აუცილებელია ნათლად განისაზღვროს, რატომ არის სომხეთი უკმაყოფილო კუხო-ით. ეს არ მომხდარა მთიანი ყარაბაღის გამო. არა აზერბაიჯანის ეთნიკური წმენდისა და სამხედრო ოპერაციების გამო მთიანი ყარაბაღის ტერიტორიაზე, არამედ სომხეთის ტერიტორიაზე სამხედრო ოპერაციების გამო. ჩვენი პრეტენზიები წარმოიშვა 2021 წლის მაისიდან, როდესაც თავს დაესხნენ სომხეთის ტერიტორიას, პოზიციები დაიკავეს სომხეთის ტერიტორიაზე და კუხო-ს ჩვენი პარტნიორებისგან დახმარების თხოვნის შემდეგ, ოფიციალური პასუხიც კი არ მიგვიღია. იგივე ეხება რუსეთს. ამის შესახებ The Moscow Times-თან ინტერვიუში განაცხადა სომხეთის ელჩმა ევროკავშირში ტიგრან ბალაიანმა.
„ეს არის ჩვენი მთავარი საჩივარი კუხო-სთან დაკავშირებით. მას განცხადების გაკეთებაც კი არ შეუძლია, რომ სომხეთის ტერიტორიული მთლიანობა დაირღვა.
როცა ახლა გვესმის, რომ კუხო მზადაა სომხეთის საზღვარზე დამკვირვებლები გაგზავნოს, ჩნდება კითხვა: რომელ საზღვრამდე? სად არის საზღვარი? აღიარებენ თუ არა კუხო და რუსეთი ამ ორგანიზაციის ერთ-ერთი დამფუძნებელი წევრის სომხეთის საზღვრებს? ამის შესახებ არც საჯარო განცხადებებში და არც დახურულ კარს მიღმა არ გვსმენია.
ჯერ ერთი, არ იყო კონსენსუსი იმაზე, თუ რა მოხდა და რატომ სთხოვა სომხეთმა დახმარება. მოგეხსენებათ, არ არის საჭირო იყო დიდი ექსპერტი საერთაშორისო ურთიერთობებში, რომ შეუიარაღებელი თვალით ნახოთ, რომ მაგალითად, ბელორუსის ლიდერსა და ბაქოს დიქტატორს შორის ურთიერთობა ძალიან თბილია. ისინი უმაღლეს დონეზე არიან. ხოლო სახელმწიფოთაშორისი ურთიერთობები, რომლებიც ლიდერების ურთიერთობაზეა დამოკიდებული, უფრო თბილი და მეგობრულია, ვიდრე ლუკაშენკოს დამოკიდებულება სომხეთის ხელმძღვანელობის მიმართ. ლუკაშენკო ამა თუ იმ მიზეზით სომხეთს რეგულარულად აკრიტიკებს. ვფიქრობ, ლუკაშენკო არ არის ის ადამიანი, რომელსაც შეუძლია ჩემი ხელისუფლების კრიტიკა.
როდესაც ყაზახეთში არეულობა იყო (2022 წლის იანვარი), მხოლოდ რამდენიმე წუთი დასჭირდა კონსენსუსის მიღწევას ყაზახეთის მთავრობის დასახმარებლად ჯარების გაგზავნისთვის. ვფიქრობ, დიდი სურვილით და თუნდაც არცთუ დიდი სურვილით, შესაძლებელი იქნებოდა კონსენსუსის მიღწევა სომხეთზე აზერბაიჯანის თავდასხმასთან დაკავშირებით, თუ არა რამდენიმე საათში, რამდენიმე დღეში. მაგრამ 2021 წლის მაისიდან დღემდე, ჩვენ ადგილს ვტკეპნით.
როდესაც სომხეთი თავმჯდომარეობდა კუხო-ს, ჩვენი ყველა ქმედება მიმართული იყო ამ ორგანიზაციისა და მისი ავტორიტეტის განმტკიცებაზე საერთაშორისო ასპარეზზე. როგორც სომხეთის ელჩი ჰააგაში ქიმიური იარაღის აკრძალვის ორგანიზაციაში, მე პირადად მოვაწყვე კუხო-ს ქვეყნების ერთობლივი განცხადება ქიმიური იარაღის აკრძალვის ორგანიზაციის აღმასრულებელი საბჭოს ფარგლებში. ეს იყო სომხეთის ინიციატივა. პირველად ჩვენ უზრუნველვყავით კუხო-ს წარმომადგენლის მიწვევა ქიმიური იარაღის აკრძალვის ორგანიზაციის სხდომაზე. რომ აღარაფერი ვთქვათ ჩვენს ინიციატივებზე სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებში, მაგალითად, ეუთოში და სხვა. ახლა კი ორმაგად მტკივნეულია იმის დანახვა, თუ როგორ დაგვტოვა კუხო-მ.
გასულ კვირას ყაზახეთის პრეზიდენტი გვეწვია. მიუხედავად იმისა, რომ საჯაროდ არ იყო ნათქვამი, ვფიქრობ, რომ ეს საკითხი განიხილებოდა, რომ ასე გაგრძელება არ შეიძლება“, – აღნიშნა ელჩმა.
