ალიევს ბოლო შანსი მიეცა ულტიმატუმის სახით. პოლიტოლოგებმა ისაუბრეს ევროპარლამენტის ანგარიშებზე
პოზიტიურია, რომ დღეს რიგ დასავლურ სტრუქტურაში აშკარად წინ მიდის პოლიტიკური ხაზი, რომლის მიმართულებაა რადიკალური ცვლილებების გზაზე გადადგმული დემოკრატიული სომხეთის მხარდაჭერა და ტოტალიტარული პოლიტიკური სისტემის მქონე აზერბაიჯანის კრიტიკა, რაც დასავლური სტრუქტურების მიერ არ არის აღქმული როგორც დემოკრატიული სახელმწიფო.
Armenpress-თან საუბარში ანალოგიური მოსაზრება გამოთქვა პოლიტოლოგმა გარიკ ქერიანმა, რომელიც ევროპარლამენტის მიერ გუშინ მიღებულ ორ ანგარიშს ეხებოდა ევროკავშირის უსაფრთხოებისა და თავდაცვის პოლიტიკის შესახებ, რომელშიც მოხსენიებულია სომხურ-აზერბაიჯანული კონფლიქტი და აზერბაიჯანის მიერ აგრესიული პოლიტიკის განხორციელება.
„ევროპული სტრუქტურების პოლიტიკა უფრო მეტად ეხება სომხეთის პოლიტიკური სისტემის რადიკალური პროდასავლური ცვლილებების წახალისებას და ჩვენი ქვეყნის საგარეო პოლიტიკური ვექტორის დასავლეთისკენ შემობრუნებას. რეალობა არსებობს და ამიტომ ვაშინგტონში, ბრიუსელში და ყველა პანევროპულ სტრუქტურაში ბოლო ერთი-ორი წლის განმავლობაში თვალსაჩინოა ბევრი მიმართვა, განცხადება, მოხსენება, პოზიტიური შეფასებები, ორმხრივი ვიზიტების ორგანიზება, ევროპულ პლატფორმებზე სომხური მხარის განდიდება, რომლებიც ზოგადად მიზნად ისახავს სომხეთის შეგულიანებას და მისი პოლიტიკური ძალაუფლების მისწრაფებების გაძლიერებას როგორც საგარეო პოლიტიკური ვექტორის შეცვლის, ისე პოლიტიკური სისტემის დასავლური მოდელის შესაბამისად გარდაქმნის მიმართულებით“, – განაცხადა ქერიანმა.
მისი თქმით, კარგია, რომ ანგარიშში საუბარია აზერბაიჯანის წინააღმდეგ შესაძლო სანქციებზე და ასეთი დებულება უკვე შედის დოკუმენტში, მაგრამ მისი ეფექტურობა, მისი თქმით, მაშინ გამოჩნდება, როცა აზერბაიჯანი-ევროკავშირის ენერგეტიკული შეთანხმება ნამდვილად გაუქმდება და ევროპის მიერ აზერბაიჯანული ენერგორესურსების შესყიდვა შეჩერდება.
სომხურ-აზერბაიჯანული კონფლიქტის მოგვარების კონტექსტში, ასეთი მოხსენებებისა და რეზოლუციების ეფექტურობა, პოლიტოლოგის აზრით, ჯერ კიდევ არ არის მაღალი, თუმცა დასავლეთი არ დუმს და ცდილობს სომხეთისთვის მხარდაჭერის ფონი უზრუნველყოს. კონფლიქტი და ამ თვალსაზრისით, მოხსენებებს მორალური მხარდაჭერის მნიშვნელობა აქვს. მიუხედავად ამისა, ქერიანმა გამოთქვა ეჭვი, რომ სამხრეთ კავკასიაში სამხედრო ოპერაციების განახლების შემთხვევაში ევროპა სომხეთს სამხედრო ინტერვენციით დაიცავს. მისი თქმით, აზერბაიჯანის მოკავშირე თურქეთი, რომელიც ამ ალიანსის სამხრეთ საყრდენია, დღეს ძალიან მნიშვნელოვან როლს ასრულებს იმავე ნატოში, ამიტომ დასავლეთი არ განახორციელებს სამხედრო ოპერაციებს იმ ქვეყნის წინააღმდეგ, რომელიც არის ერთიანი სუბიექტი, რომელიც შერწყმულია თურქეთთან და მათი ჯარები მოქმედებენ ერთი სარდლობის ქვეშ.
ქერიანმა აღნიშნა, რომ ყურადღებით ადევნებს თვალს აზერბაიჯანის ოფიციალური პრესის პუბლიკაციებს, უსმენს ილჰამ ალიევის გამოსვლებს და ხაზგასმით აღნიშნა, რომ აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა უკვე გაუგზავნა მესიჯები ევროპას და ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ამ უკანასკნელს არ შეუძლია მას რაიმეს გაკეთება დაავალდებულოს ან რაიმე მიმართულებით წასვლა მოუწოდოს.
„აზერბაიჯანი მხოლოდ თავისი ინტერესებით იხელმძღვანელებს და მის წარმოსახვით ინტერესებს ეწინააღმდეგება გვერდითი მოსაზრებები და ნაბიჯები. ამას მოწმობს ბოლო ერთი წლის განმავლობაში დასავლურ პლატფორმებზე აზერბაიჯანის წინააღმდეგ მიმართული კრიტიკული მიმართვები და განცხადებები. არ დაგვავიწყდეს, რომ რამდენიმე დღის წინ მიუნხენში იგივე ევროპელი მაღალჩინოსნები დიდი პომპეზურობით შეხვდნენ ალიევს. შარლ მიშელმა, თავის მხრივ, მიესალმა რა ალიევის გამარჯვებას ბოლო საპრეზიდენტო არჩევნებში, გამოთქვა იმედი, რომ მომავალშიც გააგრძელებს ინტენსიურ თანამშრომლობას აზერბაიჯანის ლეგიტიმურ ხელისუფლებასთან. ქაღალდზე დაწერილი ერთია, სახელმწიფო ინტერესი მეორე. „მე არ ვაკრიტიკებ ევროკავშირის ხელმძღვანელობას ან დასავლელ პოლიტიკოსებს, მაგრამ მესმის, რომ თურქეთთან დაკავშირებული ეკონომიკური, ენერგეტიკული და სამხედრო-პოლიტიკური ინტერესები გვაიძულებს მაქსიმალურად თავშეკავებულები ვიყოთ აზერბაიჯანის მიმართ“, – დაასკვნა ქერიანმა.
პოლიტოლოგმა გურგენ სიმონიანმა თავის მხრივ, Armenpress-თან საუბარში აღნიშნა, რომ ევროპული პოლიტიკა აუცილებლად მიზნად ისახავს სამხრეთ კავკასიაში შესაძლო სამხედრო ოპერაციების თავიდან აცილებას. მისივე თქმით, ბრიუსელიდან გამოითქვა მკაფიო პოზიციები, რომლის მიხედვითაც, ჩვენს რეგიონში სამხედრო ოპერაციების შემთხვევაში, იქნება კონკრეტული ნაბიჯები არა მხოლოდ პოლიტიკური განცხადებების ან ეკონომიკური სანქციების კონტექსტში, არამედ ადგილზე სომხეთისთვის აღმოსაჩენი სამხედრო დახმარებითაც, რის გამოც ამ ეტაპზე ომი შეიძლება შეჩერდეს.
„სომხეთი პირველ რიგში, უნდა დაიცვას სომხეთის მოქალაქემ, მაგრამ იარაღი და საბრძოლო მასალა აუცილებლად შემოვა ჩვენს ქვეყანაში. მხარდაჭერა შეიძლება იყოს ტექნოლოგიებით, იარაღით, სისტემებით, პრევენციული მეთოდებით. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ საფრანგეთის თავდაცვის მინისტრი ეწვია სომხეთს, თან იარაღის პარტია ჩამოიტანა და ბალისტიკური რაკეტების მიწოდებაზეც ისაუბრა. ასევე არ არის გამორიცხული პირდაპირი ჩარევით მხარდაჭერა, რადგან დღეს სომხეთი სამხრეთ კავკასიაში ევროპის კარიბჭედ ითვლება. დასავლეთი მთლიანად ჩართულია ჩვენს რეგიონში საქართველოს სახით და ფართოვდება სომხეთის სახით. ჩვენი ქვეყანა, როგორც სტრატეგიული მიმართულება, უკვე შინაარსობრივი დასავლეთის წრეშია, ამიტომ გეოპოლიტიკურ კონფლიქტში დაპირისპირების ჯაჭვი უბრალოდ სომხეთის გარეშე გაწყდება“, – განმარტა სიმონიანმა.
რაც შეეხება აზერბაიჯანის წინააღმდეგ შესაძლო სანქციებს, პოლიტოლოგის აზრით, ისინი უფრო რეალურია, თუნდაც ზოგიერთი მაღალჩინოსნის ეკონომიკური და ფინანსური აქტივების გაყინვის ან ჩამორთმევის კონტექსტში. აზერბაიჯანმა, როგორც დიქტატორული სისტემის ქვეყანამ, მის საზღვრებში ჩამოაყალიბა კლეპტოკრატია -ქურდული სახელმწიფო, და ძარცვისა და ქურდობის შედეგად გამდიდრებულ ჩინოვნიკებს, სიმონიანის თქმით, ძნელად სურთ ქონების დაკარგვა, ამიტომ მათ უნდა გაითვალისწინონ სანქციების შესაძლო პერსპექტივა.
„ევროპა ასევე მზად არის გააუქმოს ენერგეტიკული შეთანხმება აზერბაიჯანთან. მისი თქმით, არ ღირს ამ საკითხში აზერბაიჯანის შესაძლებლობების გადაჭარბება, რომლებიც ძალიან შეზღუდულია და მაქსიმუმ შემთხვევაში, ყოველწლიურად 13 მილიარდი კუბური მეტრი გაზის ექსპორტით შეუძლიათ იტალიისა და ბალკანეთის ქვეყნების მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება. „აზერბაიჯანული ენერგომატარებლები მხოლოდ წვეთია პანევროპული ბაზრის მოთხოვნის მომსახურების თვალსაზრისით, ამიტომ ევროპა დიდად არ შეიძლება იყოს დამოკიდებული აზერბაიჯანულ ენერგომატარებლებზე, რამაც შეიძლება თვალი დახუჭოს ბაქოს აგრესიულ პრაქტიკაზე“, – აღნიშნა ჩვენმა თანამოსაუბრემ.
სიმონიანის დაკვირვებით, არც თურქული ფაქტორის გადაჭარბება ღირს, რადგან თურქულ-აზერბაიჯანული ტანდემი შესაძლოა დროთა განმავლობაში დასუსტდეს. მან შეახსენა, რომ თურქეთი, როგორც ნატოს წევრი, ბოლო დროს აშკარად ატარებდა პოლიტიკას ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის წინააღმდეგ, დიდი ხნის განმავლობაში ეწინააღმდეგებოდა ფინეთისა და შვედეთის წევრობას და დღემდე მჭიდროდ თანამშრომლობს რუსეთთან.
„თურქეთი გარკვეულწილად გარდაქმნა ანატოლიის მიწისძვრების ჯაჭვმაც, რამაც ამ ქვეყანას დაახლოებით 200 მილიარდი ევროს ზარალი მიაყენა. ანკარას შეუძლია შეავსოს უზარმაზარი ზარალი ექსკლუზიურად ევროპული ბაზრებითა და დასავლეთის მხარდაჭერით. სწორედ ამიტომ არის თურქეთი ძალიან მოკლე ჯაჭვის სუბიექტი და მის ინტერესში არ შედის მუდმივად ემსახუროს აზერბაიჯანის ამბიციურ მოთხოვნებს. მეორე მხრივ, ალიევის რეჟიმი უკვე ასოცირდება არა იმდენად თურქეთთან, არამედ რუსეთთან. ალიევს მიეცა ბოლო შანსი, ულტიმატუმი, რომლის დარღვევას კონკრეტული ნაბიჯები მოჰყვება“, – დაასკვნა სიმონიანმა.
მანველ მარგარიანი
