თურანული ჯარი არსებობს და მიმართულია რეგიონის წინააღმდეგ. სამხედრო ექსპერტი თურქულ-აზერბაიჯანული გეგმების შესახებ

თურქულ-აზერბაიჯანული ტანდემი ალიევის პირით არა მხოლოდ ემუქრება სომხეთის ტერიტორიულ მთლიანობას, არამედ რეგიონის ქვეყნების წინააღმდეგ თურქეთ-აზერბაიჯანის გაერთიანებული სამხედრო არმიაც შექმნა, დარწმუნებულია სამხედრო ექსპერტი კარენ ჰოვჰანნისიანი. ის მიზნად მიიჩნევს ერევნისა და სიუნიქის მიმართ ალიევის ამბიციების საერთაშორისო საზოგადოების ყურამდე მიტანას და მათ გასაგებად გახდომას.

თურქეთი, რომელმაც ჩაიდინა 1,5 მილიონი სომეხის გენოციდი და დაიპყრო დასავლეთ სომხეთი, სულ უფრო და უფრო თამამად საუბრობს აზერბაიჯანის ლიდერის ალიევის მეშვეობით სომხეთის რესპუბლიკის მიმართ მის ახალ ტერიტორიულ ამბიციებზე. სამხედრო ექსპერტმა კარენ ჰოვჰანისიანმა „რადიოლურის“ დაკვირვების საპასუხოდ განმარტა, რომ 2020 წლის 44-დღიანი ომის შემდეგ ალიევი სულ უფრო და უფრო მაღლა წევს ბარიერს, ის უფრო თამამად ავრცელებს ტყუილს, რომ სომხეთის დედაქალაქი ერევანი და სიუნიქი თავისი ფორმულირებით “აზერბაიჯანის ტერიტორიებია” და რომ თითქოს საბჭოთა ხელისუფლებამ ისინი სომხებს “აჩუქა”.

„სასურველ შედეგს უმაღლესი ბარიერით ცდილობს მიაღწიოს. ანუ ის საუბრობს ერევანზე, სევანზე, არარატის ველზე და ამით ცდილობს მიაღწიოს ზანგეზურის დერეფანს და თავისი განცხადებებით ცდილობს საერთაშორისო საზოგადოების ყური შეაჩვიოს, რომ დღევანდელი სრ აზერბაიჯანის ისტორიულ ტერიტორიებზეა. სამწუხაროდ, არც ერთი საპროტესტო ნოტა არ მიდის საერთაშორისო თანამეგობრობისკენ ჩვენგან“.

ექსპერტი შენიშნავს, რომ თურქეთ-აზერბაიჯანის გაერთიანებული შეიარაღებული ძალები, ანუ ე.წ. „თურანის არმია“ დე ფაქტო არსებობს და მისი მიზანია იმოქმედოს არა მხოლოდ სომხეთის, არამედ მთელი რეგიონის ქვეყნების წინააღმდეგ. იგი იქმნება თურქულენოვანი სახელმწიფოების სამხედრო ალიანსისთვის.

„გაერთიანებული არმია, ან ასე ვთქვათ თურანი, რომელზეც 2019 წლიდან დაიწყეს საუბარი, დე ფაქტო უკვე არსებობს. 2021 წელს აზერბაიჯანს თურქული არმიის გარეშე არც ერთი სამხედრო წვრთნა არ გაუმართავს. ეს იმაზე მეტყველებს, რომ თურქეთისა და აზერბაიჯანის არმია გაერთიანებულია. შესაძლოა, იყოს მცდარი წარმოდგენა, რომ ეს მიმართულია სომხეთის წინააღმდეგ, მაგრამ შემიძლია ვთქვა, რომ ეს მიმართულია რეგიონის წინააღმდეგ და მიმართულია ტრადიციულად მოთამაშე სახელმწიფოების წინააღმდეგ, როგორიცაა: რუსეთი და ირანი“.

კუხო-სა და ნატოს სამხედრო-პოლიტიკურ ალიანსებს ასევე ესმით თურქულ-აზერბაიჯანული ტანდემის გეგმები, განსაკუთრებით თურქულენოვანი სახელმწიფოების სამხედრო ალიანსის შექმნასთან დაკავშირებით. შესაბამისად, ჩრდილოატლანტიკურ ალიანსს არაერთხელ გაუკეთებია მკაცრი განცხადებები და მოსკოვი, სიტუაციის გაცნობიერებით, არ ცდილობს თურქულ-აზერბაიჯანული ტანდემის განდევნას, არამედ, პოლიტოლოგის თქმით, ამის თავისკენ გადაბირებას ცდილობს.

სიტუაციის გაგების შემდეგ, სომხეთი უნდა მოემზადოს არა მშვიდობისთვის, არამედ ომისთვის, ამბობს კარენ ჰოვჰანნისიანი.

პოლიტიკური ანალიტიკოსი არმენ ბაღდასარიანი კი თვლის, რომ ალიევის მუქარა და ამბიციები სომხეთის წინააღმდეგაა.

„ცხადია, ეს არ არის ცარიელი საუბრები. მართლაც, ალიევს აქვს ტერიტორიული ამბიციები სომხეთის მიმართ, ის ამისთვის ინტენსიურად ემზადება და რაც უფრო უახლოვდება მზადების მდგომარეობას, მით უფრო საგნობრივი და აგრესიული ხდება მისი რიტორიკა. მეორე მხრივ, ეს არის დამატებითი ზეწოლა სომხურ მხარეზე, რათა მიიღონ მათი წარმოდგენილი სიუნიქის დერეფანი“.

მოსკოვი, რომელსაც არ აქვს საკმარისი შესაძლებლობა მსგავს სიტუაციაში დაპირისპირებისთვის, ცდილობს ისარგებლოს შექმნილი სიტუაციით. ანალიტიკოსი დარწმუნებულია, რომ საერთაშორისო საზოგადოება მხოლოდ ჰუმანიტარულ პრობლემებს უპასუხებს. ამ ვითარებაში, ანალიტიკოსის აზრით, მოლაპარაკებას ალტერნატივა არ აქვს. მთავარი პრობლემა არის არცახის შენარჩუნება და სრ უსაფრთხოების უზრუნველყოფა.

სხვათა შორის, აზერბაიჯანში სომხური სიძულვილის პროპაგანდის საშიშ გამოვლინებებს შეეხო ერთ-ერთი საერთაშორისო ავტორიტეტული მედია BBC. გაზეთის რუსული რედაქცია წერს, რომ აზერბაიჯანის სკოლებში ბავშვებს ზრდიან ლოზუნგებით „გძულდეს შენი მტერი“. ბაქო აგრძელებს მომავალი თაობის იძულებითი პატრიოტიზმით აღზრდას, რაც გულისხმობს, რომ მეზობელი ხალხები ჯერ კიდევ შორს არიან შერიგებისგან.

აზერბაიჯანში სიტყვა „პროსომეხი“ ფაქტიურად წყევლაა, პროსომხები კი სასაცილოა, მაგალითად, საფრანგეთის პრეზიდენტი ემანუელ მაკრონი. BBC-ის მიმომხილველი აღნიშნავს, რომ ბევრი აზერბაიჯანელი პედაგოგი აღიარებს, რომ პატრიოტიზმის ნიღბის ქვეშ იმალება სახელმწიფოს მიერ დაწესებული სიძულვილის ენა და აგრესია.