არჩევნები 2024 – იქნებიან თუ არა საქართველოს პარლამენტში სომეხი ეროვნების დეპუტატები?
როგორც ka.jnews.ge წერს, წელს საქართველოში ქვეყნის საკანონმდებლო ორგანოს არჩევნები გაიმართება. ქვეყნის ახალ პარლამენტში მაჟორიტარი დეპუტატები არ იქნებიან, ყველა პარტიული სიით აირჩევა. მაჟორიტარული სისტემა ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენლობას უზრუნველყოფდა. როგორი იქნება მომავალი პარლამენტი და ექნებათ თუ არა ადგილი ეთნიკურ უმცირესობებს პარტიულ სიებში და როგორ მიიღებენ ხმას ეთნიკური უმცირესობები მომავალ არჩევნებზე, ამის და კიდევ ბევრის შესახებ, Jnews-ს ესაუბრა არასამთავრობო ორგანიზაციის ხელმძღვანელი არნოლდ სტეპანიანი, არასამთავრობო ორგანიზაცია „საერთოსაზოგადოებრივი მოძრაობა – მრავალეროვნული საქართველოს“ ხელმძღვანელი, რომელიც აქტიურად ამუშავებს საქართველოში ეთნიკური უმცირესობების სხვადასხვა საკითხებს და პრობლემებს.
რა ცვლილებები ელის ეროვნულ უმცირესობებს მომავალ არჩევნებში?
– ცვლილებები მთელი ქვეყნისთვის არის – ეს არის ელექტრონული არჩევნები, ახალი სისტემა, მაგრამ მინდა აღვნიშნო, რომ ბევრ მუნიციპალიტეტში, რაიონში, სადაც ეთნიკური უმცირესობები ცხოვრობენ, ახალი ტექნოლოგიები დაინერგება არა საარჩევნო უბნების 90%-ში, როგორც ეს იყო დანარჩენი საქართველო, არამედ სადღაც საშუალოდ ტერიტორიების 50%-ში. ეს ჩვენი რეკომენდაციაც იყო, რომ ყველგან ერთდროულად არ განხორციელდეს. თუ ამომრჩეველთა რაოდენობა დიდი იქნება, ახალ სისტემაზე გადავლენ, თუ მცირე (თუ არ ვცდები, 300-ზე ნაკლები), მაშინ ძველი სისტემით დარჩება. ეს ჩვენი რეკომენდაციაც იყო, რომ ყველაფერი ერთბაშად არ მომხდარიყო, რადგან თვალს ვადევნებთ, მაგალითად, კახეთის შუალედურ არჩევნებს და ვხედავთ, რომ ბავრი ტექნიკური პრობლემაა, რამაც გამოწვეულია და ინტერპრეტირებულია სხვანაირად. პილოტირებისთვის თქვეს, რომ ჯობია არა ყველგან და ერთდროულად. ანუ ნორმალურია თუ ახლა 50% იქნება, ხალხი ნახავს რა არის, ხალხი ამ სისტემას გაეცნობა და ერთ წელიწადში უკვე წილის გაზრდა იქნება შესაძლებელი.
წლევანდელი არჩევნების შემდეგ პარლამენტში მაჟორიტარი დეპუტატები არ იქნებიან. სომხებით დასახლებული ჯავახეთის ორი ამჟამინდელი დეპუტატიდან ერთი იყო სიაში, მეორე მაჟორიტარი დეპუტატია. როგორ იქნებიან ეროვნული უმცირესობების წარმომადგენლები ქვეყნის პარლამენტში არჩევნების შემდეგ?
– ვფიქრობ, სიებში მთავარ პარტიებში რეგიონების წარმომადგენლები იქნებიან ჩართული, რადგან ელემენტარულად, მათ ხმები უნდა მიიღონ. თუ ხალხი მათი რეგიონის წარმომადგენელ სახეებს ვერ დაინახავს, მაშინ, სავარაუდოდ, ისინი კენჭისყრაში არ მიიღებენ მონაწილეობას. ანუ ლოგიკურია, რომ მსხვილ პარტიებში მაინც, მთავარი პარტიები კანდიდატურებში რეგიონების წარმომადგენლებს შეიყვანენ. მაგრამ ეს არის პროცესი, რომელშიც საჯარო სექტორი ბუნებრივად ვერ ჩაერევა, ეს არის თითოეული მხარის მიერ ინდივიდუალურად მიღებული გადაწყვეტილება.
შესაძლებელია თუ არა, რომ ქვეყნის პარლამენტში უბრალოდ არ იყვნენ ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენლები?
– ეს არის თითოეული პარტიის გადაწყვეტილება. ეს არ არის სახელმწიფოს ან სისტემის გადაწყვეტილება. ვფიქრობ, რომ სისტემას ზოგადად კორექტირება სჭირდება. ჩვენ ახლა დაჟინებით ვითხოვთ ფინანსური წახალისების არსებობას. ფინანსური წახალისება პარტიებისთვის, რომელთა სიაშიც უმცირესობების წარმომადგენლები იქნებიან შეყვანილი. როგორც გენდერულ საკითხში, ანუ რაც უფრო მეტია ქალების რაოდენობა, მით მეტ ფულს იღებენ პარტიები ბიუჯეტიდან. დაახლოებით იგივე სისტემის დანერგვა გვინდა ეთნიკურ უმცირესობებთან მიმართებაში. მაგრამ ეს არ არის სავალდებულო. პარტიებს შეუძლიათ შეიყვანონ, შეუძლიათ არა. თუ ფულის მიღება სურს, შეიყვანს, მაგრამ თუ არ სურს ფულის მიღება – არა. ვფიქრობ, რომ ცოტა იქნება პარტია, ვისაც ამის მიღება არ სურს. ვფიქრობ, სრულიად გამორიცხულია. მხოლოდ პროგნოზების გაკეთება შემიძლია, რადგან ისევ ვიმეორებ, ყველაფერი პარტიის გადაწყვეტილებაზე იქნება დამოკიდებული. ჩემი პროგნოზით, არიან პარტიები, რომლებსაც ესმით, რომ თუ არ შეიყვანენ, ხმების შესაბამის რაოდენობას ვერ მიიღებენ. როგორც მინიმუმ ვვარაუდობ, რომ 3-4 პარტია პარტიულ სიებში დასაშვებ ადგილებზე ეთნიკურ უმცირესობებს შეიყვანს, ყოველი შემთხვევისთის 2 მაინც უნდა იყოს შეყვანილი.
