადებითია, რადგან მინსკის ჯგუფი თავიდანვე შეიქმნა ყარაბაღის კონფლიქტის ყოვლისმომცველი მოგვარებისთვის, და ის, რომ ეს ჯგუფი მოქმედებს, განცხადებებს აკეთებს, ნიშნავს, რომ საკითხი ჯერ მოგვარებული არაა, ანუ მოგვარება, რომელიც მოიცავს არცახის სტატუსის საკითხს“.
ეუთოს მჯ-ის განცხადება მოჰყვა 4 დეკემბერს ეუთოს მინისტერიალის ფარგლებში სომხეთისა და აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა მინისტრების დაგეგმილ, მაგრამ წარუმატებელ შეხვედრას, რომელიც აზერბაიჯანულმა მხარემ შეხვედრამდე რამდენიმე საათით ადრე გააუქმა და განაცხადა, რომ 3-5 დეკემბერს სომეხი დეპუტატების სტეფანაკერტში ჩასვლა პროვოკაცია იყო. ასეთ კომენტარს აკეთებს არმენ ბაღდასარიანი.
“ვფიქრობ, ეს მხოლოდ საბაბი იყო.”
ბოლო განცხადებაში ბლინკენმა, ლავროვმა და ლე დრიანმა ხაზი გაუსვეს ძალის გამოყენების ან მისი მუქარის დაუშვებლობას. თანათავმჯდომარეები მოუწოდებენ მხარეებს თანათავმჯდომარეები რეგიონში მიიღონ, რაც შეიძლება მალე, რათა მათ საშუალება მიეცეთ შეაფასონ სიტუაცია ადგილზე, მიაღწიონ ხელშესახებ პროგრესს შეხვედრებზე განხილული ჰუმანიტარული ინიციატივების განხორციელებაში და შეთანხმდნენ შემდგომ დღის წესრიგზე. ისინი კიდევ ერთხელ ადასტურებენ ეუთოს მოქმედი თავმჯდომარის პირადი წარმომადგენლის რეგიონში მუშაობის მტკიცე მხარდაჭერას და მოუწოდებენ მხარეებს, სრულყოფილად ითანამშრომლონ მასთან. ეს ასევე აღსანიშნავია იმ კუთხითაც, რომ სწორედ ბაქო აფერხებს აღნიშნულს სხვადასხვა საბაბით. ეუთოს მჯ ბოლო დაკვირვებებში პოლიტოლოგი არმენ ბაღდასარიანი კიდევ ერთ მნიშვნელოვან დეტალს გამოყოფს. ის აღნიშნავს, რომ ეს ხაზს უსვამს იმას, რომ აზერბაიჯანის რიტორიკა მიუღებელია, რადგან ეს ხელს არ უწყობს საკითხის ყოვლისმომცველ მოგვარებას.
„ეს ღია ტექსტში არ არის ნათქვამი, მაგრამ ითქვა, რომ ნებისმიერ შემთხვევაში მხარეებმა თავი უნდა შეიკავონ ისეთი ნაბიჯებისგან, რომლებიც აშორებს პრობლემის ყოვლისმომცველ გადაწყვეტას ან ართულებს გადაწყვეტას.
მაშინ, როცა ეუთო-ს მოწოდება სამმხრივ დოკუმენტში გათვალისწინებული შეთანხმებების დაცვისკენაა, სომხეთი კიდევ ერთხელ ხაზს უსვამს, რომ მზადაა გადადგას ნაბიჯები სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე სტაბილურობისა და უსაფრთხოების დონის ასამაღლებლად. საინფორმაციო სააგენტო Tass-თან ინტერვიუში ვიცე-პრემიერმა მჰერ გრიგორიანმა ახალი ბრჭყალები გახსნა – ვიცეპრემიერების დონეზე სამმხრივი სამუშაო ჯგუფის წრეებში შეიქმნა სატრანსპორტო კომუნიკაციების განბლოკვასთან დაკავშირებული საექსპერტო ქვეჯგუფი, რომელიც დაკავებულია ტრანსპორტირების უზრუნველყოფის საკითხების შემუშვებით, თუმცა ამ საკითხების საბოლოო რეგულირება ჯერ არ მომხდარა, ამბობს გრიგორიანი. ჩემი თანამოსაუბრე, არმენ ბაღდასარიანი ექსპერტთა ქვეჯგუფის შექმნას დადებითად აფასებს.
„ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ გზა და მისი ტერიტორია იყოს სომხეთის აბსოლუტური სუვერენიტეტის ქვეშ. ვფიქრობ, რომ თავდაპირველ პერიოდში ამ უსაფრთხოებას რუსული ძალები უზრუნველყოფენ, მოგვიანებით კი, როცა სომხეთ-აზერბაიჯანის ურთიერთობა უფრო ნორმალიზდება, თუ ასეთი რამ მოხდება, სომხეთი თავის ტერიტორიაზე უზრუნველყოფს ამ უსაფრთხოებას, აზერბაიჯანი – თავის ტერიტორიაზე”.
„აზერბაიჯანი ცდილობს დემარკაციისა და დელიმიტაციის საკითხები დაუკავშიროს კომუნიკაციების გახსნას, თუნდაც არცახის სტატუსს, რადგან ნათქვამია, რომ თუ იქნება დემარკაცია და საზღვარი, ამით აზერბაიჯანის ტერიტორიული მთლიანობა იქნება აღიარებული და ამ შემთხვევაში არცახის სტატუსი გამორიცხულია“, – განაცხადა ბაღდასარიანმა. იმავდროულად, სომხეთი აცალკევებს ამ ორ პროცესს, რადგან ნათლად აცნობიერებს, რომ დემარკაციას შეიძლება წლები დასჭირდეს, რეგიონული განბლოკვა კი ჩვენთვის დღის საკითხია. რეგიონში კომუნიკაციების შესაძლო განბლოკვა არ უკავშირდება სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დელიმიტაციისა და დემარკაციის პროცესს. ამაზე გუშინ აქცენტი გააკეთა სომხეთის ვიცე-პრემიერმა მჰერ გრიგორიანმაც.
