ანალიტიკამთავარი

თუ ირანის მხრივ სამხედრო ძალის გამოყენების საკითხი დადგება, ის უნდა განიხილებოდეს სომხეთთან, რუსეთთან და კუხო- სთან: ირანოლოგი

სიგნალები ირანიდან მიმართულია თურქეთისა და აზერბაიჯანისაკენ, ასევე, ირანული მხარის განცხადებების თანახმად, ისრაელისაკენ. თეირანი ცდილობს ნათლად განმარტოს, რომ მეზობელი ქვეყნების საზღვრებისა და უსაფრთხოების საკითხი მისთვის უაღრესად მნიშვნელოვანია. ასეთი მოსაზრება გამოთქვა ირანოლოგმა  ექსპერტმა აჰარონ ვარდანიანმა NEWS.am- თან  ირან-აზერბაიჯანის ურთიერთობებში ბოლოდროინდელ დაძაბულობაზე და რეგიონალურ მოვლენებზე საუბრისას.

ირანელი ექსპერტის თქმით, ირანში არის ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ ისრაელს აზერბაიჯანში აქვს  სამხედრო ყოფნა,  რაც მათ აწუხებთ.

„არარატ  მირზოიანთან შეხვედრისას ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა განაცხადა, რომ ირანის მეზობელ ქვეყნებში ისრაელის ყოფნა მიუღებელია ირანისთვის და აქცენტი უნდა გაკეთდეს სამხედრო ყოფნაზე, რადგან ისრაელს შეუძლია ირანის წინააღმდეგ ამ გზით მუშაობა. მაგალითად დრონები შეეცადნენ მიახლოებოდნენ ირანის ბირთვულ ობიექტებს და ა.შ. რეგიონში თურქეთი და აზერბაიჯანი დგამენ გარკვეულ ნაბიჯებს ირანის ინტერესების საწინააღმდეგოდ, ხოლო აზერბაიჯანი, ასევე თურქეთის მხარდაჭერით და „მფარველობით“, ხელს უშლის ირანის სატვირთო მანქანების გადაადგილებას სომხეთის სუვერენულ ტერიტორიაზე, რაც ირანის ინტერესებს ეწინააღმდეგება.

გარდა ამისა, საუბარი არის ეგრეთ წოდებულ “ზანგეზურის” ან “მეღრის” დერეფანზე, რაც ასევე ეწინააღმდეგება ირანის ინტერესებს. თეირანში მათ მიაჩნიათ, რომ სომხეთ-ირანის საზღვარი შესაძლოა საფრთხის ქვეშ აღმოჩნდეს და საფრთხე შეუქმნას ეროვნულ უსაფრთხოებას. ამან, ისევე როგორც აზერბაიჯანის, თურქეთისა და პაკისტანის შეიარაღებული ძალების ერთობლივმა წვრთნებმა რეგიონში, აიძულა ირანი ჩაეტარებინა თავისი სამხედრო წვრთნები ჩრდილო და ჩრდილო -დასავლეთში, მკაფიო მესიჯების  გაგზავნით. ირანი ცდილობს ნათლად განმარტოს, რომ ისინი არ ხუმრობენ უსაფრთხოების საკითხებზე, ეს მათთვის ძალიან მნიშვნელოვანი საკითხია”, – განაცხადა ვარდანიანმა.

ბოლო დღეებში სომხურ მედიაში გავრცელდა ექსპერტთა მოსაზრებები,  რომ სიტუაციის გამწვავების შემთხვევაში ირანი არ დააყოვნებს თავისი ინტერესების დაცვას და მიმართავს სამხედრო ძალას, თუნდაც სომხეთის ტერიტორიაზე ჯარის გაგზავნით. კითხვაზე, რამდენად რეალურია ასეთი პროგნოზები და არსებობს თუ არა ასეთი შესაძლებლობა, რეგიონული ქვეყნების ინტერესებისა და ამ უკანასკნელთან ირანის ურთიერთობების გათვალისწინებით, ექსპერტმა აღნიშნა, რომ ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა მეტად რთულია.

„მსგავსი ჰიპოთეზები წამოაყენეს ირანის საექსპერტო სფეროშიც და ხაზს უსვამენ იმას, რომ მეზობელი ქვეყნების ტერიტორიული მთლიანობა არ უნდა დაირღვეს. რა თქმა უნდა, ირანს აქვს სამხედრო ძალის გამოყენების პოტენციალი, მაგრამ ამ ნაბიჯის გადადგმა ბევრ პრობლემასთანაა დაკავშირებული. თუ ასეთი სიტუაცია შეიქმნება, საკითხი ჯერ სომხეთთან უნდა იყოს კოორდინირებული, რადგან ეს ეხება ჩვენს ტერიტორიას, შემდეგ რუსეთს და ასევე კუხო-ს,  რადგან რუსეთს აქვს სამხედრო ყოფნა სომხეთში, ეს არის ჩვენი სტრატეგიული მოკავშირე, ჩვენ კი  კუხო-ს წევრი ვართ.  სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ასეთი გადაწყვეტილება უნდა იქნას მიღებული ამ სფეროში. ასევე არსებობს მოსაზრებები ირანულ მედიასა და ექსპერტიზაში, რომ ირანმა შესაძლოა ხელი მოაწეროს სომხეთთან სამხედრო დახმარების ხელშეკრულებას და როგორც ჩანს, უნდა მოისინჯოს ამ მხრივაც. ამ დროისთვის ძნელი სათქმელია, რამდენად შეიძლება ეს რეალობად იქცეს.

აზერბაიჯანმა რამდენიმე ნაწილში სომხეთის ტერიტორიული მთლიანობა დაარღვია და შემოიჭრა ჩვენს ტერიტორიაზე.  ახლა სომხურ მხარეს შეუძლია მიმართოს ირანის მიერ წამოყენებულ პრინციპს – საზღვრის დარღვევის დაუშვებლობას, რამაც შეიძლება ჩვენთვის გარკვეული შესაძლებლობა შექმნას”, – თქვა  ექსპერტმა.

კითხვაზე, ირანს არ გამორჩენია  სამხრეთ კავკასიის ბოლო თვეების მოვლენები და შესაძლოა ამ ნაბიჯებით ცდილობს ჩვენს რეგიონში გააქტიურებას, ვარდანიანმა თქვა:

„შეიძლება ითქვას, რომ ირანი უკვე დიდი ენერგიით დაბრუნდა სამხრეთ კავკასიაში. ამ სამხედრო წვრთნებით თეირანი  ცდილობს ალიევის მთავრობას დარტყმა მიაყენოს, მიზნად ისახავს აზერბაიჯანში ხელისუფლების შეცვლას, ისეთი მმართველი ძალის მოსვლას, რომელიც უფრო პროირანული იქნება. შემთხვევითი არ არის, რომ აზერბაიჯანში ისლამური რევოლუციის გვარდიის კორპუსის მსგავსად აღმართავენ  „ჰუსეინების“  დროშებს  და  იქ  გააქტიურდნენ თალიშები და შიიტური ოპოზიცია”.

ნახეთ მეტი
Back to top button