რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინის მიერ 10 მაისს ხელმოწერილი ბრძანებულება, რომლის მიხედვითაც, საქართველოს მოქალაქეებისთვის 2000 წელს დაწესებული სავიზო რეჟიმი და 4-წლიანი შესვენების შემდეგ საქართველოდან რუსეთში პირდაპირი ფრენების აკრძალვა უქმდება, რომელიც ადრე თავად პუტინის ბრძანებით იქნა შეჩერებული რუსეთის სახელმწიფო სათათბიროს დეპუტატი სერგეი გავრილოვის ცნობილი სკანდალის შემდეგ. ყოველივე ამან ქართულ პოლიტიკურ ელიტაში და რიგით მოქალაქეებში სხვადასხვანაირი რეაქცია გამოიწვია. ამის შესახებ ნათქვამია Regionmonitor-ის სტატიაში. რომელსაც გაგაცნობთ ქვემოთ.
საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა რუსეთის ხელისუფლების გადაწყვეტილებას პროვოკაცია უწოდა და ხელისუფლებას რუსეთის მოქალაქეებისთვის სავიზო რეჟიმის დაწესებისკენ მოუწოდა, თუმცა მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ პირიქით მიესალმა რუსული მხარის ნაბიჯს. ამრიგად, მმართველი პარტიის მაღალჩინოსნები, მათ შორის პრემიერ-მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი, საგარეო საქმეთა მინისტრი ილია დარჩიაშვილი და პარლამენტის თავმჯდომარე შალვა პაპუაშვილი მიესალმნენ რუსეთის პრეზიდენტის გადაწყვეტილებას საქართველოს მოქალაქეებისთვის სავიზო რეჟიმის გაუქმების და საჰაერო მიმოსვლის განახლების შესახებ.
აღსანიშნავია, რომ თბილისი ჯერ კიდევ 2012 წ. მიხეილ სააკაშვილის დროს რუსებს სავიზო რეჟიმი ცალმხრივად გაუუქმდა და გადაწყვეტილება თავად სააკაშვილმა მიიღო, რომელიც რაც არ უნდა ალოგიკური ჩანდეს, განპირობებული იყო იმით, რომ საქართველომ თავისი ეკონომიკის განვითარებისთვის ტურიზმის სექტორისთვის დიდი მნიშვნელობის მინიჭება დაიწყო. ამიტომ, სააკაშვილის ხელისუფლებამ ეს ნაბიჯი გადადგა და მიხვდა, რომ ჩრდილოელ მეზობელთან, რომლის მოსახლეობაც დაახლოებით 150 მილიონია, სავიზო რეჟიმის გაუქმების გარეშე, რთული იქნებოდა ტურისტული სექტორის განვითარება. და ეს ის შემთხვევაა, როცა საქართველოში მოგზაურობა ყოველთვის მაცდური იყო რუსეთის მოქალაქეებისთვის.
საქართველოსა და რუსეთს შორის ურთიერთობებში ბზარები 1990-იანი წლების ბოლოს იწყება, როდესაც ჩეჩნეთის ტერიტორიაზე მოქმედმა შეიარაღებულმა მეამბოხეებმა რუსეთ-საქართველოს საზღვრის, პანკისის ხეობის, უკანდახევის ტრადიციული გზა გამოძებნეს. აღმოჩნდა, რომ საქართველო რუსეთისთვის სხვადასხვა, ხშირად მტკივნეული ექსპერიმენტების პლატფორმად იქცა. საქართველო იყო პირველი და ერთადერთი ქვეყანა დსთ-ში, რომლის წინააღმდეგაც მოსკოვმა შემოიღო სავიზო რეჟიმი, შემდეგ პირველი, რომელთანაც პირდაპირ სამხედრო კონფლიქტში შევიდა, რის შედეგადაც აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის რეგიონები ქვეყნას მოწყდა. ახლა, რუსეთსა და უკრაინას შორის მიმდინარე ომის ფონზე, რამაც რა თქმა უნდა გაამწვავა ქართული საზოგადოების დამოკიდებულება რუსეთის მიმართ, მოულოდნელად მოსკოვი ანახლებს ფრენებს და აუქმებს სავიზო რეჟიმს. აქ დიდ ყურადღებას იმსახურებს ის ფაქტი, რომ მოსკოვმა გადაწყვიტა ცალმხრივად დათმობაზე წასულიყო სახელმწიფოსთან, რომელთანაც დიპლომატიური ურთიერთობა არ აქვს. მეორე მხრივ, ეს მოვლენები მოულოდნელი არ იყო, თუ გავითვალისწინებთ საქართველოს მმართველი ძალის მიერ გატარებულ პოლიტიკურ ხაზს და მმართველი ელიტის პოზიტიურ გზავნილებს რუსეთთან თანამშრომლობასთან დაკავშირებით.
მოსკოვისთვის მნიშვნელოვანია გეოპოლიტიკური უპირატესობების მოპოვება დასავლეთთან შედარებით, ამიტომ თბილისის უთანხმოება ბრიუსელთან და ვაშინგტონთან მოსკოვისთვის მაინც სასიამოვნოა. რუსეთის კიდევ ერთი წარმატება შეიძლება იყოს საქართველოს უკრაინასთან ურთიერთობების შემდგომი გაუარესება. უკრაინის ხელისუფლებამ არაერთხელ გააკრიტიკა საქართველო იმის გამო, რომ ფაქტობრივად, უკრაინის მეგობარი ქვეყანა არ შეუერთდა ანტირუსულ სანქციებს.
როგორც წესი, ქართული ოპოზიცია ხელისუფლების ნაბიჯებს ანტისახელმწიფოებრივად წარმოაჩენს და ხაზს უსვამს, რომ ხელისუფლება ექვემდებარება რუსეთის გავლენას და აზიანებს სახელმწიფოს დასავლურ ორიენტაციას. ქართულ ოპოზიციურ ძალებს, რა თქმა უნდა, შეუძლიათ ხალხის ქუჩაში გამოყვანა უპრობლემოდ, იმის გათვალისწინებით, რომ ქართველი ახალგაზრდების მნიშვნელოვანი ნაწილი რუსეთს ნომერ პირველ მტრად მიიჩნევს. თუმცა, ქართული საზოგადოების განწყობები აჩვენებს, რომ ფართო საზოგადოება არცერთ ოპოზიციურ ძალას დიდად არ ენდობა.
ისტორიული გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ უბრალო მოქალაქეებს, პირველ რიგში, სოციალურ-ეკონომიკური პრობლემები აწუხებთ, ქართული საზოგადოება ამ მხრივ გამონაკლისი არ არის. ამ ნიმუშიდან ირკვევა, რომ რიგით ქართველებს უფრო მეტად აინტერესებთ სად გაიყიდება მათი საქონელი და სოფლის მეურნეობის პროდუქცია. ამიტომ, ამ თვალსაზრისით, რუსული ბაზარი ძალიან მიმზიდველია, იმის გათვალისწინებით, რომ ევროკავშირისგან განსხვავებით, რუსეთის ბაზარი არ ადგენს პროდუქციის ხარისხზე მაღალ სტანდარტებს. ლოგიკა ვარაუდობს, რომ რუსეთთან პირდაპირი კონტაქტის შენარჩუნება სასარგებლოა ქართული საზოგადოების ერთი ნაწილისთვის.
ძნელია იმის პროგნოზირება, თუ რა შეიძლება გამოიწვიოს საქართველოს შიდა პოლიტიკურმა უთანხმოებამ რუსეთთან ურთიერთობის კუთხით და რას უნდა ველოდოთ ორმხრივი ურთიერთობებისგან მომავალში, რადგან აქ, რუსეთთან პირდაპირი ურთიერთობების გარდა, საქართველოსთვის პრიორიტეტულია ევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგრაციის პერსპექტივა. საქართველო კვლავ მიისწრაფვის ევროკავშირისა და ნატოსკენ და აცხადებს, რომ რუსეთს აქვს ოკუპირებული მისი ტერიტორია. მაგრამ ეს ხელს არ უშლის რუსეთს იყოს საქართველოს ერთ-ერთი უდიდესი საგარეო სავაჭრო პარტნიორი. ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია გვესმოდეს, რომ რუსეთი მზადაა დადებითი დამოკიდებულება ჰქონდეს საქართველოს ამჟამინდელი ხელმძღვანელობის მიმართ, იმის გაცნობიერებით, რომ საქართველოსთან გარკვეული დაახლოება შესაძლებელია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ქვეყანაში ძალაუფლება დარჩება „ქართული ოცნების“ ხელში, რადგან დღევანდელი ხელისუფლება ატარებს პრაგმატულ პოლიტიკას, რაც საშუალებას იძლევა მინიმუმამდე შეინარჩუნოს ეკონომიკური ურთიერთობა თავის რამდენიმე ათეულჯერ უფრო დიდი მეზობელთან.
ავტორი: ედვარდ ბერუჯანიანი
