,,Aravot.am“ წერს, რომ 1 აგვისტო ისტორიული დღე იყო არაბული სამყაროსთვის. აბუ-დაბის მახლობლად ექსპლუატაციაში შევიდა პირველი ატომური ელექტროსადგური, უზარმაზარი სიმძლავრით 5,600 მეგავატით, და არაბეთის გაერთიანებული საემიროების პრემიერ-მინისტრმა მუჰამედ ბინ რაშიდ ალ-მაქტუუმ თქვა, რომ ეს ელექტროსადგური, ისევე როგორც კოსმოსური კვლევა, რომლითაც ასევე დაკავებულია არაბეთის გაერთიანებული საემიროები, “არის გზავნილი მსოფლიოსთვის, რომ არაბებს შეუძლიათ განაახლონ თავიანთი გზა მეცნიერებაში და კონკურენცია გაუწიონ სხვა დიდ ერებს”. მანამდე რამდენიმე დღით ადრე კი, არაბეთის გაერთიანებული საემიროების საგარეო საქმეთა მინისტრმა, დოქტორ ანვარ გარგაშმა მკაცრად გააფრთხილა თურქეთი, რომ თავი შორს დაეჭირა არაბული საქმეებისგან. ეს ყველაფერი არის იმ მოდერნიზაციისა და რთული ტრანსფორმაციის პროცესის კიდევ ერთი გამოვლინება, რომელიც მიმდინარეობს არაბულ ელიტებსა და საზოგადოებებში, და რომელშიც არაბული ნაციონალიზმის ზრდის ტემპი მნიშვნელოვანია და აჩვენებს ზრდის ტენდენციას. ეს ასევე პასუხია იმ გამოწვევაზე, რომელსაც თურქეთი უქმნის არაბებს, არა მხოლოდ როგორც ოსმალეთის იმპერიის ბოლო ოთხი საუკუნის განმავლობაში სუნიტ მუსლიმთა თვითმარქვია ლიდერი, არამედ უშუალოდ არაბული ქვეყნების – სირიის, ლიბიის, ერაყის, ლიბანის საკითხებში ჩარევით. და დღეს არაბთა ლიდერებს შორის ჩნდება კითხვა, გააჩნიათ თუ არა მათ თურქეთის ლიდერობის საჭიროება? უფრო მეტიც, ისინი ხედავენ, რომ ევროკავშირის გულგრილობის ფონზე, ერდოღანის მზარდი თავხედობა შეიძლება თვითდამკვიდრება იყოს, პირველ რიგში, არაბების ინტერესებისა და ღირსების ხარჯზე. ამ ყველაფერზე აშკარა ტექსტით საუბრობენ ეგვიპტეში, არაბეთის გაერთიანებულ საემიროებში, საუდის არაბეთში, თუმცა უფრო ფრთხილად, მაგრამ ამაზე საუბრობენ იორდანიაშიც, ერაყშიც, სირიაში, კი ისინი უბრალოდ იბრძვიან თურქეთის არმიის წინააღმდეგ. მეხსიერება ამ რეგიონში ძალიან გრძელია! წლების და ათწლეულების ნაცვლად, საუკუნეების განმავლობაში, მათ ასევე ახსოვთ ის, რაც მოხდა ას წელზე ნაკლები დროით ადრე. არაბები აჯანყდნენ ოსმალეთის იმპერიის წინააღმდეგ და მოიგეს ბრძოლის ველი, მაგრამ სასტიკად მოტყუვდნენ პოლიტიკურ-დიპლომატიურ ველში და ეს კომპლექსი დღესაც იგრძნობა. ამ ყველაფერში ყველაზე მნიშვნელოვანი ისაა, რომ არაბული ნაციონალიზმის აღზევებამ შეიძლება ფუნდამენტურად გაანადგუროს თურქეთის ნეო-ოსმალული მითოლოგია. თვით ზოგიერთი თურქი თეოლოგიც მიიჩნევს, რომ წმიდა სოფიას ტაძრის “მეორე მკვლელობა” წმიდა ყურანის სულისკვეთების საწინააღმდეგოა და მას არანაირი კავშირი არ აქვს ისლამთან, ეს მხოლოდ ნეო-იმპერიული თვითგანამტკიცების მოქმედებაა. ერდოღანისთვის კი ნეო-სულთანის სტატუსიც აღარ არის საკმარისი, ისევე როგორც ყველა თურქის “მამა”, მას სურს გახდეს ყველა მუსლიმის (ყოველ შემთხვევაში სუნიტების) ლიდერი-ხალიფა, რაც, უპირველეს ყოვლისა, ნიშნავს არაბულ სამყაროზე უზენაესობას. და ეს შეუძლებელია, თუ არ არსებობს ქაოსი. და საიდუმლო არ არის, რომ ერდოღანს ახსოვს თურქეთის “ინტერესები” რომელიმე არაბულ ქვეყანაში, როდესაც ეს ქვეყანა ქაოსში, კოლაფსში, სამოქალაქო ომში იყო ჩათრეული. იქ, თურქეთი, თავისი მარიონეტების მეშვეობით, აღრმავებს ქაოსს და ერთდროულად იწყებს ვაჭრობას არაბებთან, რუსეთთან და დასავლეთთან.
ჯერჯერობით, ერდოღანმა წარმატებას მიაღწია თავის წინსვლაში, სანამ არაბები არ არიან ერთსულოვანი ან გულგრილი, მოსკოვი ხელს უწყობს და ხელმძღვანელობს მას, როგორც “ყინულმჭრელი”, რომელიც ემსახურება საკუთარ ინტერესებს და მხოლოდ ნაწილობრივ ეწინააღმდეგება იმ ნაწილში, რომელშიც იგი კვეთს მის ინტერესებს, მაშინ როცა დასავლეთში მიმდინარეობს პოლიტიკური სიბრმავე და ამაზრზენი ქცევა. დღეს არაბულმა ელიტებმა მოიპოვეს სათანადო თვითდაჯერებულობა, რათა შეადგინონ გეგმები არაბული სამყაროს სტაბილიზაციისა და რეალური პროგრესის გზაზე დაყენების მიზნით, ხოლო ამ მენტალობის მატარებლები არიან ზომიერი რეჟიმების მქონე სუნიტური სახელმწიფოები, იქნება ეს რესპუბლიკა თუ მონარქია. დანარჩენები დარწმუნებულნი არიან და დროთა ვითარებაში დარწმუნდებიან, რომ სხვა გზა არ არსებობს. ამისათვის, უპირველეს ყოვლისა, აუცილებელია დასრულდეს საგარეო ინტერვენციები პან-არაბული ღირსების პოზიციიდან, განხორციელდეს თურქული და რუსული რეფორმები, რომლებიც მიმართულია მოდერნიზაციაზე და ერთ ენაზე ისაუბროს მსოფლიოს წამყვან ტექნოლოგიურ დასავლეთთან. არაბებს ამის ორი ნათელი მაგალითი აქვთ. არაბეთის გაერთიანებული საემიროები და ეგვიპტე და აქ მუშაობის უამრავი შესაძლებლობა გვაქვს. რუსულ-თურქულმა, სავარაუდოდ, “საპირისპირო”, მაგრამ სინამდვილეში ერთობლივმა ჩარევებმა სირიასა და ლიბიაში, ეს ქვეყნები ქაოსად, ჯოჯოხეთად და ნანგრევებად გადააქცია და ევროპას ემუქრებიან ამ ქაოსის ექსპორტით. ამ საბოლოო შედეგის საკითხში მოსკოვსა და ანკარას შორის წინააღმდეგობა არ არსებობს. ისინი ორივე ცდილობენ, რომ მსოფლიო წესრიგი თავიანთ სასარგებლოდ გარდაქმნან და საშუალებებს შორის არ აკეთებენ დისკრიმინაციას. აშკარაა, რომ ეს პროცესი შეჩერდება მხოლოდ მაშინ, როდესაც იგი შეხვდება მკაცრ წინააღმდეგობის კედელს ან ისეთ საბედისწერო შინაგან ფორს-მაჟორს, რაც შეუძლებელს გახდის ნებისმიერ რაიმე გარე აქტივობას. რუსეთი ჩვენს გვერდით მოქმედებს ექსკლუზიურად საკუთარი ინტერესებიდან გამომდინარე, არა თუ ჩვენი “ლამაზი თვალებისთვის”. ხოლო მრავალსაუკუნოვანი რუსეთ-ოსმალეთის, რუსეთ-თურქული დაპირისპირების ისტორიის ლოგიკა გვახსენებს, რომ ნებისმიერ მომენტში, როდესაც ისინი ნახავენ, რომ ჩვენ ჩვენი ინტერესების ხარჯზე “მოვმწიფდით” მათი გარიგებისთვის, ისინი თვალსაც კი არ დაახამხამებენ. მანამდე კი, როდესაც თურქეთი ერევნის აივნებიდან ჩანს, ხოლო რუსული სამხედრო ჯგუფი იმყოფება სომხეთში, ყველაფერი რაც ჩვენ უნდა გავაკეთოთ, არის არსებული საერთაშორისო ტენდენციების ინვენტარიზაცია, რაც “ზურგის ქარია” ჩვენი კურსისთვის.
ესენი არიან: თურქეთის თავშეკავებაზე მიმართული ჩამოყალიბებული აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვის რეგიონში განვითარებული სამხედრო-პოლიტიკური დაახლოება, რომელშიც შედის საბერძნეთი, საფრანგეთი, კვიპროსი, ეგვიპტე, ისრაელი, არაბეთის გაერთიანებული საემიროები, საუდის არაბეთი, არაბული ნაციონალიზმის აღზევება, ქურთული ნაციონალიზმი, ირანის შეშფოთება, ჩინეთის შეშფოთებები, ევროკავშირის შეშფოთებები და ურთიერთობის გაუარესება ანკარასთან, აშშ –ის შეშფოთება და ურთიერთობის გაუარესება ანკარასთან. რაც შეეხება სომხეთს, აშკარაა, რომ აზერბაიჯანთან დაპირისპირებისას ჩვენ ვრჩებით პირისპირ, მოკავშირეების გარეშე (სიტყვის სრული გაგებით), ხოლო ფართომასშტაბიანი ომის ამჟამინდელი შეუძლებლობა, პირველ რიგში, განპირობებულია აზერბაიჯანის უუნარობით, აგრეთვე მსგავსი ომის ბენეფიციარების ნაკლებობით. ხოლო ზემოთ ჩამოთვლილი სხვა ფაქტორები, რომლებიც თურქეთთან არის დაკავშირებული, ჯერ კიდევ „მოუმწიფებელია“, ხშირ შემთხვევაში ურთიერთსაწინააღმდეგოა, ამიტომ ისინი ფართო ასპარეზს უქმნიან სომხურ დიპლომატიას, რათა უზრუნველყონ ინტერესების შემდგომი ჰარმონია. მანამდე კი, ჩვენ ვხედავთ, რომ მოსკოვი “მარჯვენა ხელით” ერევანთან თანამშრომლობს სახელმწიფოთაშორისი ფორმატით, ხოლო “მარცხენა ხელით” მზაკვრული და მავნე დეზინფორმაციით, ოფიციალური პროპაგანდისტების ცილისწამებით, აფუჭებს ატმოსფეროს სომხეთსა და რუსეთის სომეხთა შიგნით. ამ დაპირისპირების ტაქტიკის თვალსაზრისით ახალი არაფერია. გააგრძელოს “მარჯვენა ხელის” აქტიური ურთიერთობები, ხოლო “მარცხენა ხელს” – გამოავლინოს, აჩვენოს ადგილი, უპასუხოს, ზოგიერთი ჩააჩუმოს, ყველაზე უხეში ფორმით, ყოველთვის გაახსენოს, რომ სომხეთი რუსეთი არ არის და არ იქნება.
რუსები, რომლებმაც არ აითვისეს, ჭკუა არ ისწავლეს ათათურქთან, ჰიტლერთან მწარე გამოცდილებით, აგრძელებენ თავიანთ მანკიერ პრაქტიკას საერთაშორისო ურთიერთობებში. ყველაზე “დამზრალი” წინამასწარების მოშენებით აშენებენ “ყინულმჭრელს”, რომლითაც ცდილობენ დაარღვიონ არსებული მსოფლიო წესრიგი და შექმნან ახლი, როგორც მათთვის უფრო მომგებიანი, მაგრამ შემდეგ რჩებიან ამ “ყინულმჭრელის” ქვეშ, ხდებიან ამ “ყინულმჭრელის” მთავარი მიმართულება. ამის შემდეგ რუსეთი როგორღაც, საკუთარი ხალხის სისხლის ფასად გამოდის, მაგრამ სომხეთისა და სომეხი ხალხისთვის ასეთი უზნეობა საბედისწერო ხდება, ზარალი კი შეუქცევადია. რუსებისგან განსხვავებით, ამ დროისთვის ჩვენ ეს ძალიან კარგად ავითვისეთ და უკვე მეორედ არ ჩავერთებით ამ ბინძურ თამაშში. როგორ აპირებთ თქვენ თქვენი სახელმწიფოებრიობის დანგრევას, ექსკლუზიურად თქვენი საქმეა, ჩვენ აქ არ ვართ, ხოლო თქვენს ავანტიურებში ნუღარ დაელოდებით ჩვენგან კიდევ ოთხ მარშალს, ოთხასიათასი მსხვერპლით. ჩვენ ვემზადებით ჩვენი ომისთვის და არა თქვენი.
