ღვინის ისტორია։ სომხურ ღვინოს ათასობით წლის ისტორია აქვს, მაგრამ ასეთი ტრენდული არასდროს ყოფილა – LA Times
„სომხური ღვინო უძველესი და ამავდროულად სრულიად ახალია“, – ამბობს ოსტატი მეღვინე კრისტი კენტერბერი, რომელიც მონაწილეობდა ლოს-ანჯელესში სომხური ღვინოებისადმი მიძღვნილ GiniFest-ში. „დღეს მწარმოებლები ატარებენ ექსპერიმენტებს და ხელახლა აღმოაჩენენ, თუ როგორ უნდა დაამზადონ ღვინოები და გააშენონ ვენახები. შესაძლებლობები უსაზღვროა“, – წერს Style.news Armenia LA Times-ზე დაყრდნობით.
ეს ახალი ეტაპი დაიწყო ისეთი მწარმოებლებით, როგორებიც არიან მკრტჩიანების ოჯახი „Voskeni Wines“-იდან, ზორიკ ღარიბიანი „Zorah Wines“-დან, ვარუჟან მურადიანი „Van Ard Winery“-დან და სხვები, რომლებმაც აირჩიეს მეღვინეობა, როგორც ინვესტიცია სამშობლოში და მათი წინაპრების, ხსოვნის უკვდავყოფის საშუალება. ცნობილი პარტნიორების დახმარებით სომეხი მეღვინეები მუშაობდნენ ტერუართან, რათა წარმოეჩინათ ყურძნის ინტენსიური არომატი.
„სომხური ტერუარი დღეს მეღვინეობაში ერთ-ერთ ყველაზე აქტუალურ თემასთან ასოცირდება: ვულკანური ნიადაგები და საუკეთესო კლიმატის მაღალმთიანი ვენახები“, – ამბობს სერტიფიცირებული სომელიე ირინა პონომარენკო. ეს პირობები იდეალურია სომხური ღვინის რეგიონებში არაგაწვოტნის, ტავუშის, არმავირის, არარატის, ვაიოც ძორის, სიუნიქისა და არცახის რესპუბლიკაში მოყვანილი ყურძნისთვის და ნაწილობრივ განსხვავდება საფრანგეთში, იტალიაში ან გერმანიაში წარმოებული ძველი სამყაროს ღვინოებისგან.
სომხეთში მოყვანილი საღვინე ყურძნის ყველაზე გავრცელებული სახეობებია Areni, Voskehat და Sireni და მათი ასაკი 4000-დან 6000 წლამდეა. ისინი გამოიყენება ღვინოების შესაქმნელად ცქრიალა ღვინოებიდან დესერტამდე. სქელი, მუქი კანით, Areni არის დაავადებებისადმი მდგრადი და საკმარისად ძლიერი, რომ გაუძლოს მკაცრ ზამთარს, რაც მას საშუალებას აძლევს აწარმოოს ელეგანტური, სრულყოფილი ღვინოები. ვოსკეჰატი, რომელიც ითარგმნება როგორც “ოქროს კენკრა”, ითვლება სომხური ჯიშების დედოფლად. არ არის ისეთი მდგრადი დაავადებების მიმართ, როგორც არენი. იგი აწარმოებს კარგ თეთრ ღვინოებს ხილისა და ველური ყვავილების არომატით. სირენი არცახის რესპუბლიკის ადგილობრივი ვაზის ჯიშია, რომელიც ცნობილია თავისი გემოთი.
ისტორიულად, ერთსა და იმავე ვენახში რამდენიმე ჯიში ერთად ირგვებოდა, ყველა სხვადასხვა ჯიშის ყურძენი ერთდროულად იკრიფებოდა და ერთ ღვინოდ იქცა. დღეს სომეხი მევენახეები გამოყოფენ ჯიშებს იმის გასაგებად, თუ როგორ იქცევა თითოეული ჯიში განსხვავებულად.
„სომხური ღვინო გვიჩვენებს ყურძენს, რომელიც მსოფლიოში არსად გვხვდება, ყურძენი, რომელიც გამორჩეულად სომხურია“, – თქვა კენტერბერიმ. „აიღეთ არენი, სომხეთის საფირმო წითელი ყურძენი. ეს არის უძველესი ყურძენი, რომელიც ძირითადად იზოლირებულია კავკასიონის ამ ნაწილში და მოჰყავთ ზღვის დონიდან 4000 ფუტის სიმაღლეზე. ეს პირობები ყურძენს აძლევს გემოსა და სტრუქტურის საოცარ ინტენსივობას“.
ცოტა ხნის წინ, სომეხი მწარმოებლის Maran Winery-სა და მოლეკულური ბიოლოგიის ინსტიტუტის თანამშრომლობის შედეგად, კიდევ ერთი დაკარგული ადგილობრივი ვაზის ჯიში Areni Blanc აღმოაჩინეს. ამ ყურძენს ახლა ღვინის ქარხანა “მარანი” იყენებს თეთრი და ნარინჯისფერი ღვინოების დასამზადებლად.
სომხური მეღვინეობის ტრადიციების პატივსაცემად, ყოველწლიურად სომხეთიდან მეღვინეები მიემგზავრებიან ლოს-ანჯელესში, რათა წარმოაჩინონ თავიანთი ღვინოები GiniFest-ზე, რომელიც 2018 წელს დააარსა სომელიემ და მეღვინე ანუშ ღარიბიან ო’კონორმა და ქველმოქმედმა სტეფან ფართამიანმა.
წელს ფესტივალმა შეკრიბა 50-ზე მეტი სომეხი მეღვინე მთელი მსოფლიოდან, შესთავაზა 200-ზე მეტ ღვინოს ადგილობრივი სომხური ჯიშებისგან და დაძველებული ტრადიციული თიხის ქოთნებში და მუხის კასრებში.
GiniFest-მა გააცნო სომხური ღვინოები მთელს აშშ-ში, მაგრამ განსაკუთრებით ლოს-ანჯელესის რესტორნებსა და ალკოჰოლური სასმელების მაღაზიებში. სტუდია სიტის რესტორან Rouge-ის ღვინის მთელი სია სომხურ ღვინოებს ეძღვნება, მის სიაში 20-ზე მეტი ღვინის ქარხანაა შეტანილი.
„ჩვენი მისიაა, ყველა სტუმარს მოვუყვეთ ღვინის, ყურძნის ჯიშების მდიდარი ისტორიისა და მეღვინეობის უძველესი პროცესის შესახებ, რომელიც უნიკალურია მხოლოდ სომხეთისთვის“, – თქვა Rouge-ს თანამფლობელმა კევინ ზადოიანმა. „დროდადრო სტუმარი იბნევა, რადგან ღვინოები განსხვავდება იმისგან, რასაცისინი ჩვეულებრივ სვამენ, მაგრამ ეს მომენტი, როგორც წესი, ხანმოკლეა და ყველაზე ხშირად მეორე ჭიქამდე გრძელდება“.
როდესაც სომეხი შეფ-მზარეულების ახალი თაობა შემოდის ლოს-ანჯელესის მშვენიერ სამზარელოში, ბევრი მათგანი თანამედროვე ელფერს ანიჭებს თავიანთი სამშობლოს უზარმაზარ სამზარეულოს სომხური ღვინის ტრადიციების შენარჩუნებით.
“[ღვინო] მუშაობს საჭმელთან და სამზარეულოსთან ერთად”, – ამბობს ალექს სარგსიანი, Momed რესტორნის მფლობელი ათვათრში. „აღმოსავლური ხმელთაშუა ზღვის არომატები და სანელებლები ამჯამად გამოიყენება შეფ-მზარეულის მიერ დამტკიცებულ რესტორნებში, ასე რომ, შეგვიძლია ველოდოთ, რომ ამ რეგიონების ღვინოები უფრო პოპულარული გახდებიან“.
სომელიე პოლ შერმანის თქმით, სომხური ღვინოების აღმავლობა ზუსტან დროულია. “კულტურულად, ისინი ისეთივე ძველი სამყაროა, როგორც თქვენ შეგიძლიათ მიიღოთ, მაგრამ მეღვინეობის ტრადიციებით, რომლებიც ამჟამად მოდაშია დღეს წარმოებული ბუნებრივი ღვინოებით”, – ხაზგასმით აღნიშნა შერმანმა. „უფრო მნიშვნელოვანია, რომ ღვინოები უნიკალური ადგილობრივი ყურძნისაგან მზადდება.
რამდენადაც თანამედროვე ღვინის მომხმარებლები აჩვენებენ განსხვავებულ პრეფერენციებს, როგორიცაა ბოლოდროინდელი ტენდენცია ნარინჯისფერ და ნატურალურ ღვინოებზე, სომეხი მწარმოებლები კარგად არიან პოზიციონირებულნი სარგებლის მიღების კუთხით.
“სომხეთი აწარმოებს ენერგიულ ღვინოებს, რომლებსაც ჯერ კიდევ აქვთ ხასიათი და ადგილის რეალური შეგრძნება”, – ამბობს რობერტ ვარდანიანი, Wally’s-ის სომელიე და ღვინის დირექტორი. „ბევრი თვალსაზრისით, ბოთლის ისტორია ღვინოს განსაკუთრებულს, სულიერსაც კი ხდის. ვენახი, წელი,კულტურები და მეღვინეები, რომლებიც სიცოცხლეს, თუნდაც თაობებს უთმობენ რაღაც ლამაზისა და გემრიელის შექმნას“.
