ევროკავშირს ფარული მიზანი აქვს – მას სურს შექმნას საკუთარი “აბრეშუმის გზის” პროექტი: ექსპერტი
ევროკავშირს სურს შექმნას საკუთარი „აბრეშუმის გზის“ პროექტი, რომელიც ჩინურ პროექტს თუ ჩინურ იდეას მრავალი თვალსაზრისით დაუპირისპირდება, იქნება ეს პოლიტიკური თუ ეკონომიკური. ამის შესახებ NEWS.am-თან საუბარში ევროკავშირის დსთ-ს ქვეყნებისა და ენერგეტიკის საკითხებში ევროპელმა ექსპერტმა ალექსანდრე რარმა სომხეთში ევროკავშირის გააქტიურების პოლიტიკაზე ისაუბრა.
ბატონო რაარ, ევროკომისიის საგარეო ურთიერთობათა და უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში ევროკომისიის წარმომადგენელმა პიტერ სტანომ რუსულ „იზვესტიას“ განუცხადა, რომ სომხეთს შეუძლია ევროკავშირში გაწევრიანებაზე განაცხადი შეიტანოს. ეს განცხადება მან ევროპარლამენტის მიერ ევროკავშირსა და სომხეთს შორის ურთიერთობების გაღრმავების შესახებ რეზოლუციის მიღებიდან რამდენიმე დღეში გააკეთა. როგორ შეაფასებთ ამ ბოლოდროინდელ მოვლენებს?
-სომხეთმა ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმებას რამდენიმე წლის წინ მოაწერა ხელი, მაგრამ ბოლო წლებში იგი ევროკავშირის წევრობის პოტენციურ კანდიდატად არ განიხილება. ეს იცვლება, ან შეიცვალა, მას შემდეგ, რაც სომხეთმა დაიწყო დისტანცირება რუსეთის ფედერაციასთან სამხედრო კავშირისგან და განსაკუთრებით უკრაინის ომის შემდეგ, სადაც ევროკავშირმა გააორმაგა ძალისხმევა რუსეთის იზოლაციისთვის კავკასიაში, ცენტრალურ აზიაში და ყოფილ საბჭოთა კავშირის რესპუბლიკებში.
როგორც ჩანს, ევროკავშირი ნამდვილად არის დაინტერესებული სომხეთთან მჭიდროდ თანამშრომლობით, რათა შექმნას უნიკალური პარტნიორობა ამ ქვეყანასთან, რუსეთის მეზობელთან, გააძლიეროს თავისი პოზიციები კავკასიაში ყველა მისი გავლენით და გააგრძელოს გაფართოება სომხეთის შემადგენლობაში. მომდევნო რამდენიმე წლის განმავლობაში, ისევე როგორც სხვა ქვეყნებში.
და როგორ ფიქრობთ, რა შედეგები მოჰყვება მას?
-ვშიშობ, რომ ამის შედეგი იქნება დაძაბულობის გაღრმავება კავკასიაში, რადგან ისეთი ქვეყანა, როგორიცაა, მაგალითად, აზერბაიჯანი, ევროკავშირთან ასოცირებული არ იქნება. ჩვენ ვხედავთ, რომ ბაქოსა და ბრიუსელს შორის დიდი დაძაბულობაა. ასევე, მოგვწონს თუ არა, რუსეთი კვლავ საკვანძო მოთამაშეა კავკასიის რეგიონში. მეტიც, არ უნდა დავივიწყოთ თურქეთი, რომელიც არ არის ევროკავშირის წევრი, მაგრამ აქვს თავისი საგარეო პოლიტიკური და უსაფრთხოების დღის წესრიგი სამხრეთ კავკასიაშიც, რომლის იგნორირება არ შეიძლება. ამან შეიძლება გამოიწვიოს დაძაბულობა თურქეთსა და ბრიუსელს შორის.
გარდა ამისა, ჩვენ ვიცით, რომ ევროკავშირის სტრატეგია ორმხრივია. ერთის მხრივ, როგორც უკვე ვთქვი, ევროკავშირს სურს რუსეთის იზოლირება პოსტსაბჭოთა სივრცეში. მეორე მხრივ, ევროკავშირი ძალიან დაინტერესებულია ლიბერალური ღირებულებებისა და დემოკრატიის გავრცელებით ისეთ ქვეყნებში, როგორიცაა სომხეთი, რომელიც წარმოადგენს პოსტსაბჭოთა სივრცეს. მაგრამ ასევე არის ფარული დღის წესრიგი, რომელიც არც ისე დაფარულია. მე ვიტყოდი, რომ ეს არის ჩინეთის „აბრეშუმის გზის“ სტრატეგიის პოლიტიკის განეიტრალების მცდელობა. ევროკავშირს სურს შექმნას საკუთარი „აბრეშუმის გზის“ პროექტი, რომელიც ჩინურ პროექტს თუ ჩინურ იდეას მრავალი თვალსაზრისით დაუპირისპირდება, იქნება ეს პოლიტიკური თუ ეკონომიკური.
ასე რომ, როგორც ხედავთ, დღეს ბრიუსელსა და სომხეთს შორის თანამშრომლობა ბაქოში ხელსაყრელად მიიჩნევა, ბაქოს ხელისუფლება ფიქრობს, რომ ევროკავშირი მაინც სრულად დაუჭერს მხარს სომხეთში ყველა იდეას და ყველა დემოკრატიულ და ეკონომიკურ განვითარებას. სომხეთის ხელმძღვანელობა კი უკვე ამყარებს იმედებს, არა თუ რუსეთზე, არამედ ბრიუსელთან პარტნიორობაზე. ამიტომ, ვფიქრობ, სერიოზულად უნდა გაანალიზდეს ის პრობლემები და კონფლიქტები, რომლებიც შეიძლება წარმოიშვას კავკასიის პოლიტიკურ ასპარეზზე ცვლილებების შედეგად.
